Διονύσης Τεμπονέρας: Χρειαζόμαστε μια νέα μεγάλη Αριστερά
"Με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Οκτωβρίου ολοκληρώνεται ένα πεντάμηνο εξαιρετικά πυκνών πολιτικών εξελίξεων για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Ο φορέας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο «σταυροδρόμι» και οι εξελίξεις που ακολουθούν θα καθορίσουν τη μετέπειτα πορεία του.
1. Τόσο στις βουλευτικές εκλογές όσο και στις αυτοδιοικητικές εκλογές φαίνεται να παγιώνεται ένα ποσοστό αποχής που αγγίζει ή και ξεπερνά το 50%. Η ρευστοποίηση του πολιτικού περιβάλλοντος είναι παραπάνω από εμφανής.
2. Η ιδεολογική συμμαχία-κυριαρχία Δεξιάς και Ακροδεξιάς κατορθώνει συνεχώς να θέτει την ατζέντα, απουσία ολοκληρωμένης εναλλακτικής προοδευτικής πρότασης.
3. Οι σύγχρονες πολιτικές «ταυτότητες» αδυνατίζουν ή και εξαϋλώνονται καταργώντας θέσεις και ιστορικές παραδόσεις, που συχνά υποτάσσονται στην πολιτική σκοπιμότητα και στον καιροσκοπισμό. Η Αριστερά δυστυχώς ετεροπροσδιορίζεται σε αμυντικές θέσεις, που δεν αφορούν το σήμερα και τη νέα κοινωνική πραγματικότητα η οποία έχει αποκτήσει παγκοσμιοποιημένες διαστάσεις ταχύτατης εξέλιξης.
4. Οι εξελίξεις στην Ευρώπη, στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή αλλάζουν τα δεδομένα και αποτελούν μόνο τον πρόλογο μιας συνολικής αναδιαμόρφωσης των ζωνών επιρροής, του νέου πολυπολικού κόσμου.
5. Στην Ελλάδα το αποτέλεσμα των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών έρχεται σε συνέχεια του αποτελέσματος των βουλευτικών εκλογών ενισχύοντας και επιβεβαιώνοντας την πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ., που αποκτά χαρακτηριστικά ιδεολογικής ηγεμονίας. Η Ν.Δ., παρά τη φθορά από τα γεγονότα των φυσικών καταστροφών, τις παλινωδίες στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, της βίας και της καθημερινότητας, τις τραγωδίες των Τεμπών και του ναυαγίου της Πύλου, κατορθώνει να ενισχύει την απήχησή της, γεγονός που ευνοείται από την απουσία συγκροτημένου αντιπολιτευτικού λόγου. Εκμεταλλευόμενη την εγκατεστημένη πια πεποίθηση ότι δεν υπάρχει εναλλακτική (ΤΙΝΑ) είτε αυτό αφορά τη διαχείριση της οικονομίας και της καθημερινότητας, είτε την εξωτερική πολιτική, που μαστίζεται από την άνευ όρων σχέση εξάρτησης με τον δυτικό παράγοντα, εμπεδώνει συνεχώς περισσότερο στην ελληνική κοινωνία την πολιτική της κυριαρχία.
6. Η νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. προφανώς και δεν μπορεί να κριθεί για το κακό αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών, αλλά δυστυχώς «πληρώνει» τις διαχρονικές αδυναμίες του πολιτικού σχηματισμού όπως και την ανικανότητά του να αποδώσει πειστική εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης με αιχμή, μεταξύ των άλλων, τον σύγχρονο ρόλο του κράτους με αυτοδιοίκηση για την άρση των περιφερειακών και γεωγραφικών ανισοτήτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αποτυγχάνει πια σε όλα τα επίπεδα. Ο αρχηγισμός, μια ηγετική μη νομιμοποιημένη ελίτ που επικάθεται σε όλη την κομματική βάση, η ρευστοποίηση του κόμματος, η απουσία στρατηγικού σχεδίου, η άρνηση αυτοκριτικής εκθέτουν τον σχηματισμό σε πολλαπλούς κινδύνους. Το ενδεχόμενο πολιτικής κατάρρευσης είναι εμφανές.
