Η Ευρώπη αποτυγχάνει οικτρά στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών συσκευών

Μόνο το ένα τρίτο από τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά σκουπίδια στην Ευρώπη ανακυκλώνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς, ενώ τεράστιοι αριθμοί ψυγείων, κινητών και άλλων συσκευών διακινούνται παράνομα ή καταλήγουν σε χωματερές, διαπιστώνει έκθεση του ΟΗΕ και της Interpol.

Μόνο η Σουηδία και η Νορβηγία πλησιάζουν τον ευρωπαϊκό στόχο για συλλογή και ανακύκλωση του 85% των ηλεκτρονικών σκουπιδιών, ενώ η Ρουμανία, η Ισπανία και η Κύπρος βρίσκονται στον πάτο της λίστας με λιγότερο από 20%. Η Ελλάδα βρίσκεται σε λίγο καλύτερη θέση με ποσοστό περίπου 22%.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτεί την ανακύκλωση των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών προκειμένου να αποτραπεί η διαρροή επικίνδυνων υλικών όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος, αλλά και να ανακτηθούν πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός και ο άργυρος.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, διαπιστώνει η έκθεση, μόνο το 35% από τους 9,5 εκατομμύρια τόνους ηλεκτρονικών αποβλήτων ανακυκλώθηκε νόμιμα το 2012. Ακόμα 1,3 εκατομμύρια τόνοι εξήχθησαν από την ΕΕ και το υπόλοιπο είτε ανακυκλώθηκε παράνομα είτε κατέληξε στα σκουπίδια.

Η έκθεση δείχνει επίσης να διαψεύδει τις αναφορές για παράνομες εξαγωγές παλιών συσκευών σε αφρικανικές χώρες όπως η Νιγηρία και η Γκάνα. «Το μεγαλύτερο μέρος του παράνομου εμπορίου συμβαίνει στη διπλανή πόρτα και όχι στην Αφρική» επισημαίνει στο Reuters ο Τζάκο Χούισμαν του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών, μέλος της συντακτικής ομάδας.

«Υπάρχουν πολλές κλοπές και ρακοσυλλέκτες [...] και ένα σημαντικό μέρος καταλήγει στους κάδους σκουπιδιών» συνεχίζει.

Τα πεταμένα ψυγεία, για παράδειγμα, είναι πολύτιμα κυρίως για τον χαλκό που περιέχει ο συμπιεστής. Οι ρακοσυλλέκτες συχνά παίρνουν μόνο το συμπιεστή και πετούν το υπόλοιπο.

Η κλοπή πολύτιμων εξαρτημάτων στερεί από τις νόμιμες εταιρείες ανακύκλωσης έσοδα 0,8 έως 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο, υπολογίζουν οι ερευνητές.

Παρόλο που οι νόμοι είναι αυστηροί σε πολλές χώρες, οι παραβάτες σπάνια διώκονται, επισημαίνουν.

Τα μέτρα που προτείνουν οι συντάκτες της έκθεσης περιλαμβάνουν την καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στις αστυνομικές αρχές των χωρών-μελών, η ευαισθητοποίηση των πολιτών και η απαγόρευση των συναλλαγών με μετρητά στο εμπόριο σκραπ (ανακυκλωμένων μετάλλων).

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η αδυναμία εξεύρεσης ειδικών κάδων ανακύκλωσης. Όπως επισημαίνει ο Πάσκαλ Λίροϊ, γενικός γραμματέας του Waste of Electrical and Electronic Equipment Forum που συμμετείχε στην έρευνα, «οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν πού να τους βρουν».