Χρήση ψυχοτρόπων ουσιών στην Εποχή του Χαλκού

ΑΝΤΡΙΟΥ ΤΖΕΪΚΟΜΠΣ / THE NEW YORK TIMES

Στους ανθρώπους της Εποχής του Χαλκού έχουμε αποδώσει πολλές σημαντικές πρωτοπορίες: την ανακάλυψη του τροχού, την εντατικοποίηση της άρδευσης και την πρώτη γραφή. Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν σε λείψανα που βρέθηκαν στο ισπανικό νησί Μινόρκα, οι άνθρωποι της εποχής ίσως υπήρξαν οι ιδρυτές μιας ακόμη πολιτισμικής συνήθειας: της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών.

Συγκεκριμένα, εξέταση που έγινε σε τρίχες οι οποίες εντοπίστηκαν σε ξύλινο τάφο βαθιά μέσα σε σπήλαιο του νησιού, έδειξε πως οι άνθρωποι στους οποίους ανήκαν είχαν καταναλώσει φυτά τα οποία περιείχαν ουσίες γνωστές για την ψυχοτρόπο δράση τους.

Σύμφωνα με την έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports, στα δείγματα ανιχνεύτηκαν οι ουσίες εφεδρίνη, σκολαπαμίνη και ατροπίνη. Και οι τρεις ουσίες μπορούν να βρεθούν στην πανίδα της Μινόρκας σε φυτά όπως ο μανδραγόρας.

Μοναδικά ευρήματα

«Αυτά τα ευρήματα είναι τόσο μοναδικά», δήλωσε η κ. Γκουέρα-Ντότσε, ειδικός στην ανθρωπολογία των παραισθησιογόνων στο Πανεπιστήμιο του Βαγιαδολίδ στην Ισπανία. «Μερικές φορές, όταν οι άνθρωποι σκέφτονται για τα ναρκωτικά, νομίζουν ότι πρόκειται για μια σύγχρονη πρακτική. Αυτά τα ευρήματα, όμως, λένε μια διαφορετική ιστορία».

Δήλωσε επίσης ότι ο τρόπος με τον οποίο οι ενώσεις κατανέμονται στις τρίχες υποδηλώνει ότι τα ναρκωτικά καταναλώνονταν περισσότερο από ένα χρόνο και πολύ πριν από τον θάνατο των ανθρώπων.

Αν και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε γιατί αυτοί οι αρχαίοι άνθρωποι κατανάλωναν τόσο ισχυρά ναρκωτικά, η Γκουέρα-Ντότσε σημείωσε ότι τα κουτιά περιείχαν μοτίβα που οι σημερινοί άνθρωποι θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν ως ψυχεδελικής έμπνευσης – μια σειρά από ομόκεντρους κύκλους και άλλα γεωμετρικά σχήματα.

Οι αρχαίοι πιστεύεται ότι χρησιμοποιούσαν ψυχοδραστικά φυτά τόσο για ιατρικούς σκοπούς όσο και για θρησκευτικές τελετές, αλλά μέχρι τώρα, μεγάλο μέρος της επιστημονικής έρευνας έχει βασιστεί σε έμμεσες ενδείξεις, όπως αγγεία από κεραμικά, πίπες καπνίσματος ή φυτικά υπολείμματα από οπιούχες παπαρούνες ή κάνναβη που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους σε όλη την Ευρασία.

Αν και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα, η ερευνήτρια πιστεύει ότι η παρουσία αυτών των ναρκωτικών υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούσαν καθοδηγούνταν από κάποιον, ίσως ένα σαμάνο, που κατανοούσε τις δυνάμεις τους. «Υπάρχουν τόσο πολλά ακόμη που πρέπει να μάθουμε», υπογράμμισε.