«Είχαν αρχίσει να γκρινιάζουν», είπε ο Τραμπ, εξηγώντας την αυξανόμενη κριτική που δέχτηκε ο Λευκός Οίκος την τελευταία εβδομάδα αναφορικά με τους δασμούς. «Είχαν αρχίσει να αγχώνονται, να φοβούνται λιγάκι».
Τι μεσολάβησε και ο Τραμπ έκανε στροφή 180 μοιρών μόλις 13 ώρες αφότου τέθηκαν σε ισχύ οι σαρωτικοί δασμοί του;
Μέχρι πριν λίγα 24ωρα, ο Ντόναλντ Τραμπ έδειχνε αποφασισμένος να αγνοήσει τις παγκόσμιες προειδοποιήσεις και να επιμείνει στην επιβολή δασμών που απειλούσαν να προκαλέσουν παγκόσμιο οικονομικό σοκ. Όμως η πίεση των αγορών, η ανησυχία για ύφεση και ένα τηλεοπτικό απόσπασμα με τον ισχυρότερο τραπεζίτη της Wall Street ήταν αρκετά για να γυρίσει το παιχνίδι μέσα σε μόλις 13 ώρες.
Με ανάρτησή του στα social media, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι παγώνει τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς» δασμούς που είχαν επιβληθεί σε εισαγωγές από σχεδόν 60 χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ανακοίνωση ήρθε μόλις 13 ώρες αφότου οι δασμοί είχαν τεθεί σε εφαρμογή. Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι η αναστάτωση στις αγορές έπαιξε ρόλο στην απόφασή του. Η Κίνα, η οποία συμπεριλαμβανόταν στους αρχικούς ανταποδοτικούς δασμούς, δεν εξαιρέθηκε από την αναστολή.
Αντιθέτως, ο Τραμπ ανακοίνωσε αύξηση των δασμών για τα κινεζικά προϊόντα στο 125% (από 104%). Η απόφαση αυτή ακολούθησε την ανακοίνωση του Πεκίνου για αντίποινα, με επιβολή δασμού 84% σε αμερικανικά προϊόντα.
Γιατί έκανε πίσω ο Τραμπ; Τρόμαξε από τα αμερικανικά ομόλογα
Όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Bloomberg, η εφαρμογή των ανταποδοτικών δασμών προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στις χρηματαγορές και ενίσχυσε τους φόβους για ύφεση. Ο Τραμπ βρέθηκε αντιμέτωπος με έντονες πιέσεις από επιχειρηματίες και επενδυτές να ανακαλέσει.
Ο ίδιος ανέφερε πως σκοπός της αναστολής είναι να δοθεί χρόνος στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ να διαπραγματευτούν. Η αμερικανική πλευρά θέλει οι χώρες να μειώσουν τους δικούς τους δασμούς, να άρουν εμπόδια στο εμπόριο, όπως ποσοστώσεις, επιδοτήσεις και ελλιπή προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.
«Ο κόσμος γινόταν λίγο υπερβολικός, είχαν αρχίσει να φοβούνται», σχολίασε ο πρόεδρος στους δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο. «Πρέπει να είμαστε ευέλικτοι», πρόσθεσε, αναγνωρίζοντας πως η εκκωφαντική ανακοίνωσή του για γενικευμένους δασμούς την περασμένη εβδομάδα «τρόμαξε λίγο» τους επενδυτές και τους έκανε «νευρικούς».
Σύμφωνα με αναλυτές, ο λόγος που ο πρόεδρος άλλαξε στάση φαίνεται να ήταν οι αναταράξεις στην αγορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων. Αρχικά, οι επενδυτές κατέφυγαν σε αυτή την “ασφαλή” επιλογή, όμως σύντομα άρχισαν να ξεφορτώνονται τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου.
Οι επενδυτές έστειλαν ξεκάθαρο μήνυμα και ο πρόεδρος φαίνεται να υποχώρησε μπροστά στις προειδοποιήσεις τόσο των επενδυτών όσο και των επιχειρηματικών κύκλων στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες του CNBC, φέρεται να έλαβε σοβαρά υπόψη του τη συνέντευξη του Jamie Dimon, διευθύνοντα συμβούλου της JP Morgan. Ο Dimon είχε εκτιμήσει ότι η αύξηση των δασμών είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση.
«Είναι πανέξυπνος, ένα οικονομικό μυαλό – έκανε φανταστική δουλειά στην τράπεζα», σχολίασε ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τελικά προσχώρησε στις απόψεις του.
