Η ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, στην Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια ήταν αναμφίβολα ένα ισχυρό σοκ για την Ευρώπη, η οποία εισήχθη για τα καλά στο «κλίμα» της νέας αμερικανικής ηγεσίας και στο λεγόμενο «δόγμα Τραμπ».
Άλλωστε, όπως είπε και ο ίδιος ο Βανς σε σημείο της ομιλίας του, «υπάρχει ένας νέος σερίφης στην πόλη».
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ απευθύνθηκε στην Ευρώπη σε υψηλούς και άκρως επικριτικούς τόνους, εγκαλώντας τους ηγέτες της Γηραιάς Ηπείρου για θέματα όπως η ελευθερία του λόγου και το μεταναστευτικό, το οποίο οι ΗΠΑ έχουν τοποθετήσει αρκετά ψηλά στην ατζέντα τους.
Η ομιλία του Βανς βρήκε εμβρόντητο το κοινό της αίθουσας στην οποία μίλησε -παρά το γεγονός ότι στο τέλος επικαλέστηκε μία ρήση του Πάπα Ιωάννη Παύλου του Β’- καλώντας τους ηγέτες «να μην φοβούνται» και να «αγκαλιάσουν αυτό που σας λέει ο λαός σας, ακόμη και όταν αυτό προκαλεί έκπληξη, ακόμη και όταν δεν συμφωνείτε».
«Δεν πρέπει να φοβόμαστε τους ανθρώπους μας, ακόμη και όταν αυτοί εκφράζουν απόψεις που διαφωνούν με την ηγεσία τους» κατέληξε, δεχόμενος χλιαρά χειροκροτήματα.
«Αν τρέχετε με το φόβο των δικών σας ψηφοφόρων, δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει η Αμερική για εσάς, ούτε, για την ακρίβεια, υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε για τον αμερικανικό λαό που εξέλεξε εμένα και εξέλεξε τον πρόεδρο Τραμπ» πρόσθεσε ο Βανς, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων.
Πόσες φορές πρέπει να υποστούμε την τρομοκρατία προτού υιοθετήσουμε μία νέα κατεύθυνση;
Επικριτικός εμφανίστηκε ο Βανς και στη διαχείριση του μεταναστευτικού, ενώ αναφέρθηκε στον 24χρονο Αφγανό δράστη της χθεσινής επίθεσης στο Μόναχο.
«Πόσες φορές πρέπει να υποστούμε αυτές τις τρομακτικές αποτυχίες πριν αλλάξουμε πορεία και οδηγήσουμε τον κοινό μας πολιτισμό σε μια νέα κατεύθυνση;» είπε, ενώ αναφέρθηκε και στο Brexit όπου οι άνθρωποι ψήφισαν πολιτικούς ηγέτες που υποσχέθηκαν να βάλουν τέλος στην ανεξέλεγκτη μετανάστευση.
«Αν η αμερικανική δημοκρατία μπορεί να επιβιώσει 10 χρόνια από το κράξιμο της Γκρέτα Τούνμπεργκ, εσείς μπορείτε να επιβιώσετε μερικούς μήνες από τον Έλον Μασκ», είπε.
Παράλληλα είπε ότι η γερμανική δημοκρατία -όπως άλλωστε και καμία δημοκρατία- δεν θα επιβιώσει, εάν οι ηγέτες λένε σε εκατομμύρια ψηφοφόρους ότι οι σκέψεις και οι ανησυχίες τους, οι προσδοκίες τους, οι εκκλήσεις τους για ανακούφιση, είναι άκυρες ή ανάξιες ακόμη και να ληφθούν υπόψη.
Για την ακροδεξιά ανέφερε ότι «δεν υπάρχει χώρος για τείχη προστασίας».
Η δημοκρατία σας «δεν ήταν πολύ ισχυρή»
Ο Τζέι Ντι Βανς αναφέρθηκε και στην ακύρωση των εκλογών στη Ρουμανία, λέγοντας ότι η εξέλιξη έγινε «με βάση τις σαθρές υποψίες μιας υπηρεσίας πληροφοριών και την τεράστια πίεση των γειτόνων της».
Σύμφωνα με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο, η δημοκρατία δεν μπορεί να καταστραφεί με ψηφιακή διαφήμιση από μια ξένη χώρα. «Αν το πιστεύετε αυτό, τότε η δημοκρατία σας δεν ήταν πολύ ισχυρή από την αρχή» ανέφερε.
Κριτική άσκησε και στους διοργανωτές της Διάσκεψης του Μονάχου, επειδή εμπόδισαν τα λαϊκιστικά κόμματα να συμμετάσχουν στην εκδήλωση. «Δεν χρειάζεται να συμφωνούμε […] αλλά είναι υποχρέωσή μας να συμμετέχουμε τουλάχιστον σε διάλογο μαζί τους».