7. Η προεδρική εκλογή του Σεπτεμβρίου, παρά τις αδυναμίες της διαδικασίας και τη διεξαγωγή της πριν από το συνέδριο, είναι μια ευκαιρία για μια «νέα αρχή» για τον δημοκρατικό και προοδευτικό χώρο. Ο επικεφαλής μαζί με το υπόλοιπο κόμμα αναλαμβάνουν μια ιστορική ευθύνη να κατευθύνουν τον χώρο σε νέες ιστορικές αναγκαιότητες.
8. Το πρώτο ζητούμενο είναι η σύνθεση και η υπέρβαση των αντιθέσεων του χθες. Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τον πολιτικό προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ. Αν, δηλαδή, πρέπει να στραφεί προς την κεντροαριστερά ή την παραδοσιακή αριστερά. Πρόκειται για ψευτοδίλημμα. Η εποχή απαιτεί να οδηγηθούμε στη σύνθεση μιας νέας, μεγάλης, αριστερής, δημοκρατικής και προοδευτικής παράταξης που θα ενσωματώνει τις θετικές εμπειρίες του παρελθόντος, αλλά θα απαντά με δίκαιους όρους στις κοινωνικές και παραγωγικές ανάγκες που γεννούν οι αντιθέσεις της εποχής. Χρειαζόμαστε ένα μίγμα ρεαλισμού και ριζοσπαστισμού που θα ανοίγει δρόμους προς τον στρατηγικό στόχο: τον μετασχηματισμό της κοινωνίας με ανάπτυξη στη βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης προς σοσιαλιστική κατεύθυνση.
9. Μια νέα μεγάλη Αριστερά οφείλει να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, χωρίς να παραδίδει στον αντίπαλο την ταυτότητά της. Ξέρουμε από πού προερχόμαστε και πού θέλουμε να πάμε. Γνωρίζουμε τα συμφέροντα που θέλουμε να φέρουμε στο προσκήνιο και για αυτό δεν μπορούμε να είμαστε «με όλους» ή με το «κεφάλαιο». Είμαστε με τα θύματα της εκμετάλλευσης, με τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα μιας κοινωνίας που δεν διαρθρώνεται πλέον εδώ και δεκαετίες ταξικά υπό την παραδοσιακή σκοπιά που είχε η Αριστερά τα τελευταία 60 χρόνια. Στηρίζουμε την ενδυνάμωση της παραγωγικής βάσης της χώρας με όρους δίκαιης συμμετοχής των συντελεστών παραγωγής. Προφανώς παραμένουν οι παραδοσιακοί δεσμοί με τη μισθωτή εργασία και τη νεολαία, αλλά οι επαγγελματίες, οι μικρομεσαίοι, οι αγρότες, οι επισφαλώς εργαζόμενοι και οι δυνάμεις της καινοτομίας είναι στρώματα στα οποία απευθυνόμαστε.
10. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πρέπει να μείνει σε τροχιά κυβερνησιμότητας. Ο Αλέξης Τσίπρας άνοιξε δρόμους και εμπέδωσε στο κόμμα την κυβερνητική διάθεση και προοπτική ως το μέσο που μπορεί να οδηγήσει τον προοδευτικό χώρο σε μια καλύτερη αφετηρία, για να φτάσει στον στρατηγικό στόχο του. Η εξέλιξη αυτή ευνοήθηκε από την κοινωνική κίνηση της περιόδους 2008-2015 που τώρα, κακά τα ψέματα, δεν υφίσταται. Συνεπώς είναι χρέος του νέου φορέα να έρθει σε επαφή με τα κινήματα, αλλά και με την επιστημονική γνώση, να αποκτήσει σχέση εμπιστοσύνης και να εμπλουτιστεί από την κοινωνική αγωνία ευρύτερων στρωμάτων, συγκροτώντας ένα νέο πολιτικό σχέδιο για την οικονομία, την κοινωνία, τη χώρα.
