Η ρύπανση προκαλεί εγκεφαλικό επεισόδιο, άγχος και κακή νοητική ανάπτυξη

Τρεις ξεχωριστές επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν τις αρνητικές επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για την υγεία του ανθρώπου. Συγκεκριμένα, ενοχοποιείται για την ελλική ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου, την εκδήλωση άγχους αλλά και την πρόκληση εγκεφαλικού επεισοδίου στους ενήλικες. 

Πιο αναλυτικά, ερευνητές του Νοσοκομείου Παίδων του Λος Άντζελες και της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Ν.Υόρκης, με επικεφαλής τον καθηγητή παιδιατρικής ψυχιατρικής Μπράντλεϊ Πίτερσον, η οποία δημοσιεύτηκε στο JAMA Psychiatry, μελέτησαν μια ομάδα 40 παιδιών από το εμβρυϊκό στάδιο έως την ηλικία των εννέα ετών. Η μελέτη συμπεριέλαβε νοητικά τεστ και μαγνητική απεικόνιση του εγκεφάλου (MRI).

Όπως διαπιστώθηκε, στα παιδιά που είχαν εκτεθεί σε πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (ΡΑΗ) σε εμβρυϊκό στάδιο, ο εγκέφαλός τους εμφάνιζε πιο αργή ταχύτητα επεξεργασίας, ενώ είχαν και περισσότερα νευροαναπτυξιακά προβλήματα, όπως συμπτώματα ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), καθώς και επιθετικότητας. 

Τα παιδιά αυτά είχαν επίσης μικρότερο όγκο λευκής ουσίας, ιδίως στο αριστερό ημισφαίριο, πράγμα που σχετίζεται με βραδύτερη νοητική λειτουργία (όπως επιβεβαίωσαν τα τεστ νοημοσύνης) και μετέπειτα προβλήματα συμπεριφοράς. Έτσι, παρουσίαζαν καθυστερημένη ανάπτυξη στην ηλικία των τριών ετών, μειωμένη νοημοσύνη στα πέντε, καθώς επίσης πρόωρα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης στην ηλικία των επτά ετών. 

Οι ΡΑΗ είναι μια ομάδα νευροτοξικών χημικών ουσιών που παράγονται από τις εξατμίσεις των οχημάτων, την καύση άνθρακα και πετρελαίου και γενικότερα από την ατελή καύση οργανικών υλών. Εκτός από τη ρύπανση του αέρα, οι ΡΑΗ παράγονται σε κλειστό χώρο από το μαγείρεμα και το κάπνισμα. Μπορούν να διαπεράσουν τον πλακούντα και να κάνουν ζημιά στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του εμβρύου.

«Αν επιβεβαιωθούν, τα ευρήματά μας, έχουν σημαντικές επιπτώσεις από άποψη δημόσιας υγείας, καθώς οι ΡΑΗ είναι ευρέως διαδεδομένοι ρυπαντές, κάτι που αφορά το σύνολο του πληθυσμού», υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της μελέτης.

Κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου λόγω ρύπανσης

Μια άλλη μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, με επικεφαλής τον Δρ Ανούπ Σαχ, η οποία δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal (BMJ), ανέλυσε στοιχεία από 103 έρευνες, που κάλυπταν 28 χώρες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ρύπανση της ατμόσφαιρας αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. 

Η ρύπανση του αέρα οδηγεί σε στένωση των αρτηριών και σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης του αίματος, αυξάνοντας τον κίνδυνο θρόμβωσης στον εγκέφαλο.

Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν βασική αιτία θανάτου παγκοσμίως, καθώς περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας τους κάθε χρόνο. Η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελούν παράγοντες κινδύνου, στους οποίους πρέπει πλέον να προστεθεί η ρύπανση του αέρα.

Μεταξύ των ρυπαντών, ο μεγαλύτερος κίνδυνος φαίνεται να προέρχεται από το διοξείδιο του θείου, το μονοξείδιο του άνθρακα και το διοξείδιο του αζώτου, ενώ μικρότερη είναι η επίπτωση από τα σωματίδια και το όζον. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις αναπτυσσόμενες από ό,τι στις αναπτυγμένες χώρες.

Πηγή άγχους η ατμοσφαιρική ρύπανση

Τέλος, επιστήμονες των Σχολών Δημόσιας Υγείας των Π[ανεπιστημίων Τζον Χόπκινς και Χάρβαρντ, με επικεφαλής την Δρ Μελίντα Πάουερ, ανέλυσαν στοιχεία που αφορούσαν 71.300 γυναίκες, ηλικίας 57- 85 ετών. 

Σύμφωνα με το συμπέρασμα που δημοσιεύθηκε επίσης στο BMJ, η ρύπανση του αέρα με σωματίδια αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης άγχους, μιας ψυχικής διαταραχής που πλήττει περίπου το 16% των ανθρώπων παγκοσμίως, σε κάποια στιγμή της ζωής τους. 

Συγκεκριμένα, το 15% των γυναικών είχαν συμπτώματα άγχους και το πρόβλημα ήταν πιο έντονο σε εκείνες που έμεναν σε κοντινή απόσταση (50 έως 200 μέτρα) από δρόμους με μεγάλη κυκλοφορία και συνεπώς με μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση.

Ο μηχανισμός πυροδότησης του άγχους πιστεύεται ότι έχει να κάνει με το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή που προκαλούν τα σωματίδια του αέρα στις περιοχές με υψηλούς ρύπους.