Ο Βανς έκανε λόγο για παγιωμένα συμφέροντα που κρύβονται πίσω από άσχημες λέξεις της σοβιετικής εποχής, στα οποία δεν αρέσει η ιδέα ότι κάποιος με μια εναλλακτική άποψη μπορεί να εκφράσει μια διαφορετική άποψη ή, Θεός φυλάξοι, να ψηφίσει διαφορετικά ή, ακόμη χειρότερα, να κερδίσει τις εκλογές.
«Δεν πρέπει απλά να μιλάμε για τις δημοκρατικές αξίες, πρέπει να τις ζούμε»
Παράλληλα, επέκρινε την Ευρώπη για περιορισμό της ελευθερίας του λόγου. «Πρέπει να κάνουμε περισσότερα από το να μιλάμε για δημοκρατικές αξίες. Πρέπει να τις ζούμε. Στη ζωντανή μνήμη πολλών από εσάς σε αυτή την αίθουσα, ο Ψυχρός Πόλεμος τοποθέτησε τους υπερασπιστές της δημοκρατίας απέναντι σε πολύ πιο τυραννικές δυνάμεις σε αυτή την ήπειρο. Και σκεφτείτε ποια πλευρά σε αυτόν τον αγώνα λογόκρινε τους αντιφρονούντες, έκλεισε τις εκκλησίες, ακύρωσε τις εκλογές. Ήταν οι καλοί; Σίγουρα όχι», είπε.
«Και δόξα τω Θεώ έχασαν τον Ψυχρό Πόλεμο. Έχασαν επειδή δεν εκτίμησαν ούτε σεβάστηκαν όλες τις εξαιρετικές ευλογίες της ελευθερίας, την ελευθερία να αιφνιδιάζεις, να κάνεις λάθη, να εφευρίσκεις, να χτίζεις. Όπως αποδεικνύεται, δεν μπορείς να επιβάλλεις την καινοτομία ή τη δημιουργικότητα, όπως δεν μπορείς να επιβάλλεις στους ανθρώπους τι να σκέφτονται, τι να αισθάνονται ή τι να πιστεύουν, και πιστεύουμε ότι αυτά τα πράγματα συνδέονται σίγουρα μεταξύ τους», σημείωσε.
«Και δυστυχώς, όταν κοιτάζω την Ευρώπη σήμερα, μερικές φορές δεν είναι τόσο σαφές τι συνέβη σε ορισμένους από τους νικητές του Ψυχρού Πολέμου» πρόσθεσε ο Βανς.
Επικρίσεις για το κατεστημένο της ΕΕ
Από το στόχαστρο του Βανς δεν ξέφυγε το κατεστημένο της ΕΕ, το οποίο κατηγόρησε για «επιπόλαιες δηλώσεις» σχετικά με τη δημοκρατία και την κατανόηση των δικαιωμάτων.
«Η απειλή για την οποία ανησυχώ περισσότερο απέναντι στην Ευρώπη δεν είναι η Ρωσία, δεν είναι η Κίνα, δεν είναι κανένας άλλος εξωτερικός παράγοντας- αυτό για το οποίο ανησυχώ είναι η απειλή εκ των έσω, η υποχώρηση της Ευρώπης από ορισμένες από τις πιο θεμελιώδεις αξίες της, αξίες που μοιράζεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», είπε
Ο ίδιος επέκρινε τον πρώην Επίτροπο, Τιερί Μπρετόν, αν και δεν τον κατονόμασε, που όπως είπε «βγήκε πρόσφατα στην τηλεόραση και ακούστηκε ενθουσιασμένος που η ρουμανική κυβέρνηση μόλις ακύρωσε μια ολόκληρη εκλογική διαδικασία» και πρότεινε ότι «το ίδιο ακριβώς πράγμα θα μπορούσε να συμβεί και στη Γερμανία».
Ο Βανς έκανε λόγο για επιπόλαιες δηλώσεις που σοκάρουν τα αμερικανικά αυτιά. «Εδώ και χρόνια, μας λένε ότι όλα όσα χρηματοδοτούμε και υποστηρίζουμε είναι στο όνομα των κοινών δημοκρατικών αξιών μας, τα πάντα, από την πολιτική μας για την Ουκρανία μέχρι την ψηφιακή λογοκρισία, διαφημίζονται ως υπεράσπιση της δημοκρατίας», είπε.
«Αλλά όταν βλέπουμε ευρωπαϊκά δικαστήρια να ακυρώνουν εκλογές και ανώτερους αξιωματούχους να απειλούν να ακυρώσουν άλλες, οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν κρατάμε τους εαυτούς μας σε κατάλληλα υψηλά στάνταρ», πρόσθεσε, σημειώνοντας πάντως ότι θεμελιωδώς οι δύο πλευρές είναι στην ίδια ομάδα.