Ένα «στρατηγικό» πισωγύρισμα – Τι θα συμβεί μετά την αναστολή των δασμών
Αφού επιδείκνυε ισχύ για περίπου δέκα ημέρες, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε στροφή 180 μοιρών μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Για να προλάβουν τις φήμες περί έλλειψης σχεδίου, ο πρόεδρος και οι υποστηρικτές του προσπάθησαν να παρουσιάσουν την απόφαση ως μέρος μιας στρατηγικής.
«Αυτή ήταν η στρατηγική του από την αρχή», διαβεβαίωσε ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ.
Αν δεν υπάρξουν συμφωνίες μέχρι τις αρχές Ιουλίου, όταν λήγει το 90ήμερο, οι δασμοί ενδέχεται να επανέλθουν. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα νέας παράτασης – ο Τραμπ έχει ήδη αναβάλει την επιβολή δασμών στο παρελθόν, π.χ. για το Μεξικό και τον Καναδά.
Η ανακοίνωση της αναστολής των δασμών έφερε ανακούφιση στις αγορές: ο δείκτης S&P 500 σημείωσε άλμα 9,5%, τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από το 2008. Οι τιμές του πετρελαίου, που είχαν υποχωρήσει τις προηγούμενες μέρες λόγω φόβων για επιβράδυνση, επίσης σημείωσαν άνοδο.
Πριν την αναστολή, οι ενδείξεις ήταν ανησυχητικές. Οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου επηρέασαν την ψυχολογία των καταναλωτών και ενέτειναν τους φόβους των επενδυτών. Τράπεζες της Wall Street ανέβασαν τις πιθανότητες παγκόσμιας ύφεσης, ενώ αναλυτές προειδοποιούσαν για αυξημένο κόστος ζωής και μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Μετά την αναστολή, ο οίκος Goldman Sachs ανακάλεσε την πρόβλεψή του για ύφεση. Ωστόσο, η αβεβαιότητα γύρω από τις επόμενες κινήσεις του Τραμπ και οι δασμοί που παραμένουν (ιδίως προς την Κίνα) εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία. Αν οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές περιορίσουν τις δαπάνες τους, η οικονομία θα συνεχίσει να πιέζεται.
Γιατί η Κίνα δεν κάνει πίσω
Όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το CNN ο ρυθμός της κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου είναι εντυπωσιακός.
Μέσα σε μία μόλις εβδομάδα, οι δασμοί Τραμπ στις εισαγωγές από την Κίνα αυξήθηκαν από 54% σε 104% και τώρα σε 125%. Η Κίνα απάντησε με το «ίδιο νόμισμα», αυξάνοντας τους ανταποδοτικούς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στο 84%.
«Είναι πραγματικά δύσκολο να εκτιμήσει κανείς τους τριγμούς που θα προκαλέσει αυτή η διαμάχη, όχι μόνο στην ίδια την κινεζική οικονομία, αλλά και στο παγκόσμιο εμπόριο» συνέχισε.
Εξηγώντας ο Τραμπ γιατί αποφάσισε να εξαιρέσει την Κίνα από την αναστολή της εφαρμογής των δασμών υποστήριξε ότι «η Κίνα θέλει να κάνει μια συμφωνία, απλά δεν ξέρει πώς να το κάνει».
Το Πεκίνο δεν συμμερίζεται αυτήν την άποψη.
Αναλύοντας γιατί η Κίνα δεν κάνει πίσω και γιατί εκτιμάται ότι έχει πλεονέκτημα, το CNN εξηγεί πως το Πεκίνο προετοιμαζόταν εδώ και καιρό για τους δασμούς Τραμπ.
Άλλωστε, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε προειδοποιήσει γι’ αυτούς ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία, ενώ είναι μια πολιτική που είχε εφαρμόσει – λιγότερο επίμονα – και κατά την διάρκεια της πρώτης του θητείας στον Λευκό Οίκο.
Στη βάση αυτή της προετοιμασίας του, το Πεκίνο έχει ξεκινήσει μπαράζ επαφών με σειρά χωρών, από την Ευρώπη έως τη Νοτιοανατολική Ασία, σε μια προσπάθεια να επεκτείνει τις εμπορικές του συναλλαγές – και να κερδίσει τις ΗΠΑ κερδίζοντας τους εταίρους τους.
«Η κινεζική κυβέρνηση προετοιμάζεται για αυτή την ημέρα εδώ και έξι χρόνια», εξήγησε ο αναλυτής Βίκτορ Σι, σημειώνοντας ότι το Πεκίνο έχει καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες να διαχειριστεί τις εγχώριες οικονομικές προκλήσεις που έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια.
Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσει μια ευρύτερη εμπορική σύγκρουση, καταλήγουν οι ειδικοί.
