Εκτίθεται για πρώτη φορά δημόσια το «χρυσό στεφάνι του Θυρρείου»

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος θα συμμετέχει και φέτος στον εορτασμό για την Διεθνή Ημέρα Μουσείων με μια σειρά δράσεων και θα εκθέσει για πρώτη φορά δημόσια το «χρυσό στεφάνι του Θυρρείου».

Ιδιαίτερη σημασία ωστόσο έχει το γεγονός πως η Εφορεία επέλεξε, με αφορμή την Διεθνή Ημέρα Μουσείων, στις 22 Μαΐου να παρουσιάσει για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό ως έκθεμα του μήνα το χρυσό στεφάνι με φύλλα μυρτιάς του 2ου αι.π.Χ. που βρέθηκε το 1973-74 σε κιβωτιόσχημο τάφο στο ακαρνανικό Θύρρειο, μαζί με τα συνευρήματά του: χρυσό ενώτιο με μορφή ερωτιδέα, οκτώ λογχοειδή φύλλα ελιάς που ανήκουν σε άλλο στεφάνι, πέντε μικρά ελάσματα χρυσού, που ενδεχομένως ανήκουν σε διάδημα ή περίαπτο και αρκετά αγγεία.

Είναι μια σημαντική εξέλιξη για τα τοπικά πολιτιστικά δεδομένα αν και στην περιοχή της Βόνιτσας εκφράζεται δυσαρέσκεια για το γεγονός πως η πρώτη έκθεση του «χρυσού στεφανιού του Θυρρείου» δεν γίνεται στο αρχαιολογικό μουσείο Θυρρείου , αίτημα διαχρονικό.

Η ιστορία του «χρυσού στεφανιού του Θυρρείου»

Το 1973 ανακαλύπτεται σημαντικός ασύλητος τάφος στo Θύρρειο Αιτωλοακαρνανίας. Η ανακάλυψη ήταν εντελώς τυχαία, αφού στο σημείο που βρέθηκε, πραγματοποιούνταν εργασίες ύδρευσης. Μέσα στον τάφο, υπήρχε ένας ακέραιος σκελετός και 4 κρανία σε διαφορετική θέση μέσα σε αυτόν. Ο νεκρός του τάφου, θα πρέπει να ήταν κάποιος σπουδαίος τοπικός άρχοντας της περιοχής, γύρω στο μισό του 2ου αι. π.Χ., όταν το Θύρρειο ήταν πρωτεύουσα του Κοινού των Ακαρνάνων.

Τα ευρήματα του τάφου ήταν εντυπωσιακά: λύχνοι, αγγεία, χάλκινοι δίσκοι κατόπτρου, χρυσό σκουλαρίκι απαράμμιλης ομορφιάς και τεχνικής, καθώς και πολλά άλλα σημαντικά αντικείμενα. Το περισσότερο εντυπωσιακό όμως ήταν ένα χρυσό στεφάνι, που βρέθηκε πάνω στον σκελετό.

Πάνω στο χρυσό του στέλεχος, ήταν φύλλα μυρτιάς. Η λεπτομέρεια των φύλλων μυρτιάς έδινε μια λαμπρότητα στο στεφάνι. Ήταν ένα από τα λίγα στεφάνια που είχαν βρεθεί στον Ελλαδικό χώρο. Πολύ αργότερα βρέθηκαν τα μακεδονικά στεφάνια της Βεργίνας, καθώς και αυτά στις ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη.

Όμως τα εν λόγω στεφάνια, τα μακεδονικά, είχαν το πομπώδες των φύλλων βελανιδιάς. Στο χρυσό στεφάνι του Θυρρείου, το στέλεχος του χρυσού στεφανιού δεν παρουσίαζε καμιά ιδιομορφία. Η ιδιομορφία του βρισκόταν στα φύλλα της μυρτιάς. Το κοντό και πλατύ φύλλο, σε σχέση με αυτό της ελιάς που είχαν βρεθεί σε άλλους τάφους στην Ελλάδα, προκάλεσε αμέσως το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό της τοπικής κοινωνίας, αλλά και των αρχαιολόγων και των υπαλλήλων του υπουργείου πολιτισμού που έφτασαν στο σημείο.

Συγκεκριμένα, το αρχαιολογικό δελτίο της εποχής (1973-1974) αναφέρει:

Χρυσούς στέφανος εκ φύλλων μύρτου. Τα φύλλα, διαφορετικού μεγέθους, εκφύονται κατά κανονικά διαστήματα, ανά τρία από κυλινδρικόν κοίλον στέλεχος. Ο στέφανος έχει κοπή εις δύο τμήματα. Διάμετρος περίπου 0,12 μ. Ευρέθησαν επίσης οκτώ επιμήκη λογχοειδή φύλλα ελαίας και πέντε άμορφα ελάσματα χρυσού. Μήκος αυτών 0.05 μ.

Όλοι άρχιζαν να μιλούν για το περίφημο «χρυσό στεφάνι του Θυρρείου», όπως έχει μείνει γνωστό ως σήμερα.
Όταν πέρασε ο πρώτος ενθουσιασμός, έφτασε η ώρα να αφαιρεθούν όλα τα αντικείμενα από τον τάφο, να μεταφερθούν στο χώρο του μουσείου και να καταγραφούν.

Αντίγραφα της καταγραφής δόθηκαν σε όλους τους παρευρισκόμενους. Όταν τελείωσε μετά από κάποιες μέρες η καταγραφή, δόθηκε εντολή να σκεπαστεί ο τάφος με χώμα και τα ευρήματα να μεταφερθούν στην Αθήνα, στο Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να μελετηθούν διεξοδικότερα και να συντηρηθούν, όπου χρειαζόταν. Το χρυσό στεφάνι αποθηκεύτηκε ξεχωριστά, σε ειδικό κιβώτιο.

Από εκείνη την ημερομηνία (1973) και για δεκαετίες η τύχη του Στεφανιού ήταν άγνωστη. Οι κάτοικοι του Θυρρείου και τοπικοί φορείς, ξεκίνησαν την αναζήτηση του αλλά όλες οι προσπάθειές τους ήταν άκαρπες.

Όπου κι αν απευθύνθηκαν, συναντούσαν την αδιαφορία ή και την άγνοια επί του θέματος. Κάποια στιγμή, ελάχιστοι βουλευτές του νομού μας, ενδιαφέρθηκαν για το ζήτημα, κι έθεσαν το θέμα ακόμη και στη Βουλή, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Το Υπουργείο Πολιτισμού διατηρούσε πάντοτε μια σιγή ιχθύος και οι απαντήσεις του για το χρυσό στεφάνι και τους υπόλοιπους θησαυρούς, ήταν λακωνικές και ανεπαρκείς.

Πριν τρία χρόνια ξεκαθάρισε το τοπίο και έγινε γνωστό πως το στεφάνι φυλλάσονταν στο χρηματοκιβώτιο του αρχαιολογικού μουσείου Αγρινίου.