«Δεν λύθηκε» τελικά το μυστήριο του Τζακ του Αντεροβγάλτη

Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της εγκληματολογίας επανήλθε στα πρωτοσέλιδα το Σεπτέμβριο όταν ανακοινώθηκε «με απόλυτη βεβαιότητα» ότι ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης ήταν στην πραγματικότητα ένας πολωνός κουρέας. Όμως ο επιστήμονας που πραγματοποίησε τη γενετική ανάλυση είχε κάνει ένα θεμελιώδες λάθος.

Όπως εξηγούν τώρα ανεξάρτητοι ειδικοί, το συμπέρασμα βασίστηκε σε λανθασμένους υπολογισμούς, πιθανότατα σε μια υποδιαστολή που μπήκε σε λάθος θέση. Στην πραγματικότητα, το γενετικό υλικό που υποτίθεται ότι ανήκε σε ένα από τα θύματα του Αντεροβγάλτη θα μπορούσε να προέρχεται από οποιονδήποτε.

Και αυτό σημαίνει ότι ο πολωνός μετανάστης Άαρον Κοσμίνσκι, ο οποίος είχε θεωρηθεί ύποπτος όταν ο τρόμος κατέκλυσε το Λονδίνο το 1888, αλλά αφέθηκε τελικά ελεύθερος, πιθανότατα δεν ήταν ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης.

Το τελευταίο κύμα δημοσιότητας για την υπόθεση, προήλθε από το βιβλίο Naming Jack the Ripper, που δημοσιεύτηκε φέτος από τον επιχειρηματία Ράσελ Έντουαρντς.

Ο Έντουαρντς είχε αγοράσει το 2007 μια εσάρπα που φέρεται να είχε βρεθεί πριν από 126 χρόνια κοντά στο πτώμα της Κάθριν Έντοους, μιας από τις πέντε πόρνες που δολοφόνησε ο Αντεροβγάλτης. Ο επιχειρηματίας - ερευνητής ανέθεσε σε έναν μοριακό βιολόγο, τον Δρ Γιάρι Λουχελάινεν του Πανεπιστημίου «Τζον Μουρς» του Λίβερπουλ, να εξετάσει τυχόν δείγματα DNA από την εσάρπα, την οποία υποτίθεται ότι είχε αφαιρέσει από τη σκηνή του εγκλήματος ένας αστυνομικός της εποχής.

Πιθανότητες

Σύμφωνα με την ανάλυση του Δρ Λουχελάινεν, η εσάρπα περιείχε DNA που ταιριάζει με μια απόγονο της Κάθριν Έντοους. Περιείχε επίσης γενετικό υλικό που ταίριαζε με μια απόγονο της αδελφής του Κοσμίνσκι, η οποία ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία της.

Τα ευρήματα υποτίθεται ότι ήταν αδιαμφισβήτητα: «Λύσαμε επιτέλους το μυστήριο της ταυτότητας του Τζακ του Αντεροβγάλτη. Μόνο οι "άπιστοι Θωμάδες" που θέλουν να παρατείνουν το μύθο θα το αμφισβητήσουν» είχε δηλώσει ο Έντουαρντς στην εφημερίδα Mail on Sunday, η οποία δημοσίευσε το βιβλίο του σε τμήματα.

Ο Δρ Λουχελάινεν κατάφερε να απομονώσει επτά θραύσματα του λεγόμενου μιτοχονδριακού DNA (mtDNA) το οποίο κληροδοτείται στους απογόνους αποκλειστικά από τη μητέρα. 

Ο ερευνητής εντόπισε στο δείγμα μια μετάλλαξη, η οποία υπήρχε και σε μια εν ζωή απόγονο της Κάθριν Έντοους, την Κάρεν Μίλερ. Για να ελέγξει αν αυτό ήταν τυχαίο, ο Λουχελάινεν ανέτρεξε σε στη βάση δεδομένων του Ινστιτούτου Νομικής Ιατρικής στην Αυστρία, και υπολόγισε ότι η μετάλλαξη είναι πολύ σπάνια, καθώς η εκτιμώμενη συχνότητά της στον πληθυσμό είναι μόλις 1 στις 290.000 χιλιάδες.

Το γενετικό υλικό, επομένως, πρέπει να προήλθε από την Κάθριν Έντοους.

Το λάθος του ερευνητή εντοπίστηκε αρχικά από χομπίστες της εγκληματολογίας που σχολίασαν το θέμα στο casebook.οrg. Επιβεβαιώνεται τώρα από ανεξάρτητους ειδικούς, ανάμεσά τους ο σερ Άλεκ Τζέφρις, πρωτεργάτης των τεχνικών ταυτοποίησης μέσω DNA.

Ο Λουχελάινεν είχε κάνει ένα «λάθος ονοματολογίας» καθώς ανέγραψε την εν λόγω μετάλλαξη ως «314.1C» αντί για το ορθό «315.1C».

Επιπλέον, όμως, πρέπει να είχε κάνει λάθος σε μια υποδιαστολή. Η βάση δεδομένων στην οποία βασίστηκε περιείχε τότε γύρω στις 29.000 καταχωρήσεις, στις οποίες δεν περιλαμβανόταν η μετάλλαξη. Αυτό θα σήμαινε ότι η εκτιμώμενη συχνότητα της μετάλλαξης είναι μικρότερη από 1 στις 29.000. Προφανώς ο Λουχελάινεν έβαλε σε λάθος θέση την υποδιαστολή και κατέληξε στην αναλογία μία προς 290.000.

Στην πραγματικότητα η μετάλλαξη 315.1C είναι πολύ συχνή και υπάρχει στο 90% των Ευρωπαίων. Το αποτέλεσμα της γενετικής ανάλυσης «θα ήταν ίδιο με οποιονδήποτε είχε πιάσει την εσάρπα όλα αυτά τα χρόνια» εξήγησε στον Independent ο Δρ Τζέφρις.

Παραμένει έτσι αναπόδεικτο το εάν η εσάρπα ανήκε σε θύμα του αντεροβγάλτη. Επομένως η ομοιότητα ανάμεσα στο ανδρικό γενετικό υλικό της εσάρπας και την απόγονο του Κοσμίνσκι είναι πολύ πιθανότερο να οφείλεται στην τύχη.

Με την εκτίμηση του Τζέφρις συμφώνησαν άλλοι επιστήμονες όπως ο Μάνις βαν Όβεν, καθηγητής του Πανεπιστημίου «Έρασμος» στο Ρότερνταμ, ο Ουόλτερ Πάρσον, καθηγητής του Ινστιτούτου Νομικής Ιατρικής στο Ίνσμπρουκ, καθώς και ο Χάνσι Βάισενσταινερ, επίσης στο Ίνσμπρουκ, ένας από τους επιστήμονες που δημιούργησε τον αλγόριθμο με τον οποίο ο Δρ Λουχελάινεν έψαξε στη βάση δεδομένων.

Εκπρόσωπος του εκδοτικού οίκου του Έντουαρντς, Sidgwick & Jackson, δήλωσε ότι το θέμα ερευνάται, ο συγγραφέας όμως επιμένει στον ισχυρισμό του.