Ομόφωνα υιοθετήθηκε από την 3η Επιτροπή του ΟΗΕ το Επικαιροποιημένο Ψήφισμα για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και το Ζήτημα της Ατιμωρησίας, σύμφωνα με ανακοίνωση της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στον Οργανισμό.
Το Ψήφισμα παρουσιάστηκε από την Ελλάδα μαζί με την Αυστρία, την Κώστα Ρίκα, τη Γαλλία και την Τυνησία και εισάγει νέες διατάξεις που αντανακλούν καίριες εξελίξεις στη διεθνή επικαιρότητα, δίνοντας έμφαση στην προστασία δημοσιογράφων που καλύπτουν την κλιματική κρίση, στη διαχείριση απειλών από προηγμένες τεχνολογίες και στην ενίσχυση της λογοδοσίας ψηφιακών πλατφορμών.
Κλιματική αλλαγή
Καινοτόμο στοιχείο αποτελεί η αναφορά στην προστασία δημοσιογράφων που καλύπτουν ζητήματα κλιματικής αλλαγής, περιβάλλοντος και φυσικών καταστροφών. Πρόκειται για ενίσχυση του παλαιότερου κειμένου του 2023, το οποίο αναγνώριζε μεν τη συμβολή τους, αλλά δεν περιλάμβανε ξεχωριστή καταδίκη επιθέσεων ούτε έκκληση για πλήρεις και ανεξάρτητες έρευνες.
Η νέα διάταξη αντανακλά την αύξηση τέτοιων περιστατικών διεθνώς, καθώς και τις συνέπειες τους στην ελευθερία της πληροφόρησης σε περιβαλλοντικά ευαίσθητους τομείς.
Τεχνητή νοημοσύνη
Σημαντική διαφορά αποτελεί επίσης η διεύρυνση των διατάξεων για την τεχνητή νοημοσύνη και τις ψηφιακές πλατφόρμες. Στο νέο κείμενο, η τεχνητή νοημοσύνη αντιμετωπίζεται όχι μόνο ως πιθανό εργαλείο παραπληροφόρησης, αλλά και ως τεχνολογία που μπορεί να διευκολύνει στοχευμένη παρενόχληση δημοσιογράφων, deepfakes και συστηματικές εκστρατείες δυσφήμισης.
Επιθέσεις κατά δημοσιογράφων
Επιπλέον, για πρώτη φορά, το Ψήφισμα ζητεί από τις πλατφόρμες να εφαρμόζουν δεσμευτικούς μηχανισμούς δέουσας επιμέλειας, διαφάνειας και αντιμετώπισης επιθέσεων κατά δημοσιογράφων – πρόβλεψη που απουσίαζε από το ψήφισμα του 2023.
Ιδιαίτερη σημασία έχουν και οι ενισχυμένες αναφορές στην εξωεδαφική στοχοποίηση, καθώς το νέο κείμενο καταδικάζει όχι μόνο τις επιθέσεις και την παρακολούθηση, αλλά και τις πρακτικές ψηφιακής παρενόχλησης και στοχοποίησης που προέρχονται από ξένους φορείς. Η προσθήκη αυτή αντανακλά πρόσφατες διεθνείς υποθέσεις ψηφιακής καταστολής και “transnational repression”.
Απειλές κατά των γυναικών
Παράλληλα, το φετινό κείμενο ενισχύει ουσιαστικά τις αναφορές στις απειλές κατά των γυναικών δημοσιογράφων. Ενώ το Ψήφισμα του 2023 προέβλεπε γενικές διατυπώσεις, το νέο κείμενο εισάγει πιο συγκεκριμένες επιχειρησιακές απαιτήσεις για έμφυλες ευαίσθητες διαδικασίες πρόληψης, υποστήριξης θυμάτων και ερευνών, ιδίως για περιστατικά σε ψηφιακό περιβάλλον.
Επίσης το Ψήφισμα καλεί τα κράτη να καταγράφουν περιστατικά που σχετίζονται με δημοσιογράφους που καλύπτουν κλιματικά και περιβαλλοντικά θέματα, ενώ το κείμενο του 2023 περιοριζόταν σε γενική υποχρέωση συλλογής δεδομένων ανά φύλο.
«Αναγκαία προϋπόθεση για δημοκρατικές κοινωνίες»
Κατά την παρουσίαση της απόφασης, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Πρέσβυς κ. Μπαλτά, τόνισε ότι η αναθεωρημένη μορφή του Ψηφίσματος «διατηρεί το θέμα ψηλά στην ατζέντα του ΟΗΕ» και ότι οι νέες διατάξεις «ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες απειλές που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι διεθνώς». «Η ασφάλεια τους», ανέφερε, «είναι αναγκαία προϋπόθεση για ειρηνικές, ανθεκτικές και δημοκρατικές κοινωνίες» .
Σε ανάρτηση της στην πλατφόρμα Χ η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ αναφέρει ότι «Η Ελλάδα θα συνεχίσει να πρωτοστατεί στην προώθηση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και στην προστασία των δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης».
