Ένας στους τρεις ασθενείς σε κώμα μπορεί να ανακάμψει

Ένας στους τρεις ασθενείς σε κώμα, που δεν δείχνει σημάδια συνείδησης για τουλάχιστον ένα χρόνο, μπορεί να αποκτήσει στο μέλλον έστω μία μερική επαφή με το περιβάλλον, σύμφωνα με βελγική επιστημονική έρευνα.

Οι βέλγοι ερευνητές χρησιμοποίησαν την απεικονιστική τεχνική της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ) για να προβλέψουν ποιοι ασθενείς μπορούν τελικά να ξαναβρούν τη συνείδησή τους, «ξυπνώντας» από τον παρατεταμένο «ύπνο» τους. Η πρωτοποριακή διαγνωστική τεχνική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στην περίπτωση του Μίκαελ Σουμάχερ, ο οποίος βρίσκεται σε κώμα από τον Δεκέμβριο του 2013.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Στίβεν Λορεϊ του Πανεπιστημίου της Λιέγης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» σύμφωνα με τους New York Times, τη Guardian και το «New Scientist», για πρώτη φορά δοκίμασαν κλινικά τη διαγνωστική αξιοπιστία δύο εναλλακτικών τεχνικών εγκεφαλικής απεικόνισης, της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ) και της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI), και τις συνέκριναν με την κλασική διαγνωστική μέθοδο των νευρολογικών-συμπεριφορικών δοκιμασιών. 

Η κλινική δοκιμή σε βελγικό νοσοκομείο διήρκεσε τέσσερα χρόνια και έγινε συνολικά σε 126 ασθενείς «φυτά» που είχαν μεταφερθεί εκεί από πολλές χώρες της Ευρώπης.

Όπως διαπιστώθηκε, η τεχνική ΡΕΤ υπερτερεί σε ακρίβεια, στο να διακρίνει τους ασθενείς που είναι πράγματι «φυτά» (με πολύ μικρή δυνατότητα να «ξυπνήσουν»), από εκείνους που έχουν διατηρήσει μια κρυμμένη οριακή συνειδητή κατάσταση και άρα έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα μελλοντικής ανάκαμψης. Η ΡΕΤ είχε διπλάσιο ποσοστό επιτυχίας 93%, έναντι μόνο 45% της fMRI, όσον αφορά τη διάγνωση της «οριακής συνειδητής κατάστασης» σε έναν ασθενή, ενώ ήταν επίσης ανώτερη (με επιτυχία 74% έναντι 56% της fMRI) όσον αφορά την ακριβή πρόβλεψη για την ανάκαμψη ενός ασθενούς μετά από ένα έτος.

Ένας στους τρεις (13 στους 41) που είχαν προηγουμένως διαγνωστεί με βάση την παραδοσιακή μέθοδο ως «φυτά» (έχοντας πλήρη έλλειψη ανταπόκρισης στο περιβάλλον), όταν ελέγχθηκαν με την τεχνική ΡΕΤ, αποκαλύφθηκε ότι είχαν κρυμμένη εγκεφαλική δραστηριότητα, ενδεικτική ενός ορισμένου βαθμού «κλειδωμένης» συνείδησης. Οι περισσότεροι (εννέα) από αυτούς τους 13 ασθενείς- φυτά, τελικά όντως «ξύπνησαν», τρεις πέθαναν από άλλες αιτίες και μόνο ένας παρέμεινε σε κώμα.

Εφόσον η αξιοπιστία της επιβεβαιωθεί και από μελλοντικές κλινικές δοκιμές, αναμένεται να αναζωπυρώσει και διάφορα διλήμματα βιοηθικής φύσης, ιδίως κατά πόσο θα πρέπει να σταματά η μηχανική υποστήριξη σε όσους ασθενείς φαίνεται πλέον και από την απεικονιστική διάγνωση ότι δεν έχουν καθόλου ίχνη συνείδησης. Χαρακτηριστική είναι η γνωστή περίπτωση της Αμερικανίδας Τέρι Σκιάβο, που ήταν «φυτό» επί 15 χρόνια, ώσπου πέθανε το 2005, όταν δικαστήριο της Φλόριντα ενέκρινε τη διακοπή της τεχνικής υποστήριξής της.

Επίσης, αν ένας ασθενής αποκαλυφθεί ότι διατηρεί έστω οριακά τη συνείδησή του, τότε, παρόλο που δεν φαίνεται να αντιδρά, μπορεί να νιώθει πόνο, οπότε ανακύπτει το ζήτημα, αν θα πρέπει να του χορηγούνται παυσίπονα.