«Μπορούμε να καταλήξουμε σε έναν λογικό διακανονισμό» με τη Ρωσία, πρόσθεσε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος σημείωσε, επίσης, ότι γίνεται όλο και λιγότερο σαφές για ποιον λόγο η Ευρώπη αμύνεται. «Ποιο είναι το θετικό όραμα που εμψυχώνει αυτό το σύμφωνο ασφαλείας», ρωτά. «Πιστεύω βαθιά ότι δεν υπάρχει ασφάλεια αν φοβάσαι τις φωνές και τις απόψεις που καθοδηγούν τον ίδιο σου τον λαό».
Διχασμός στη Γερμανία για τις δηλώσεις Βανς – Πανηγυρίζουν το AfD και η Ρωσία
Αντιδράσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας προκαλεί ήδη η ομιλία του Βανς στην Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια. Για απαράδεκτες δηλώσεις έκανε λόγο ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, ενώ οι αρχηγοί της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) και της Συμμαχίας Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) έσπευσαν να εκφράσουν την ικανοποίησή τους για τα σχόλια του αμερικανού αντιπροέδρου.
«Τέθηκε υπό αμφισβήτηση η δημοκρατία σε ολόκληρη την Ευρώπη από τον Αμερικανό αντιπρόεδρο. Μιλάει για ακύρωση της δημοκρατίας. Και αν τον κατάλαβα σωστά, συγκρίνει τις συνθήκες σε τμήματα της Ευρώπης με απολυταρχικά καθεστώτα, αυτό είναι απαράδεκτο» δήλωσε ο κ. Πιστόριους, ενώ ο πρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας της Bundestag Μάσκους Φέρμπερ σχολίασε ότι «τουλάχιστον τώρα ξέρουμε τι να περιμένουμε από την Ουάσιγκτον, διχασμό αντί για συμφιλίωση» και πρόσθεσε: «Άκουσα κάποιον σε προεκλογικό αγώνα. Θα ήθελα να είχα ακούσει έναν αντιπρόεδρο».
Ενθουσιώδης ήταν αντιθέτως η αντίδραση της αρχηγού της AfD, Αλίς Βάιντελ, η οποία χαρακτήρισε «εξαιρετική» και «εντυπωσιακή» την ομιλία του Τζέι Ντι Βανς και παρέθεσε αποστροφή του λόγου του αμερικανού αντιπροέδρου: «Δεν υπάρχουν τείχη πυρός στην δημοκρατία», ενώ σχολίασε ότι δεν χειροκρότησαν τον κ. Βανς οι εκπρόσωποι των CDU, CSU, SPD και Πρασίνων.
Σχεδόν στο ίδιο πνεύμα, η αρχηγός της BSW, Ζάρα Βάγκενκνεχτ, δήλωσε ότι «θα πρέπει να ήταν σοκ για το ευρωπαϊκό κατεστημένο που εξαρτάται από τις ΗΠΑ το γεγονός ότι τους επικρίνει ένας αντιπρόεδρος των ΗΠΑ για θέματα ελευθερίας του λόγου και την κουλτούρας ακύρωσης». Ωστόσο, ο κ. Βανς, συνέχισε η κυρία Βάγκενκνεχτ, «δεν είπε σχεδόν τίποτα για το κεντρικό ζήτημα της ειρήνης και της ασφάλειας. Αυτό δεν ήταν αρκετό».
Η ρωσική τηλεόραση επικροτεί τις δηλώσεις του Τζέι Ντι Βανς
Ιδιαίτερα θετικά ανταποκρίνεται η ρωσική πλευρά στην εμπρηστική ομιλία του Τζέι Ντι Βανς.
«Ήταν πολύ ωραίο να ακούσουμε την πολύ δυνατή ομιλία του Βανς», λέει ένας ανταποκριτής του Rossiya 1, που είναι και από τους μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς, με την παρουσιάστρια να μιλά για «δημόσιο μαστίγωμα».
Η παρουσιάστρια μάλιστα στάθηκε ιδιαίτερα στις αναφορές του Βανς ότι ανησυχεί για «την απειλή εκ των έσω» και όχι για τη ρωσική ή κινεζική ανάμειξη στην Ευρώπη.
Εν τω μεταξύ, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλλας, δήλωσε σήμερα ότι ακούγοντας την ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, είχε την αίσθηση ότι η Ουάσινγκτον «προσπαθούσε να ξεκινήσει καυγά» με την Ευρώπη.
Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες του ZDF, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ συναντήθηκε με την αρχηγό του AfD Αλίς Βάιντελ το απόγευμα μετά την ομιλία του στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου. Μίλησαν για περίπου 30 λεπτά σχετικά με τον πόλεμο της Ουκρανίας και την εσωτερική πολιτική της Γερμανίας. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ φέρεται, μάλιστα, να απέρριψε πρόταση να συναντηθεί με τον καγκελάριο της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς.