11. Η νέα ηγεσία οφείλει να κατευθύνει το κόμμα σε οργανωτική επανεκκίνηση. Το μοντέλο του κόμματος, η οργανωτική δομή, ο ρόλος και η συμμετοχή των μελών και των υποστηρικτών, η συλλογικότητα στην λήψη των αποφάσεων, οι κανόνες εσωτερικής λειτουργίας είναι βασικά θέματα που θα πρέπει να εξετάσουμε αν θέλουμε να επιτύχουμε την αποτελεσματικότερη κοινωνική διείσδυση. Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να υπάρξει μόνο ως αριστερό «μαζικό» κόμμα, διαφορετικά θα αποτελέσει αργά η γρήγορα ακόμα έναν βραχίονα διαχείρισης που το σύστημα θα επιτύχει τελικά να ενσωματώσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη Δεξιά ως πολιτικός φορέας διαχείρισης της υφιστάμενης οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Οφείλει να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές, δομικές αλλαγές στην οικονομία, στο κράτος, στους θεσμούς. Μπορεί και πρέπει να εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο προοδευτικό, δημοκρατικό φορέα της Αριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της οικολογίας, με σταθερή κοινωνική διασύνδεση και επιρροή.
12. Οι προτεινόμενες λύσεις σήμερα άμεσα ή έμμεσα οδηγούν είτε σε μια διάχυση του κόμματος σε «εκσυγχρονιστικά» αρχηγοκεντρικά πρότυπα, είτε σε ένα κόμμα διαμαρτυρίας, αντίστασης και περιχαράκωσης. Καμία τέτοια προοπτική δεν μπορεί να ευνοήσει τον ελληνικό λαό.
13. Οφείλουμε να καλέσουμε ανεξάρτητα και πέρα από ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, χωρίς αυταπάτες, τους προοδευτικούς, δημοκρατικούς πολίτες που έχουν αναφορά στην εργασία, στη «δημιουργία», στην κοινωνική αλληλεγγύη, στο κοινωνικό κράτος να ορθώσουν δημοκρατικό μέτωπο απέναντι στη δεξιά νεοφιλελεύθερη αντίδραση.
14. Είναι ώριμες πια οι συνθήκες η υπαρκτή, προοδευτική, κοινωνική πλειοψηφία να μετατραπεί σε πολιτική πλειοψηφία, μέσα από μια συντεταγμένη διαδικασία σύνθεσης και υπέρβασης, απολογισμού και προοπτικής.
15. Πρώτο βήμα δεν μπορεί να είναι άλλο από τον άμεσο και σαφή προσδιορισμό του «οδικού χάρτη» για τη διεξαγωγή ενός συνεδρίου που θα κοιτά «μπροστά και όχι πίσω, έξω και όχι μέσα». Χρειάζεται ένα συνέδριο που θα δώσει άμεσα το λόγο στα 150 χιλιάδες μέλη που συμμετείχαν στην εκλογή προέδρου και θα εμπλέξει όλη την κομματική βάση, συλλογικότητες, φορείς, άλλους προοδευτικούς πολιτικούς σχηματισμούς, αλλά τελικά και όλη την οργανωμένη κοινωνία σε μια απαραίτητη, νέα, πολιτική διαδικασία κοινωνικής και πολιτικής ώσμωσης. Η διαδικασία αυτή δεν γίνεται με όρους τοξικότητας στα τηλεοπτικά πάνελ, αλλά με πνεύμα ενότητας και συντροφικότητας που σφυρηλατείται σε ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική βάση.
16. Η χώρα βουλιάζει στην απομόνωση, στην πολιτική απάθεια και στον κοινωνικό εκφασισμό. Πέρα από την πολιτική και οικονομική κρίση βιώνει και μια ανεπανάληπτη κρίση αξιών και οραμάτων, μια κρίση δημοκρατίας. Οφείλουμε να ενεργοποιήσουμε τα αντανακλαστικά της κοινωνίας, να στοιχηθούμε πίσω από τις ιδέες της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της λαϊκής κυριαρχίας. Σε αυτήν την ιστορική ανάγκη δεν περισσεύει κανείς. Εμείς θα κάνουμε το χρέος μας…"
