Τα αγκάθια στην σημερινή συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Τουρκία

Έξι μήνες μετά την τελευταία συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα, το σκηνικό στα ελληνοτουρκικά προσομοιάζει με μια εύθραυστη και μερικές φορές διακεκομμένη νηνεμία. Ενώ η «μεγάλη εικόνα» είναι ότι η Τουρκία αποφεύγει τις μείζονες προκλήσεις, τις απειλές για τα νησιά και τις ευθείες παραβιάσεις του εναερίου χώρου, εντούτοις οι μήνες που πέρασαν δεν ήταν χωρίς αγκάθια και αναταράξεις. Κάτι οι τουρκικές ενστάσεις για τα υπό κατάρτιση θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Αιγαίο, κάτι η μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί λίγο πριν τις ευρωεκλογές, κάτι η επανάληψη της άσκησης Θαλασσόλυκος μετά από δύο χρόνια, οι δύο πλευρές εξακολουθούν να κοιτάζουν η μια την άλλη με καχυποψία. Και πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να γίνει διαφορετικά, με δεδομένο ότι η βασική ελληνοτουρκική διαφορά για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα δεν έχει πέσει στο τραπέζι της συζήτησης, παρά το καλύτερο κλίμα και τη συνεργασία που έχει βελτιωθεί άρδην σε τομείς όπως το μεταναστευτικό ή ο τουρισμός με την επταήμερη τουριστική βίζα που δίνεται σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του ΒΑ Αιγαίου και των Δωδεκανήσων.

Με όλα αυτά τα δεδομένα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί σήμερα Δευτέρα, νωρίς το απόγευμα στην Άγκυρα, προκειμένου να συναντηθεί εκ νέου με τον Ταγίπ Ερντογάν. Στο Προεδρικό Μέγαρο, αυτό το φαραωνικό και επιβλητικό κτίριο που «ταιριάζει» στην ψυχοσύνθεση του «Σουλτάνου», ο κ. Μητσοτάκης θα περάσει την πόρτα του γραφείου του πρώτου προέδρου στην πρώτη επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στην τουρκική πρωτεύουσα εδώ και πέντε χρόνια. Την προηγούμενη φορά που ο κ. Μητσοτάκης είχε συναντηθεί επί τουρκικού εδάφους με τον κ. Ερντογάν, αυτό είχε γίνει στο Μέγαρο Βαχντετίν της Κωνσταντινούπολης, το 2022.

Δίαυλοι και «ήρεμα νερά»
Ο πρώτος και βασικός στόχος της Αθήνας είναι η παράταση της ελληνοτουρκικής νηνεμίας που έχει απομακρύνει τη διμερή ένταση από την πρώτη θέση της ειδησεογραφίας. «Στόχος να διατηρούνται ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας και στο ανώτατο επίπεδο, ώστε οι σχέσεις να προχωρούν στο επόμενο βήμα, αλλά και να γίνει από τους δύο ηγέτες η επισκόπηση της προόδου στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στους τομείς συνεργασίας που έχουν συμφωνηθεί», υπογραμμίζουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές στο «protothema.gr». Ο δίαυλος, πάντως, μεταξύ των δύο γραφείων είναι απολύτως ενεργός μέσω των διπλωματικών συμβούλων Άννας Μαρίας Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, αλλά και μέσω των δύο υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν. Και οι τέσσερις προαναφερθέντες θα είναι παρόντες στην κατ’ ίδιαν συνάντηση που θα προηγηθεί της διευρυμένης συνάντησης των αντιπροσωπειών, των δηλώσεων και του γεύματος που θα παραθέσει η τουρκική προεδρία.

Το δόγμα των «ήρεμων νερών», παράλληλα, θα ακολουθηθεί και μέσω της συστηματοποίησης των επαφών των δύο πλευρών. Στη συνάντηση θα οριστεί το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών στον πολιτικό διάλογο, την θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Αναμένεται ακόμη να επιβεβαιωθεί η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ενώ οι δύο ηγέτες αναμένεται να συμπέσουν και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον, οπότε και δεν αποκλείεται να έχουν ένα σύντομο τετ-α-τετ.

