Ταχύτερη η επούλωση των τραυμάτων που συμβαίνουν την ημέρα-Τι ρόλο παίζει το βιολογικό ρολόι

Ο κιρκαδιανός ρυθμός, το εσωτερικό βιολογικό ρολόι μας, επιδρά με τέτοιο τρόπο στην επούλωση των τραυμάτων, που όσοι τραυματισμοί συμβαίνουν τις πρωινές ώρες θεραπεύονται ταχύτερα από εκείνους που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας. 

Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν ερευνητές του Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας του Συμβουλίου Ιατρικών Ερευνών στο Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τον Δρ Νεντ Χόιλ, σύμφωνα με σχετικό άρθρο που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο Science Translational Medicine. 

Οι επιστήμονες αξιολόγησαν τον ρυθμό επούλωσης τραυμάτων σε δείγμα 118 ασθενών που είχαν υποστεί εγκαύματα. Η ταχύτητα επούλωσης των τραυμάτων που είχαν συμβεί από το πρωί έως το απόγευμα, ήταν περίπου 60% μεγαλύτερη, έναντι των νυχτερινών.

Τα τραύματα που είχαν συμβεί μεταξύ 20:00 το βράδυ και 08:00 το πρωί, χρειάσθηκαν κατά μέσο όρο 28 μέρες για να κλείσουν, έναντι μόνο 17 ημερών για τα τραύματα που είχαν γίνει ανάμεσα στις 08:00 το πρωί και στις 20:00 το βράδυ.

Αναλυτικότερα, η σχέση μεταξύ του χρόνου του τραυματισμού και της χρονικής διάρκειας της επούλωσης είχε ως εξής: μεσάνυχτα έως 04:00 τα ξημερώματα: 39 μέρες (ο πιο αργός ρυθμός αποθεραπείας), 04:00 - 08:00 31 μέρες, 08:00 - 12:00 15 μέρες (ο ταχύτερος ρυθμός), 12:00 -16:00 20 μέρες, 16:00 - 20:00 16 μέρες και 20:00 - 00:00 23 μέρες.

Η βασική αιτία γι' αυτή τη διαφορά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ότι την ημέρα τα κύτταρα του δέρματος που αναλαμβάνουν την επούλωση, κινούνται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα στο σημείο της πληγής, από ό,τι κάνουν τα ίδια κύτταρα τη νύχτα. Το πρωί είναι πιο δραστήριες οι πρωτεΐνες (ιδίως η ακτίνη) που εμπλέκονται στην αποκατάσταση των τραυμάτων. Επίσης, την ημέρα υπάρχει περισσότερο διαθέσιμο κολλαγόνο -η βασική δομική πρωτεΐνη του δέρματος- για να εναποτεθεί στην περιοχή της πληγής.

Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό ότι για εξελικτικούς λόγους το ανθρώπινο σώμα έχει αποκτήσει την ικανότητα ταχύτερης αυτο-ίασης στη διάρκεια της ημέρας, όταν υπάρχει φως, καθώς τότε ήταν ανέκαθεν πιθανότερο να συμβεί ένα τραύμα (π.χ. από κάποιο ζώο).

Το βιολογικό ρολόι ή κιρκάδιος (ή κιρκαδικός ή κιρκαδιανός) ρυθμός ρυθμίζει σχεδόν κάθε κύτταρο του ανθρωπίνου σώματος, στο πλαίσιο ενός 24ωρου κύκλου, που αφορά τον ύπνο και το ξύπνημα, την έκκριση διαφόρων ορμονών, τον μεταβολισμό κ.α. Προηγούμενα πειράματα σε ζώα και σε εργαστηριακές καλλιέργειες ανθρωπίνων κυττάρων είχαν δείξει ότι στη διάρκεια της ημέρας οι πληγές του δέρματος θεραπεύονται με σχεδόν διπλάσια ταχύτητα σε σχέση με τις πληγές που έχουν γίνει το βράδυ. 

Σε κάθε περίπτωση η νέα μελέτη -εφόσον επιβεβαιωθεί με μεγαλύτερες έρευνες- μπορεί να έχει επιπτώσεις στον χρόνο διενέργειας διαφόρων ιατρικών πράξεων, όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις. Επιπλέον, ανοίγει νέους δρόμους για την ανάπτυξη φαρμάκων που θα διευκολύνουν την επούλωση των πληγών.