Λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών: Σκαθάρια που τρώνε φελιζόλ

Πετάξτε ένα ποτήρι φελιζόλ στο περιβάλλον, και θα το βρείτε να σας περιμένει άθικτο ακόμα και δεκαετίες μετά. Εκτός αν πέσει στις μασέλες αυτού του θαυμαστού σκαθαριού, του οποίου οι προνύμφες αποδεικνύεται ότι μπορούν να ζουν τρώγοντας αποκλειστικά πολυστυρένιο.

«Κάποιες φορές, η επιστήμη μας εκπλήσσει. Πρόκειται για σοκ!» σχολιάζει ενθουσιασμένος ο Κρεγκ Κριντλ, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής που επέβλεψε τα πειράματα στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στην Καλιφόρνια.

Το πολυστυρένιο, γνωστό στην Ελλάδα ως φελιζόλ, χρησιμοποιείται ευρέως σε αφρώδη πλαστικά ποτήρια και κουτιά για γρήγορο φαγητό (με τη μορφή του στυροαφρού). Είναι μη βιοδιασπώμενο και θεωρείται πιο προβληματικό για το περιβάλλον σε σχέση με άλλα είδη πλαστικού όπως το πολυαιθυλένιο. Μόνο στις ΗΠΑ, περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ποτήρια στυροαφρού καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο.

Οι προνύμφες του σκαθαριού Tenebrio molitor θα μπορούσαν ενδεχομένως θα δώσουν λύση, αναφέρουν οι ερευνητές του Στάνφορντ στην έγκριτη επιθεώρηση Environmental Science and Technology. «Τα ευρήματά μας ανοίγουν μια πόρτα για την επίλυση του παγκόσμιου προβλήματος της ρύπανσης με πλαστικά» υποστηρίζει ο Ουέι-Μιν Γου, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Κάθε προνύμφη, μήκους περίπου 2,5 εκατοστών, καταναλώνει κάθε μέρα μέχρι 40 milligram πολυστυρένιου, όσο ένα μικρό χάπι. Το μισό μετατρέπεται σε διοξείδιο του άνθρακα, όπως θα συνέβαινε σε οποιαδήποτε άλλη τροφή, ενώ ο υπόλοιπο μισό αποβάλλεται στα κόπρανα, τα οποία «δείχνουν αρκετά ασφαλή» για να χρησιμοποιηθούν ως υπόστρωμα φύτευσης.

Επιπλέον, οι προνύμφες που ανατράφηκαν αποκλειστικά με φελιζόλ έδειχναν εξίσου υγιής και καλοανεπτυγμένες σε σχέση με τις προνύμφες της ομάδας ελέγχου, οι οποίες ακολουθούσαν μια πιο συμβατική δίαιτα.

Το πλαστικό πάντως δεν αποδομείται από τα ίδια τα σκαθάρια, αλλά από βακτήρια που ζουν στο έντερό τους και έχουν την ασυνήθιστη μεταβολική ικανότητα να διασπούν οργανικά πολυμερή.

Η ίδια η ερευνητική ομάδα είχε ανακαλύψει παλαιότερα ότι ένα είδος νυχτοπεταλούδας, το 
Plodia interpunctella, φέρει στο έντερο μικροοργανισμούς που διασπούν το πολυαιθυλένιο, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως σε πλαστικές σακούλες.

Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να αναζητήσουν έντομα και μικροοργανισμούς που καταβροχθίζουν κι άλλα είδη πλαστικών όπως το πολυπροπυλένιο.

Σήμερα, τόσο το σκαθάρι Tenebrio molitor όσο και η νυχτοπεταλούδα Plodia interpunctella εκτρέφονται σε βιομηχανική κλίμακα, με τις προνύμφες τους να πωλούνται ως τροφή για κατοικίδια ψάρια, ερπετά και πτηνά.

Εφόσον η αποκλειστική δίαιτα με πλαστικά αποδειχθεί ότι δεν επιβαρύνει τις προνύμφες με τοξίνες, τα πλαστικά σκουπίδια θα μπορούσαν να αποδειχθούν μια μέρα καλή πηγή τροφής για κατοικίδια.