Πώς η παγκόσμια θέρμανση προκαλεί σεισμούς στη Γροιλανδία

Η θερμοκρασία ανεβαίνει, γιγάντια κομμάτια πάγου αποσπώνται από τους παγετώνες στη Γροιλανδία και πέφτουν με γδούπο στη θάλασσα. Οι σεισμοί που προκαλούνται από την κατάρρευση των πάγων έχουν αυξηθεί κατά επτά φορές τις τελευταίες δύο δεκαετίες, μέχρι σήμερα όμως ο ακριβής μηχανισμός του φαινομένου παρέμενε ασαφής.

Μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science εξετάζει τον παγετώνα Χέλχαϊμ, μια από τις μεγαλύτερες εξόδους του καλύμματος πάγου της Γροιλανδίας. Οι ερευνητές παρακολούθησαν τον παγετώνα για 55 ημέρες το 2013 και κατέγραψαν δέκα σεισμικές δονήσεις, ορισμένες από τις οποίες έφτασαν σε ένταση τους 5,0 βαθμούς.

Οι δονήσεις προκλήθηκαν κατά την απόσπαση και την πτώση μεγάλων κομματιών στη θάλασσα, λόγω των οποίων ο παγετώνας υποχώρησε κατά 1,5 χιλιόμετρο στο διάστημα της μελέτης.

Το σημαντικότερο εύρημα είναι ότι η αποκόλληση μεγάλων κομματιών περιέργως σπρώχνει ολόκληρο τον παγετώνα προς την ξηρά, αντίθετα από την κανονική του κατεύθυνση, για διάστημα μερικών δευτερολέπτων ή ακόμα και λεπτών.

Η αντιστροφή της κίνησης είναι αποτέλεσμα, τουλάχιστον ως ένα βαθμό, της αρχής διατήρησης της ορμής: καθώς το κομμάτι πάγου που αποσπάται γέρνει για λίγο προς τα εμπρός, ο παγετώνας ωθείται προς τα πίσω για να διατηρηθεί σταθερή η ορμή του συστήματος.

Όταν τελικά το κομμάτι πέσει στη θάλασσα, δημιουργεί ακριβώς πίσω του μια περιοχή χαμηλής πίεσης, καθώς το νερό τρέχει να γεμίσει το κενό ανάμεσα στο κομμάτι και τον παγετώνα. Αυτή η απότομη πτώση της πίεσης πιέζει το άκρο του παγετώνα προς τα κάτω. Ταυτόχρονα, όμως, ρουφάει νερό από τον πυθμένα της θάλασσας, και τον τραβάει έτσι προς τα πάνω.

Η ανοδική δύναμη που ασκείται στον πυθμένα, σε συνδυασμό με την πτώση των κομματιών πάγου στη θάλασσα, είναι οι δυνάμεις που προκαλούν τη γέννηση ισχυρών σεισμικών κυμάτων, καταλήγουν οι ερευνητές.

Δεν είναι κάτι που προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι τα παγόβουνα που αποσπώνται από τα άκρα παγετώνων συχνά φτάνουν σε μάζα το ένα δισεκατομμύριο τόνους και περιέχουν αρκετό νερό για να γεμίσουν το Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης μέχρι το ύψος του Εμπάιερ Στέιτ Μπίλντινγκ.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, η κατανόηση του μηχανισμού γέννησης των σεισμών από παγετώνες θα επιτρέψει την καταγραφή τους από μεγάλη απόσταση, προσφέροντας έτσι μια πληρέστερη εικόνα για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.