Σε σύγκριση με το 2018, έχει επεκτείνει τις εμπορικές της σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο, μειώνοντας το μερίδιο των αμερικανικών εξαγωγών από το 1/5 των συνολικών εξαγωγών της σε λιγότερο από 15%.
Οι κατασκευαστές της έχουν επίσης επεκτείνει τις δραστηριότητές τους σε χώρες όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη, εν μέρει για να επωφεληθούν από τους δυνητικά χαμηλότερους δασμούς των ΗΠΑ.
Η Κίνα έχει επίσης επεκτείνει την αξιοποίηση των σπάνιων γαιών της και άλλων κρίσιμων ορυκτών, έχει αναβαθμίσει την τεχνολογία παραγωγής της με τεχνητή νοημοσύνη και ανθρωποειδή ρομπότ και έχει αυξήσει τις δυνατότητες προηγμένης τεχνολογίας, όπως είναι οι ημιαγωγοί.
«Οι αδυναμίες της Κίνας είναι σημαντικές, αλλά στο πλαίσιο μιας ολοκληρωτικής σύγκρουσης, είναι διαχειρίσιμες. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να μπορέσουν, από μόνες τους, να φέρουν την οικονομία της Κίνας στο χείλος της καταστροφής» υπογράμμισε ο ανώτερος σύμβουλος του Center for Strategic and International Studies των ΗΠΑ, Σκοτ Κένεντι.
«Όσο και αν η Ουάσινγκτον δεν θέλει να το παραδεχτεί, όταν η Κίνα λέει ότι δεν μπορείς να περιορίσεις την Κίνα οικονομικά, έχει δίκιο» τόνισε ο ίδιος.
Το κατά πόσον ο Τραμπ θα είχε αναστείλει τους ανταποδοτικούς δασμούς στην Κίνα, όπως έκανε και στις υπόλοιπες χώρες, αν το Πεκίνο δεν είχε απαντήσει τόσο γρήγορα με αντίμετρα, αποτελεί ένα αναπάντητο ερώτημα.
Πάντως, όπως σημειώνει το αμερικανικό μέσο, ο Κινέζος πρόεδρος φαίνεται τώρα να έχει εγκλωβιστεί σε έναν πόλεμο φθοράς, σε μια προσπάθεια να ανατρέψει μια εμπορική σχέση αξίας μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων.
Μέχρι τώρα, οι εργοστασιακές μονάδες της Κίνας ικανοποιούσαν τη ζήτηση – όχι μόνο των Αμερικανών, αλλά και όλου του κόσμου – για οικονομικά προσιτά αγαθά, αλλά τροφοδότησαν ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η επιβολή αμερικανικών δασμών ύψους 125%, θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση των εξαγωγών της Κίνας προς τις ΗΠΑ τουλάχιστον κατά το ήμισυ τα επόμενα χρόνια.
Δεδομένου, όμως, του γεγονότος ότι πολλά από τα αγαθά που παράγονται από την Κίνα δεν θα μπορούν να αντικατασταθούν τόσο γρήγορα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην άνοδο των τιμών.
Μια τέτοια εξέλιξη, θα μπορούσε στη συνέχεια να οδηγήσει σε αυξήσεις φόρων στους Αμερικανούς κατά περίπου 860 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως προειδοποιούν αναλυτές της JP Morgan.
Από την άλλη, στην Κίνα, πολλοί προμηθευτές μπορεί να δουν τα ήδη στενά περιθώρια κέρδους τους να εξαλείφονται εντελώς, καθώς νέα εργοστάσια οικοδομούνται σε άλλες χώρες.
Οι αμερικανικοί δασμοί, δε, τέτοιου βεληνεκούς αναμένεται να οδηγήσουν «εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία» και σε ένα «κύμα χρεοκοπίας» σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με τον αναλυτή Βίκτορ Σι. Και ταυτόχρονα, οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα θα μπορούσαν «σχεδόν να μηδενιστούν» όπως τόνισε ο ίδιος.
«Αλλά η Κίνα μπορεί να διατηρήσει αυτή την κατάσταση πολύ περισσότερο από ό,τι οι ΗΠΑ» συμπλήρωσε.
Το Πεκίνο εκτιμά ότι μπορεί να αντέξει την «καταιγίδα». «Απαντώντας στους δασμούς των ΗΠΑ, είμαστε προετοιμασμένοι και έχουμε στρατηγική. Έχουμε εμπλακεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ εδώ και οκτώ χρόνια, συσσωρεύοντας πλούσια εμπειρία σε αυτούς τους αγώνες» όπως αναφέρεται σε πρωτοσέλιδο του People’s Daily, που αποτελεί κυβερνητικό μέσο ενημέρωσης στην Κίνα.
