Η Ερυθρά Θάλασσα ανοίγει για δύο νέα νησιά

Δύο ηφαιστειογενή νησιά που αναδύθηκαν πρόσφατα από την Ερυθρά Θάλασσα μαρτυρούν ότι το ταραχώδες όριο ανάμεσα στην αφρικανική και την αραβική τεκτονική πλάκα ίσως έχει ενεργά παρακλάδια.

Και τα δύο νησάκια εμφανίστηκαν πριν από λίγα χρόνια στο αρχιπέλαγος του Ζουμπαΐρ, μια μικρή αλυσίδα νησιών που ανήκουν στην Υεμένη.

Το πρώτο από τα δύο νησιά, γνωστό σήμερα ως Σολάν, ξεπήδησε μέσα από ατμό και τέφρα τον Δεκέμβριο του 2011. Το δεύτερο, με την ονομασία Τζαντίντ, αναδύθηκε το Σεπτέμβριο του 2013.

Η Ερυθρά Θάλασσα είναι ένα γιγάντιο χαντάκι που χωρίζει την Αφρική από την Αραβική Χερσόνησο. Σήμερα είναι μια σχετικά στενή λωρίδα θάλασσας, κάποτε όμως θα μετατραπεί σε ωκεανό καθώς η αφρικανική τεκτονική πλάκα συνεχίζει να απομακρύνεται από την αραβική με ταχύτητα περίπου ενός εκατοστού το χρόνο.

Ανάμεσα στις δύο πλάκες, κάτω από το νερό, ο φλοιός της γης τεντώνεται σαν πλαστελίνη, μπορεί όμως να σπάσει απότομα και να αφήσει μάγμα να αναδυθεί από το υπέδαφος. Αυτό συνέβη για παράδειγμα το 2005 στην κοιλάδα Αφάρ της Αιθιοπίας, όταν εμφανίστηκαν γιγάντιες σχισμές και ποτάμια λάβας πάνω από το υποκείμενο ρήγμα.

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα που γέννησε το Σολάν και το Τζαντίντ μαρτυρά ότι το ίδιο περίπου φαινόμενο βρίσκεται σε εξέλιξη στο αρχιπέλαγος του Ζουμπαΐρ, αναφέρουν στην επιθεώρηση Nature Communications γεωλόγοι του Πανεπιστημίου «Βασιλιάς Αμπντάλα» στην Σαουδική Αραβία.

«Το τμήμα του ορίου της τεκτονικής πλάκας που προχωρά στην ενδοχώρα του Αφάρ θεωρείται το κύριο όριο, ωστόσο αυτή η νέα δραστηριότητα μας λέει ότι το παρακλάδι της Ερυθράς Θάλασσας είναι ακόμα αρκετά ενεργό» ανέφερε στο LiveScience.com ο επικεφαλής της μελέτης Ζιγκούριον Γιένσεν.

Οι δύο εκρήξεις στο Ζουμπαΐρ είχαν εκδηλωθεί έπειτα από μια σειρά σεισμών, οι οποίοι πρέπει να προκλήθηκαν από τη ροή μάγματος σε υπόγεια κανάλια.

Δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης, σε συνδυασμό με μοντέλα της παραμόρφωσης του γήινου φλοιού, επέτρεψαν στους ερευνητές να υπολογίσουν ότι τα κανάλια αυτά έχουν πλάτος τουλάχιστον δέκα χιλιομέτρων.

Συγκριτικά, και τα δύο νέα νησιά έχουν πλάτος λιγότερο από ένα χιλιόμετρο.

Όταν το μάγμα έφτασε μέχρι το βυθό της θάλασσας, εκρήξεις ατμού εκτόξευσαν σωματίδια λάβας στον αέρα. Οι κόκκοι που σχηματίστηκαν έχτισαν σταδιακά το έδαφος των δύο νησιών. Το έδαφός τους είναι σαθρό και διαβρώνεται από τα κύματα, τα οποία έχουν ήδη καταπιεί το 30% της επιφάνειας του Σολάν, του πρώτου από τα δύο νησιά.

Οι ερευνητές, πάντως, δεν αποκλείουν τη γέννηση κι άλλων νησιών στο αρχιπέλαγος τα επόμενα χρόνια. «Ενδέχεται να μην έχει τελειώσει αυτή η περίοδος αυξημένης δραστηριότητας» λέει ο Γιένσεν.

Το Σολάν και το Τζαντίντ βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές και οι συνεχιζόμενες ηφαιστειακές εκρήξεις είναι απίθανο να επηρεάσουν τις πτήσεις, καθησύχασε ο ερευνητής. Τα πλοία που κινούνται από και προς τη διώρυγα του Σουέζ μπορούν εύκολα να παρακάμψουν την περιοχή, πρόσθεσε.