Απομονώνοντας τη μυρωδιά του ανθρώπινου θανάτου

Σε μια προσπάθεια που θυμίζει τον διεστραμμένο πρωταγωνιστή στο Άρωμα του Πατρίκ Ζισκίντ, οι εγκληματολόγοι προσπαθούν εδώ και χρόνια να απομονώσουν την χαρακτηριστική οσμή των νεκρών, αυτή που μόνο τα σκυλιά γνωρίζουν. 

Ένα μακάβριο πείραμα πλησιάζει τώρα ένα βήμα πιο κοντά.

Μελέτη που δημοσιεύεται στην ανοιχτή επιθεώρηση PLoS ONE αναγνωρίζει 13 πτητικές ουσίες που δείχνουν να διακρίνουν τη μυρωδιά των ανθρώπινων πτωμάτων από άλλα νεκρά ζώα.

Τα ευρήματα, λένε οι ερευνητές, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη μιας «ηλεκτρονικής μύτης» για την αναζήτηση θυμάτων έπειτα από φυσικές καταστροφές. Μια τέτοια συσκευή θα μπορούσε να αντικαταστήσει τα εκπαιδευμένα σκυλιά που χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό πτωμάτων στις πρόσφατες δασικές πυρκαγιές της Καλιφόρνια.

Η προσπάθεια ξεκίνησε το 2010,  όταν η Ομάδα Αναγνώρισης Θυμάτων Καταστροφών του Βελγίου ζήτησε από την Έβα Κάιπερς, αναλυτική χημικό στο Πανεπιστήμιο της Λέουβεν, να αναζητήσει νέα στοιχεία για την εκπαίδευση σκύλων.

Η ομάδα της Κάιπερς έκλεισε μέσα σε γυάλινα βάζα ιστούς και όργανα από το νεκροτομείο, καθώς και ιστούς από χοίρους, ποντίκια, ψάρια, κουνέλια, βατράχια και άλλα ζώα. Τα βάζα επέτρεπαν να μπαίνει μέσα λίγος αέρας, και είχαν μια ειδική τάπα για την περιοδική συλλογή δειγμάτων αέρα.

Στη διάρκεια έξι μηνών αποσύνθεσης, η ερευνητική ομάδα αναγνώρισε 452 οργανικές ενώσεις του θανάτου. Οι καλύτεροι δείκτες διαπιστώθηκε ότι ήταν οι οργανικοί εστέρες, βασικό συστατικό του ζωικού λίπους. Έξι τέτοιες ουσίες έδειξαν να διακρίνουν τους ανθρώπινους ιστούς από άλλα ζώα, όχι όμως και από τους χοίρους -τα γουρούνια χρησιμοποιούνται συχνά στην εγκληματολογία επειδή έχουν παρόμοιο μέγεθος, παρόμοια μικρόβια στο έντερο και παρόμοιες τρίχες με τους ανθρώπους.

Οι χημικές αναλύσεις αποκάλυψαν όμως και πέντε εστέρες που δείχνουν να διακρίνουν τα ανθρώπινα πτώματα και από τους νεκρούς χοίρους. «Το μείγμα αυτών των ουσιών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την εκπαίδευση σκύλων» αναφέρει στο δικτυακό τόπο του Science η Δρ Κάιπερς.

Άλλοι ειδικοί εκφράζουν πάντως επιφυλάξεις. Ο Άρπαντ Βας, συνεργάτης της διαβόητης «Φάρμας Πτωμάτων» (Body Farm) στο Τέξας, στην οποία μελετάται η διαδικασία της αποσύνθεσης με πτώματα που έχουν αφεθεί στη φύση, επισημαίνει ότι οι ουσίες που αναγνωρίστηκαν στη νέα μελέτη, με τους ιστούς τοποθετημένους σε βάζα, ίσως δεν είναι ενδεικτικές της μυρωδιάς του θανάτου σε άλλες περιβαλλοντικές συνθήκες. 

Η έρευνα χαρακτηρίζεται ωστόσο σημαντική από τον Αγάπιο Αγαπίου του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, καθώς «μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει άλλη μελέτη που βασίστηκε στην παρακολούθηση ανθρώπων και χοίρων κάτω από ακριβώς τις ίδιες συνθήκες».

Τονίζει όμως ότι «μένει να γίνουν πολλά ακόμα βήματα μέχρι την ανάπτυξη μιας συνθετικής ουσίας για την εκπαίδευση σκύλων».

Η ομάδα της Κάιπερς σκοπεύει τώρα να συνεχίσει τις έρευνες για να συμπληρώσει την εικόνα. Επόμενο βήμα θα είναι οι χημικές αναλύσεις σε πτώματα προχωρημένης αποσύνθεσης στο ανοιχτό πεδίο.