Ενόψει της κρίσιμης ψήφου εμπιστοσύνης που αναμένεται να διεξαχθεί την Πέμπτη, μετά από την πρόταση μομφής που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής Γκέοργκε Πιπερέα (ECR, Ρουμανία), ο οποίος κατηγορεί την Φον ντερ Λάιεν για αδιαφάνεια με αφορμή το σκάνδαλο “Pfizergate”, η πρόεδρος της Κομισιόν εμφανίστηκε μπροστά στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και πέρασε στην αντεπίθεση.
Με αποφασιστικό τόνο πήρε τον λόγο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη Δευτέρα για να υπερασπιστεί τη φήμη της απέναντι στην πρόταση μομφής που έχει κατατεθεί εις βάρος της. Στις πρώτες σειρές, ενώ μιλούσε η Φον ντερ Λάιεν, κάθονται κορυφαίοι επίτροποι, μεταξύ των οποίων η κορυφαία διπλωμάτης Κάγια Κάλλας και η επικεφαλής του τομέα ανταγωνισμού Τερέζα Ριμπέρα.
Χωρίς περιστροφές, η Φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε την πρωτοβουλία αυτή ως «το παλιότερο τέχνασμα των εξτρεμιστών», προκαλώντας αποδοκιμασίες από μερίδα ευρωβουλευτών στην αίθουσα. Μίλησε χαρακτηριστικά για «παλιές συνταγές εξτρεμιστών», «αντιεμβολιαστών» και «θαυμαστών του Πούτιν».
Παράλληλα, εξαπέλυσε επίθεση στον Ρουμάνο ευρωβουλευτή Γκέοργκε Πιπερέα, κατηγορώντας τον ότι επιχειρεί να αποσταθεροποιήσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς μέσω ψευδών ισχυρισμών και θεωριών συνωμοσίας.
«Αντλεί απευθείας από το παλιότερο εγχειρίδιο των εξτρεμιστών: πολώνει την κοινωνία, διαβρώνει την εμπιστοσύνη στη δημοκρατία, διακινεί ψευδείς ισχυρισμούς για εκλογική χειραγώγηση, προσπαθεί να ξαναγράψει την ιστορία της επιτυχούς διαχείρισης της πανδημίας από την Ευρώπη – από τα εμβόλια μέχρι το Next Generation. Και τώρα αναμασά αποδεδειγμένα ψευδείς θεωρίες συνωμοσίας για γραπτά μηνύματα» δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
«Δεν είναι μυστικό ότι ήμουν σε επαφή με κορυφαίους εκπροσώπους των εταιρειών που παρήγαν τα εμβόλια που μας έβγαλαν από την κρίση… όπως, ακριβώς, αναζήτησα και τη συμβουλή των κορυφαίων επιδημιολόγων και ιολόγων παγκοσμίως», είπε. Και πρόσθεσε με νόημα: «Αλλά ο υπαινιγμός ότι αυτά τα συμβόλαια ήταν κατά κάποιον τρόπο ακατάλληλα ή αντίθετα με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα είναι, σε κάθε περίπτωση, απλώς λανθασμένος».
Συνεχίζοντας την τοποθέτησή της για την υπόθεση, επιχείρησε να βάλει τέλος στις αιτιάσεις περί αδιαφανούς διαχείρισης των εμβολιαστικών συμβολαίων της πανδημίας: «Ας αποκαταστήσουμε ξανά την αλήθεια, με πλήρη σαφήνεια», δήλωσε ενώπιον των ευρωβουλευτών.
Όπως ξεκαθάρισε, οι διαπραγματεύσεις για τα συμβόλαια έγιναν από κοινού από την Κομισιόν και τα κράτη-μέλη. «Κάθε συμβόλαιο που διαπραγματευτήκαμε εξετάστηκε λεπτομερώς από τις κυβερνήσεις πριν υπογραφεί από όλα τα 27 κράτη-μέλη», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Δεν υπήρξαν μυστικά, ούτε κρυφές ρήτρες, ούτε υποχρεώσεις αγοράς».
Απαντώντας στις επικρίσεις πως τα κράτη-μέλη δεν είχαν εικόνα για το περιεχόμενο των συμφωνιών, η φον ντερ Λάιεν εμφανίστηκε κατηγορηματική: «Όλα τα κράτη-μέλη αποφάσισαν να αγοράσουν εμβόλια με τη δική τους βούληση. Όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο — ότι δεν γνώριζαν για τις τιμές ή τις ποσότητες — είναι απλώς ανειλικρινής».
Και συμπλήρωσε: «Για να είμαστε ξεκάθαροι, ας το πούμε όπως είναι: αυτός ο ισχυρισμός είναι απλώς ένα ψέμα».
Την ίδια ώρα, η πρόεδρος της Κομισιόν δεν άφησε περιθώρια παρερμηνείας για το πώς βλέπει την πρόταση μομφής. «Μπορούμε είτε να ακολουθήσουμε τον κύριο Πιπερέα στον κόσμο των συνωμοσιών του και τα υποτιθέμενα σκοτεινά σχέδια που αποδίδει στις Βρυξέλλες, είτε να πούμε ξεκάθαρα αυτό που είναι: μια χοντροκομμένη απόπειρα να δημιουργηθεί ρήγμα ανάμεσα στους θεσμούς μας, ανάμεσα στις φιλοευρωπαϊκές, φιλοδημοκρατικές δυνάμεις αυτού του σώματος» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αντιμέτωπη με πρόταση μομφής η Κομισιόν για πρώτη φορά από το 1999
Η πρόεδρος της Κομισιόν βρέθηκε στο Στρασβούργο μαζί με ολόκληρο το Κολέγιο των Επιτρόπων, στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου, ειρήσθω εν παρόδω, απολαμβάνει ελάχιστης δημοφιλίας, ώστε να υπερασπιστεί το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς, για πρώτη φορά από από το 1999, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ αντιμετωπίζει μια τέτοια διαδικασία.
