Υποψηφιότητες ρεκόρ για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης σε ένα «θερμό» 2014

Ο Πάπας, ο Σνοόουντεν, η Μαλάλα, οι πολίτες της Λαμπεντούζα, ένας Κογκολέζος γιατρός, μία ρωσική εφημερίδα... Πληθώρα ονομάτων και φορέων θεωρούνται πιθανοί νικητές του Νόμπελ Ειρήνης για το 2014. Το Όσλο θα ανακοινώσει το μεσημέρι της Παρασκευής ποιον θα τιμήσει με το βραβείο που για το οποίο οι υποψηφιότητες είναι οι περισσότερες στην ιστορία του θεσμού, και μάλιστα σε μία συγκυρία που τα σύννεφα του πολέμου έχουν καλύψει το παγκόσμιο σκηνικό.

Ο αριθμός των υποψηφίων για το 2014 έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ: Στη λίστα βρίσκονται 278 ονόματα, δηλαδή 231 προσωπικότητες και 47 οργανώσεις ή οργανισμοί. 

Την απόφαση έχει λάβει πενταμελής Επιτροπή διορισμένη από την νορβηγική βουλή, η οποία αποτελείται από τρεις πολιτικούς, έναν νομικό και έναν επίσκοπο. Η τεράστια τιμή θα συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 878.000 ευρώ.

Όπως αναφέρει το Βήμα, τα γραφεία στοιχημάτων θεωρούν φαβορί τον Πάπα, ο οποίος έχει απευθύνει εκκλήσεις για πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και για την προώθηση της ειρήνης παγκοσμίως. Η «απόδοση» στα στοιχήματα για τον προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είναι 9 προς 4. 

Η Μαλάλα Γιουσαφζάι, η 17χρονη Πακιστανή μαθήτρια που αγωνίζεται για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση, αφού σώθηκε από την δολοφονική επίθεση των Ταλιμπάν, ήταν φαβορί και πέρυσι. Θεωρείται πάντως μικρή σε ηλικία, ενώ μια τέτοια βράβευση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ζωή της, καθιστώντας την ακόμη μεγαλύτερο στόχο για τους φανατικούς ισλαμιστές.

Αμφιλεγόμενη θα είναι τυχόν βράβευση του Εντουαρντ Σνόουντεν, του Αμερικανού πρώην πράκτορα, ο οποίος προκάλεσε σάλο διεθνώς όταν αποκάλυψε το εύρος των μυστικών παρακολουθήσεων από τις ΗΠΑ και την Βρετανία. 

Ενα νόμπελ Ειρήνης στον Σνόουντεν, που ζει με πολιτικό άσυλο στη Ρωσία, θα προκαλούσε οπωσδήποτε την οργή των ΗΠΑ, όπου θεωρείται προδότης.

Αν η επιτροπή «εμπνευστεί» από τις πρόσφατες διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ, μπορεί να διαλέξει τον Μάρτιν Λι, ιδρυτή του Δημοκρατικού Κόμματος εκεί, «ο οποίος αγωνίζεται για δημοκρατικούς θεσμούς, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα και κράτος δικαίου». Μια τέτοια βράβευση θα εξοργίσει βεβαίως το κομμουνιστικό καθεστώς στο Πεκίνο.

Κάποιοι πιστεύουν ότι η Επιτροπή ενδέχεται να τιμήσει τον ανθρωπιστή Κογκολέζο γιατρό Ντένις Μουκουένγκε, ο οποίος έχει ιδρύσει και διοικεί κλινική όπου νοσηλεύονται χιλιάδες θύματα μαζικών βιασμών, τους οποίους διαπράττουν ένοπλες ομάδες..

Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) περιλαμβάνεται επίσης στον κατάλογο με τα φαβορί.

Το ίδιο και η ρωσική εφημερίδα Novaya Gazeta για τα ανεξάρτητα ρεπορτάζ της. Αλλά ένα τέτοιο βραβείο θα εθεωρείτο επίθεση κατά του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, και θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας εν μέσω της ουκρανικής κρίσης.

Μερικοί δίνουν πιθανότητες και στους Ιάπωνες ακτιβιστές για την ειρήνη, οι οποίοι μάχονται για την διατήρηση του άρθρου 9 στο Σύνταγμα της χώρας, το οποίο απαγορεύει την συμμετοχή της Ιαπωνίας σε πόλεμο.

Στην ιστορία του Νομπέλ Ειρήνης, εκτός από τις λίγο-πολύ αναμενόμενες, δεν ήταν λίγες οι βραβεύσεις που προκάλεσαν έκπληξη και έντονες διαμάχες.

Κανείς δεν είχε αντίρρηση για τον πρώτο Νομπελίστα Ειρήνης, τον ιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού Ερρίκο Ντινάν (1901). Ούτε για βραβεύσεις όπως του Αλμπερτ Σβάϊτσερ (1952), του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1964), της Μητέρας Τερέζας (1979), και της Αουνγκ Σαν Σούου Κίι (1991), της πολιτικού που τα έβαλε με την χούντα στην Μιανμάρ. Ολοι αγωνίστηκαν για την ειρήνη, την δημοκρατία, και τον ανθρωπισμό.

Αντιθέτως άλλα Νομπέλ Ειρήνης, ιδίως εκείνα που δόθηκαν, κάπως πρόωρα όπως αποδείχθηκε αργότερα, σε πολιτικούς, προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις. Οπως εκείνα στους Θεόδωρο Ρούζβελτ (1906), Γιτζάκ Ράμπιν, Σιμόν Πέρες και Γιάσερ Αραφάτ (1994), και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λε Ντουκ Θο (1973) - το οποίο μάλιστα οδήγησε σε παραίτηση δύο μέλη της Επιτροπής.

Πιο πρόσφατα, το 2009, η επιλογή του Μπαράκ Ομπάμα ήταν μη αναμενόμενη, και αμφιλεγόμενη, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ βρισκόταν στην εξουσία για λιγότερο από ένα χρόνο. Η πιο λαμπερή απουσία από τον κατάλογο με τους Νομπελίστες Ειρήνης είναι, βέβαια, εκείνη του Μαχάτμα Γκάντι.