Μια πανύψηλη τσιμεντένια καμινάδα 60 μέτρων ξεχωρίζει ανάμεσα στα άλλα ψηλά κτίρια της Σιάν, μιας από τις πιο περιβαλλοντικά επιβαρυμένες πόλεις της Κίνας.
Αντί όμως να προσθέτει λίγο ακόμη «νέφος» ρύπανσης στην ήδη θολή ατμόσφαιρα της πόλης, κάτι για το οποίο προδιαθέτει η βιομηχανική εξωτερική όψη της, αντίθετα η καμινάδα καθαρίζει τον αέρα από τα επικίνδυνα σωματίδια και άλλα αερολύματα.
Πρόκειται για μια κινεζική πατέντα περιβαλλοντικής τεχνολογίας, που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία. Αν και δεν είναι φθηνή λύση, οι Κινέζοι σχεδιάζουν να χτίσουν πολλές ακόμη τέτοιες γιγάντιες καμινάδες για να φιλτράρουν τον αέρα των πόλεών τους.
Οι Κινέζοι επιστήμονες που σχεδίασαν το νέο πιλοτικό σύστημα καθαρισμού του αέρα, πιστεύουν ότι μπορεί να περιορίσει σημαντικά την ατμοσφαιρική ρύπανση στις αστικές περιοχές της Κίνας, αλλά και άλλων χωρών.
Αν και ακόμη δεν έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό τα πρώτα αποτελέσματα του πειράματος, ώστε να αξιολογηθούν από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, οι πρώτες ενδείξεις είναι ότι πρόκειται για μια τεχνολογία που αφήνει υποσχέσεις για το μέλλον, όπως δήλωσε, σύμφωνα με το Nature, ο επικεφαλής ερευνητής, ο χημικός Κάο Τζουντζί του Εργαστηρίου Φυσικοχημείας Αερολυμάτων της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.
Την καμινάδα στη Σιάν, την μοναδική του είδους της προς το παρόν, επισκέφθηκε πρόσφατα ο πρόεδρος της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών Μπάι Τσουνλί, ο οποίος τόνισε ότι η κινεζική ηγεσία είναι πρόθυμη να δοκιμάσει καινοτόμες λύσεις κατά της ρύπανσης του αέρα που απειλεί τη δημόσια υγεία. Εκτιμάται ότι η ρύπανση συμβάλλει σε περίπου 1,1 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως στην Κίνα.
Οι Κινέζοι ερευνητές έχουν φιλόδοξα σχέδια για άλλη μία ακόμη ψηλότερη καμινάδα στη Σιάν, που θα φθάνει τα 300 μέτρα (υπάρχουν σχέδια ακόμη και για καμινάδα 500 μέτρων!), καθώς και για άλλες παρόμοιες σε περισσότερες πόλεις όπως Γκουανγκτζού, Χεμπέι, Χενάν κ.α.
Η αντιρυπαντική καμινάδα, που χρησιμοποιεί την ηλιακή ενέργεια για να δουλέψει, βρίσκεται πάνω από μια μεγάλη ανοιχτή κατασκευή με γυάλινη οροφή. Η ηλιακή ακτινοβολία θερμαίνει τον αέρα, ο οποίος ανεβαίνει προς τη βάση της καμινάδας και από εκεί ανεβαίνει προς τα πάνω περνώντας από διαδοχικά φίλτρα, προτού βγει -πιο καθαρός πια- από την κορυφή της καμινάδας.
Οι Κινέζοι επιστήμονες υπολογίζουν ότι η καμινάδα φιλτράρει πέντε έως οκτώ εκατομμύρια κυβικά μέτρα αέρα τη μέρα, αφαιρώντας σε ένα ποσοστό τα δυνητικά επικίνδυνα μικροσκοπικά σωματίδια διαμέτρου 2,5 μικρομέτρων ή εκατομμυριοστών του μέτρου (γνωστά εν συντομία ως ΡΜ2,5).
Οι δοκιμές που έγιναν σε διάστημα δύο εβδομάδων τον Ιανουάριο, μια περίοδο που η ρύπανση του αέρα κορυφώνεται στις κινεζικές πόλεις, κατέγραψαν στον αέρα γύρω από την αντιρυπαντική καμινάδα (σε μια περιοχή δέκα τετραγωνικών χιλιομέτρων) μια μείωση 19% στη συγκέντρωση των επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία σωματιδίων ΡΜ2,5.
Όπως είπε ο Κάο Τζουντζί, «η επίπτωση ενός μόνο συστήματος είναι μικρή. Χρειαζόμαστε πολλά τέτοια συστήματα για να υπάρξει σημαντική μείωση στη ρύπανση του αέρα».
Δεν λείπουν πάντως και οι επικριτές, που αντιτείνουν ότι υπάρχουν φθηνότεροι τρόποι για να καταπολεμήσει κανείς τη ρύπανση. Αμερικανοί επιστήμονες εξέφρασαν επίσης ανησυχίες ότι η καμινάδα θα φιλτράρει μόνο τα ίδια τα σωματίδια ΡΜ2,5, αλλά όχι τις πρόδρομες ρυπογόνες ουσίες, όπως το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου, ή τους δευτερογενείς ρυπαντές όπως το επιφανειακό όζον.
«Έτσι, ενώ ο ουρανός μπορεί να δείχνει πιο καθαρός, στην πραγματικότητα η ποιότητα του αέρα μπορεί να είναι ακόμη απαίσια», δήλωσε ο ατμοσφαιρικός επιστήμονας Ντόναλντ Γουέμπλς του Πανεπιστημίου του Ιλινόις.
Οι Κινέζοι ερευνητές διευκρίνισαν ότι το σύστημά τους ήδη αφαιρεί τα οξείδια του αζώτου, μια από τις κυριότερες πρόδρομες ουσίες για τον σχηματισμό των μικροσκοπικών σωματιδίων και του όζοντος.
Όσο για το κόστος διαχείρισης της αντιρυπαντικής καμινάδας, είπαν ότι δεν είναι υπερβολικό, αφού ανέρχεται σε περίπου 30.000 δολάρια ετησίως (βέβαια η κατασκευή της κόστισε περίπου δύο εκατομμύρια δολάρια, με χρηματοδότηση από την τοπική κυβέρνηση).