Η προσφυγική κρίση δοκιμάζει ολοένα και περισσότερο σε καθημερινή βάση τις αντοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ελλάδα έχει βρεθεί ξανά στο «μάτι του κυκλώνα» καθώς σειρά χωρών, με προεξάρχουσες την Αυστρία και τη Σλοβενία έχουν φέρει τις τελευταίες ημέρες στο προσκήνιο το ζήτημα της αποπομπής της χώρας επί τη Συνθήκη του Σένγκεν εφόσον δεν καταφέρει να ελέγξει τα σύνορά της.
Οι δηλώσεις της αυστριακής υπουργού Εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ - Λάιτνερ αλλά και η επιστολή που απεύθυνε την περασμένη εβδομάδα προς τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ ο Πρωθυπουργός της Σλοβενίας Μίρο Τσεράρ και με την οποία ζητά την αποστολή κοινών αστυνομικών δυνάμεων από χώρες της ΕΕ στα σύνορα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (πΓΔΜ) με την Ελλάδα έχουν διαμορφώσει πολύ άσχημο μομέντουμ.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνήθηκε τη Δευτέρα ότι εξετάζονται σενάρια αποκλεισμού ή αποπομπής της Ελλάδος. Σε ανάλογο κλίμα ήταν οι δηλώσεις του έλληνα επιτρόπου με αρμοδιότητα τη μετανάστευση και την εσωτερική ασφάλεια Δημήτρη Αβραμόπουλου από το Άμστερνταμ, όπου και βρέθηκε για να συμμετάσχει στο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών. «Τίποτα τέτοιο δεν έχει προταθεί ή συζητηθεί»τόνισε, προσθέτοντας ότι «είναι προφανές ότι τα κράτη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Δεν θεωρώ όμως ότι η Ζώνη Σένγκεν βρίσκεται σε κίνδυνο» σημείωσε. Πάντως οι υπουργοί Εσωτερικών φέρονται να έθεσαν στο Συμβούλιο το ζήτημα της επέκτασης των εσωτερικών συνοριακών ελέγχων από έξι μήνες ως και σε δύο χρόνια, όπως έγραψε «Το Βήμα» ήδη από την Κυριακή.
Η εκπρόσωπος της Επιτροπής πρόσθεσε όμως ότι εξετάζονται επιλογές που προβλέπονται από τον Κώδικα Συνόρων του Σένγκεν. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ, απαντώντας στην επιστολή του κ. Τσεράρ, καλωσορίζει την πρότασή του για απόσπαση αστυνομικών δυνάμεων, καθώς και την παροχή εξοπλισμού, στις αρχές της πΓΔΜ. Επιπλέον, στην ίδια απαντητική του επιστολή (αποσπάσματα της οποίας έφεραν στο φως οι «Financial Times»), ο κ. Γιούνκερ αναφέρει ότι «τα κράτη - μέλη μπορούν να αρνηθούν την είσοδο στα εξωτερικά τους σύνορα σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν ικανοποιούν τα κριτήρια εισόδου, μεταξύ των οποίων και σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν έχουν καταθέσει αίτηση για άσυλο παρά το γεγονός ότι είχαν την ευκαιρία να το πράξουν».
Στη Γερμανία πάντως η κατάσταση είναι δύσκολη. Δημοσίως, το Βερολίνο απορρίπτει σενάρια αποπομπής της Ελλάδος από τη Ζώνη Σένγκεν, όπως φάνηκε και από την τελευταία δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάγερ μετά από τη συνάντησή του με τον έλληνα ομόλογό του Νίκο Κοτζιά, στην οποία χαρακτήρισε αυτή την επιλογή ως «ψευδολύση». Αυτή η γραμμή όμως δεν μοιάζει να είναι ενιαία.
Από το Άμστερνταμ, ο υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ κινήθηκε σε διαφορετικό μήκος κύματος. «Θα ασκήσουμε επιρροή στην Ελλάδα να εκπληρώσει τα καθήκοντά της. Ο χρόνος εξαντλείται» δήλωσε σύμφωνα με τηλεγράφημα του DPA. Ο κ. Ντε Μεζιέρ υπενθύμισε επίσης ότι αργότερα, τον Μάιο, επίκεινται οι αποφάσεις για μία πιθανή επέκταση των προσωρινών συνοριακών ελέγχων των γερμανικών συνόρων, το οποίο εξαρτάται από την εκτίμηση για το αν υπάρχει σε πιο μακροπρόθεσμη βάση «έλλειμμα προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Για αυτό είναι κρίσιμος ρόλος της Ελλάδας σε όλα αυτά τα θέματα».
