Ενθαρρυντικά αποτελέσματα από μεγάλο πείραμα κατά της φτώχειας

Φιλανθρωπικοί οργανισμοί, οργανώσεις και κυβερνήσεις επενδύουν κάθε χρόνο δισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση της φτώχιας στον αναπτυσσόμενο κόσμο, συχνά όμως δυσκολεύονται να εκτιμήσουν την αποτελεσματικότητα αυτών των προσπαθειών.

Για πρώτη φορά, έρευνα που μιμείται τη μεθοδολογία των κλινικών μελετών της φαρμακοβιομηχανίας επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα μιας προσέγγισης που ονομάζεται «πρόγραμμα αποφοίτησης» και έχει στόχο να βοηθήσει τους ανθρώπους να «αποφοιτήσουν» από την ανέχεια.

Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε από την Επιτροπή Αγροτικής Ανάπτυξης του Μπαγκλαντές και εστιάζεται στους εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν με λιγότερο από 0,70 δολάρια την ημέρα. Τα νοικοκυριά που συμμετέχουν λαμβάνουν εφόδια όπως εκτρεφόμενα ζώα, χρήματα για τη δημιουργία καταστημάτων ή μικρών επιχειρήσεων, πρόσβαση σε περίθαλψη και λογαριασμούς καταθέσεων.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο κορυφαίο περιοδικό Science, εξετάζει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος σε 11.000 εξαιρετικά φτωχά νοικοκυριά στην Αιθιοπία, τη Γκάνα, την Ινδία, το Πακιστάν και την Ονδούρα.

Για δύο χρόνια, οι υπεύθυνοι του προγράμματος επισκέπτονταν τους συμμετέχοντες και παρακολουθούσαν την πρόοδό τους. 

Στο τέλος του διαστήματος των δύο ετών, οι ερευνητές συνέκριναν τους συμμετέχοντες με μια συγκρίσιμη ομάδα νοικοκυριών που δεν συμμετείχαν στο πρόγραμμα και αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου -κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στο πλαίσιο τέτοιας μελέτης.

Τα αποτελέσματα του προγράμματος ένα χρόνο μετά τη λήξη του ήταν ενθαρρυντικά: σε σχέση με την ομάδα ελέγχου, τα νοικοκυριά του προγράμματος παρουσίασαν αύξηση των αποταμιεύσεων κατά 95%, αύξηση των μηνιαίων δαπανών κατά 5%, αύξηση των περιουσιακών στοιχείων κατά 14%.

Αυτό σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες δεν κατανάλωσαν απλώς τους πόρους που τους είχαν δοθεί, αλλά τους επένδυσαν για να αυξήσουν τα εισοδήματά τους.

Τα έξοδα του προγράμματος ήταν αρκετά μεγάλα, από 1.455 δολάρια ανά νοικοκυριό στην Ινδία μέχρι τα 5.692 δολάρια στο Πακιστάν, ωστόσο η απόδοση της επένδυσης αποδείχθηκε εντυπωσιακά υψηλή. Στην Ινδία, για παράδειγμα, έφτασε το 433%, κάτι που σημαίνει ότι για κάθε δολάριο που επενδύθηκε στο πρόγραμμα απέδωσε τελικά 4,33 δολάρια.

Η επιτυχία ήταν σημαντική αλλά όχι καθολική. Απέτυχε εντελώς στην Ονδούρα, όπου δόθηκαν στους κατοίκους εισαγόμενα κοτόπουλα. Όλα τα πτηνά πέθαναν από τοπικές ασθένειες και η επένδυση χάθηκε.

Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι η προσέγγιση του «προγράμματος αποφοίτησης» μπορεί να σώσει πολλούς ανθρώπους από την ακραία φτώχια.

Η ιδανική λύση θα ήταν βέβαια η οικονομική ανάπτυξη των φτωχών χωρών. Επειδή όμως αυτό μπορεί να αργήσει να συμβεί, είναι καλό να γνωρίζουμε ποιες από τις παρεμβάσεις κατά της φτώχιας πραγματοποιούν όντως όσα υπόσχονται.

Όπως φαίνεται, οι μεθοδολογίες των κλινικών μελετών έχουν εφαρμογή και σε αυτό το πεδίο.