Η Αθήνα περιμένει, παράλληλα, τον ορισμό του διαδόχου του υφυπουργού Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ, ο οποίος χειρίζεται από μέρους Τουρκίας τη θετική ατζέντα και τον πολιτικό διάλογο και «μετακομίζει» τους επόμενους μήνες στον ΟΗΕ, οπότε αναζητείται ο νέος «συνομιλητής» των Ελλήνων υφυπουργών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Κώστα Φραγκογιάννη που θα είναι επίσης παρόντες στην Άγκυρα. Εκκρεμεί, επίσης, ο ορισμός της ημερομηνίας του φετινού Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας που θα γίνει στην Τουρκία. Παρόντες από ελληνικής μεριάς στην Άγκυρα θα είναι ακόμα ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού Θάνος Ντόκος, η σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και ΜΜΕ Αριστοτελία Πελώνη, ο διοικητής της ΕΥΠ Θέμης Δεμίρης και η διευθύντρια Επικοινωνίας του Μεγάρου Μαξίμου Κύρα Κάπη.

Η πρόοδος και τα αγκάθια
Σε μια σχέση με «σκαμπανεβάσματα», οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν θα συζητήσουν για τα σημεία σύγκλισης και προόδου, αλλά και για τα «αγκάθια» που έχουν εσχάτως ανακύψει. Υπενθυμίζεται ότι κατά τη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα τον Δεκέμβριο, υπεγράφησαν 15 μνημόνια συνεργασίας σε αρκετούς τομείς.

Επί του πρακτέου, η Αθήνα «κρατά» την πολύ καλύτερη συνεργασία στο μεταναστευτικό που έχει ως αποτέλεσμα τη ραγδαία μείωση των ροών, μέσω και της καλύτερης συνεργασίας του Λιμενικού και της τουρκικής Ακτοφυλακής, αλλά και την τουριστική βίζα σε Τούρκους πολίτες που έχει γίνει «ανάρπαστη» και αφορά 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Παράλληλα, υπάρχει πρακτικά μηδενική τουρκική παραβατικότητα στον αέρα.

Από την άλλη, ο κ. Μητσοτάκης θα θέσει στον πρόεδρο της Τουρκίας το ζήτημα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος. Μένει να φανεί, αν ο κ. Ερντογάν θα θέσει με τη σειρά του το ζήτημα των θαλάσσιων πάρκων, για τα οποία η θέση της Αθήνας είναι ξεκάθαρη και προτίθεται να προχωρήσει στη δημιουργία τους, με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και στη βάση περιβαλλοντικών κριτηρίων. Επίσης μένει να φανεί τι θα συμβεί, εφόσον ο κ. Ερντογάν στις δηλώσεις μιλήσει και πάλι για «ομοεθνείς», αναφερόμενος στους μουσουλμάνους της Θράκης. Στην Αθήνα, ο κ. Μητσοτάκης είχε απαντήσει μετά τη σχετική αναφορά Ερντογάν και ο Τούρκος πρόεδρος δεν είχε ανταπαντήσει. Μένει να φανεί, αν στην Άγκυρα τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, αν και η προετοιμασία της «σκηνοθεσίας» της συνάντησης είναι εξαιρετικά προσεκτική από τα δύο επιτελεία.

Κρίσιμο σημείο διαφωνίας, βεβαίως, παραμένει και η διαφορετική τοποθέτηση Ελλάδας και Τουρκίας στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, με τον Ερντογάν πρακτικά να έχει διακόψει τις σχέσεις του με το Ισραήλ, ενώ στηρίζει ανοιχτά τη Χαμάς.

«Οι διαφωνίες προφανώς παραμένουν. Το σημαντικό είναι αυτές να μην οδηγούν σε κρίσεις. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε και δεν γίνονται βήματα για την διαμόρφωση ενός καλύτερου κλίματος και την επένδυση στη θετική ατζέντα», λένε από την κυβέρνηση. Βεβαίως, η εκτίμηση είναι ότι η πορεία προς τον «πυρήνα» της διαφοράς είναι ακόμα μακρά.

Συμβούλιο για ελληνοτουρκικές business