Επιπλέον, στο εσωτερικό των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) προωθούνται νέες ιδέες για τη διαχείριση του Προσφυγικού, ενόψει και των τριών περιφερειακών εκλογών που αναμένονται εντός του Μαρτίου. Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, η επικεφαλής του CDU στη Ρηνανία - Παλατινάτο Τζούλια Κλόκνερ φέρεται να έχει προτείνει το «Σχέδιο Α2», σε αντίθεση προς το «Σχέδιο Α» της Άνγκελα Μέρκελ. Η ιδέα της κυρίας Κλόκνερ, που φέρεται να είναι και δελφίνος της καγκελαρίου, περιλαμβάνει την κατασκευή προσφυγικών καταυλισμών στα γερμανικά σύνορα όπου οι πρόσφυγες θα καταγράφονται και θα περνούν από ιατρικό έλεγχο. Όπως σημειώνει η «Handelsblatt», το σχέδιο αυτό δεν απορρίπτεται από την κυρία Μέρκελ, η οποία το μόνο που ζήτησε είναι να μην υπάρχει αναφορά σε συνοριακούς ελέγχους.
Πάντως, οι πιέσεις προς την ελληνική κυβέρνηση να κάνει όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα ενταθεί με επισκέψεις ξένων αξιωματούχων εντός του Φεβρουαρίου. Όπως πληροφορείται «Το Βήμα», μέσα στο πρώτο πενθήμερο του επόμενου μήνα αναμένεται να βρεθούν στην Αθήνα τόσο ο γερμανός υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ όσο ενδεχομένως και ο γάλλος ομόλογός του Μπερνάρ Καζνέβ.
Αντιδρά η Αθήνα
Η Αθήνα έχει σφόδρα ενοχληθεί από το κλίμα αυτό και την απόπειρα συγκεκριμένων ευρωπαϊκών κύκλων να προωθηθεί μία διαδικασία de facto αναστολής της συμμετοχής της στη Σένγκεν. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κούτρας, απαντώντας στις δηλώσεις της αυστριακής υπουργού Εσωτερικών, τόνισε ότι «θα πρέπει να σκέφτεται με περισσότερο ευρωπαϊκό πνεύμα και όραμα και όχι με βάση τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στη Βιέννη».
Είχε προηγηθεί δήλωση, το βράδυ της Κυριακής 24 Ιανουαρίου, του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, με αρμοδιότητα τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, Νίκου Ξυδάκη. Σε αυτή σημειώνεται ότι η Ελλάδα φυλάσσει τα εθνικά και ευρωπαϊκά σύνορα, αλλά δεν μπορεί να αφήνει ανθρώπους να πνίγονται στη θάλασσα.
«Η πίεση προς την Ελλάδα να αλλάξει τους όρους ελέγχου στο Αιγαίο συνεπάγεται τον κίνδυνο αύξησης του ήδη μεγάλου αριθμού θανάτων. Συνεπώς, όποιος ζητά κάτι τέτοιο θα πρέπει να έχει την πολιτική ειλικρίνεια να μην το απαιτεί εμμέσως, αλλά ευθέως, προσυπογράφοντας την παράνομη πολιτική των επαναπροωθήσεων. Τα υπόλοιπα είναι πολιτικός οπορτουνισμός» υπογράμμισε ο κ. Ξυδάκης, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα είχε ζητήσει βοήθεια ήδη από τον Ιούλιο από τον Frontex που καθυστέρησε να έλθει. Ζήτησε δε να προχωρήσει το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, η συνεργασία ΕΕ - Τουρκίας, αλλά και να βρεθεί λύση στο πρόβλημα της Συρίας.
Η Αθήνα, δια στόματος και του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής ΠολιτικήςΓιάννη Μουζάλα, ζήτησε να δοθεί περισσότερη βοήθεια στην Τουρκία για να μειωθούν οι προσφυγικές ροές. Στη γειτονική χώρα βρέθηκε τη Δευτέρα αντιπροσωπεία της Κομισιόν αποτελούμενη από την ύπατη εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι και τον Επίτροπο Γιοχάνες Χαν (Πολιτική Γειτονίας), που συναντήθηκαν με τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Βολκάν Μποζκίρ.
Στη δήλωση που εξέδωσε η Κομισιόν αναφέρεται ότι συζητήθηκε εκτενώς το άνοιγμα νέων ενταξιακών κεφαλαίων για τα οποία έχει ήδη ξεκινήσει προετοιμασία. Έτερο μεγάλο ζήτημα είναι η πρόοδος στην απελευθέρωση των θεωρήσεων για τούρκους πολίτες με την παράλληλη εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής ΕΕ - Τουρκίας. Συζητήθηκε επίσης η ανάγκη να σταματήσει η ροή των παρανόμων μεταναστών και η προώθηση των διαδικασιών για τη χορήγηση των 3 δις. ευρώ από την ΕΕ.
