Οι πορτογαλικές τράπεζες επιστρέφουν στο 1974

Το 1989 η τότε κυβέρνηση της Πορτογαλίας ξεκίνησε την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών που είχαν περάσει στον κρατικό έλεγχο 15 χρόνια πριν, την επομένη της Επανάστασης των Γαρυφάλλων. Σήμερα η κυβέρνηση του Πέντρο Πάσος Κοέλο σχεδιάζει εκ νέου ιδιωτικοποιήσεις δημόσιας περιουσίας, υπό τις ασφυκτικές πιέσεις του προγράμματος της τρόικας και τις εντολές της Κομισιόν για «δημοσιονομική εξυγίανση».

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι αυτή τη φορά οι τράπεζες θα ακολουθήσουν αντίστροφη πορεία και θα περάσουν από τους ιδιώτες στον έλεγχο του δημοσίου. Το τραπεζικό σύστημα της χώρας βρίσκεται υπό κατάρρευση. Την εικόνα αποδίδει και η πορεία της κεφαλαιοποίησης των μεγαλύτερων πορτογαλικών τραπεζών.

Οι μετοχές ορισμένων από αυτών όπως της Banco BPI έχουν υποχωρήσει κάτω από τα 50 λεπτά του ευρώ ενώ η μετοχή της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας, Banco Commercial, κυμαίνεται πλέον στα 10 λεπτά του ευρώ (0,1 ευρώ).

Ενδεικτικό είναι ότι η χρηματιστηριακή αξία της Banco Commercial αποτιμάται πλέον στα 700 εκατ. ευρώ ενώ πριν από τέσσερα χρόνια είχε αγγίξει τα 10 δισ. ευρώ.

Υπό το φόβο της κατάρρευσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος το πακέτο χρηματοδότησης της Πορτογαλίας από το ΔΝΤ και την ΕΕ προέβλεπε ένα σημαντικό ποσό για την ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών.

Ομως με τη ραγδαία επιδείνωση της κρίσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τα οικονομικά δεδομένα άλλαξαν και πλέον τα 12 δισ. ευρώ από το δανειακό πακέτο των 78 δισ. ευρώ δεν καλύπτουν τις ανάγκες των τραπεζών.

Από τις αρχές του έτους μόνο οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες έχουν καταγράψει συνολικά ζημιές άνω των έξι δισ. ευρώ και απαιτούνται πλέον επτά δισ. ευρώ για να καλυφθούν οι κεφαλαιακές απαιτήσεις που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA).

O ίδιος ο πορτογάλος πρωθυπουργός έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να προχωρήσει σε μερική εθνικοποίηση κάποιων τραπεζών ενώ ο ορισμένες από αυτές όπως η BPI και η Banco Commercial δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο να ζητήσουν ενίσχυση από το δημόσιο ταμείο καθώς είναι προφανές ότι δύσκολα θα αντλήσουν κεφάλαια από άλλες πηγές (αγορές ή μετόχους).

Οι δύο αυτές τράπεζες καθώς και ο μεγαλύτερος χρηματοπιστωτικός όμιλος της χώρας Banco Espirito Santo έχουν υποβαθμιστεί στο επίπεδο «junk» από τον οίκο αξιολόγησης Moody's. Αναλυτές της Fitch σημείωναν τον περασμένο μήνα ότι οι περισσότερες τράπεζες θα χρειαστούν κρατική ενίσχυση για να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας της εποπτικής αρχής της Βασιλείας.