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως ένα από τα δύο νομοθετικά όργανα της ΕΕ εκλέγει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά έχει δικαίωμα να καταθέσει πρόταση μομφής. Η ψηφοφορία διεξάγεται ονομαστικά, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε ευρωβουλευτής θα ψηφίσει δημόσια. Τουλάχιστον τα δύο τρίτα των ψήφων που αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία όλων των ευρωβουλευτών θα πρέπει να υποστηρίξουν την πρόταση μομφής για να εγκριθεί.
Η πρόταση μομφής κατά της Επιτροπής που υποστηρίχθηκε από 74 ευρωβουλευτές, κατατέθηκε από τον Ευρωβουλευτής Γκεόργκε Πιπερέα από τη Ρουμανία από την πολιτική ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR)/ Η βασική κατηγορία αφορούσε στην έλλειψη διαφάνειας και κακοδιαχείρησης στο πλαίσιο της πανδημίας του κορωνοϊού.
Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν διαπραγματεύτηκε απευθείας με τον επικεφαλής της Pfizer Αλπερτ Μπουρλά την αγορά 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίου αξίας 35 έως 36 δισεκατομμυρίων ευρώ. Παρόλο που η διαδικασία αγοράς εμβολίων για ολόκληρη την ΕΕ θεωρείται αναντίρρητα ως μια επιτυχία της Επιτροπής, η άρνηση της προέδρου φον ντερ Λάιεν να δημοσιεύσει τα μηνύματα που αντήλλαξε με τον κ. Μπουρλά προκάλεσε και προκαλεί τεράστιες αντιδράσεις. Στις 24 Μαΐου, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της ΕΕ, έκρινε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσφαλε στην απόφασή της να αρνηθεί την πρόσβαση δημοσιογράφων στα γραπτά μηνύματα (SMS) που αντάλλαξε η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, στο αποκορύφωμα της πανδημίας.
Η πρόταση μομφής είναι αδύνατον να περάσει, καθώς όπως μαθαίνει το protothema.gr, παρόλο που οι κεντρώες δυνάμεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΛΚ,Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι) έχουν πολύ μεγάλα ζητήματα με την προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν θέλησαν σε καμία περίπτωση να συνταχθούν με μια πρόταση μομφής την οποία κατέθεσαν ευρωβουλευτές της ακροδεξιάς.
Εντός τους Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Μάνφερν Βέμπερ, ο ισχυρός άνδρας της κεντροδεξιάς, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης δηλαδή πολιτικής ομάδας του ΕΚ, στο οποίο ανήκει και η πρόεδρος φον ντερ Λάιν, κατηγορείται ότι προσπαθεί να διασπάσει τις σχέσεις τους με τις υπόλοιπες κεντρώες δυνάμεις.
Μάθημα ιστορίας και μάθημα ισχύος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το 1995 πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέλαβε ο Λουξεμβούργιος Ζακ Σαντέρ η οποία διαδέχθηκε την Επιτροπή Ντελόρ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια της θητείας της στιγματίστηκαν από σοβαρές καταγγελίες για διαφθορά, κακοδιαχείριση και νεποτισμό που αφορούσαν κυρίως μεμονωμένα μέλη της Επιτροπής, αλλά η σκιά έπεσε στη συνολική λειτουργία του οργάνου.
Αφορμή στάθηκαν οι καταγγελίες για διαφθορά και σπατάλη πόρων, ιδιαίτερα κατά της Γαλλίδας επιτρόπου Εντίτ Κρεσσόν , η οποία κατηγορήθηκε για νεποτισμό. Τον Φεβρουάριο του 1999, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απέρριψε την πρόταση μομφής. Υπέρ της μομφής είχαν ψηφίσει 232 Ευρωβουλευτές σε σύνολο 626, κατά είχαν ψηφίσει 293 ενώ υπήρξαν και 27 αποχές.
Ωστόσο δύο μόλις εβδομάδες μετά, η πολιτική ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών απέσυρε την στήριξή της στην Επιτροπή Σαντέρ, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί για πρώτη φορά το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ. Το πρωτοφανές περιστατικό, το οποίο, όμως δείχνει την ουσιαστική ισχύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είχε ως συνέπεια να ακολουθήσει η Επιτροπή του Ρομάνο Πρόντι.
Το 1999 η πολιτική ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (τότε ονομαζόταν PES – Party of European Socialists,) έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τελική πτώση της Επιτροπής Σαντέρ.
Το PES ήταν η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκείνη την περίοδο
Όταν ήρθε η πρόταση μομφής κατά της Επιτροπής τον Ιανουάριο του 1999, το PES δεν την υπερψήφισε κι αυτό έσωσε προσωρινά την Επιτροπή.
Όμως η στήριξή τους ήταν πολιτικά φορτισμένη.Στην πράξη, πολλοί Σοσιαλιστές απείχαν ή ψήφισαν κατά της μομφής μόνο και μόνο για να αποφύγουν μια θεσμική κρίση. Μετά την Έκθεση των “Πέντε Σοφών” (15 Μαρτίου 1999), που κατέκρινε δριμύτατα την Επιτροπή για γενικευμένα “προβλήματα” οι Σοσιαλιστές ζήτησαν ξεκάθαρα την παραίτηση της Επιτροπής.
Αυτή η κίνηση ήταν καταλυτική: χωρίς τη στήριξη των Σοσιαλιστών, η Επιτροπή ήταν πλέον πολιτικά νεκρή και δεν είχε καμία πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και θα είχε χάσει σίγουρα μια δεύτερη πρόταση μομφής.
