Science: Το φάρμακο κατά του AIDS είναι η κορυφαία ανακάλυψη του 2011

Τη λίστα με τo επίτευγμα της χρονιάς και τα εννέα «αναπληρωματικά» επιτεύγματα συντάσσει κάθε χρόνο ο κυριότερος επιστημονικός φορέας των ΗΠΑ, η Αμερικανική Εταιρεία για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS), η οποία εκδίδει και το Science.

Tο σημαντικότερο επιστημονικό επίτευγμα το 2011 ήταβ μια διεθνής κλινική δοκιμή, που έδειξε ότι τα φάρμακα κατά του AIDS μπορούν να είναι το ίδιο αποτελεσματικά με τα προφυλακτικά στην παρεμπόδιση της διάδοσης του ιού HIV, σύμφωνα με το κορυφαίο αμερικανικό περιοδικό Science.

Τα υπόλοιπα εννέα επιτεύγματα του 2011, τα οποία συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα, είναι:

• Τα κατορθώματα του ιαπωνικού διαστημικού σκάφους Χαγιαμπούσα, το οποίο ξεπέρασε τις σοβαρές τεχνικές δυσκολίες που του παρουσιάστηκαν και κατάφερε, έστω και με τρία χρόνια καθυστέρηση, να φέρει πίσω στη Γη δείγμα από την επιφάνεια του αστεροειδούς Ιτοκάβα. Η σχετική ανάλυση έδειξε, μεταξύ άλλων, ότι ο ηλιακός άνεμος αποχρωματίζει τους αστεροειδείς, καθώς επίσης ότι οι πιο κοινοί μετεωρίτες που ανευρίσκονται στον πλανήτη μας (οι χονδρίτες), προέρχονται από τέτοιους μεγαλύτερους αστεροειδείς όπως ο Ιτοκάβα.

• Μετά από μελέτες το 2010 που είχαν δείξει ότι οι Ευρωπαίοι και οι Ασιάτες έχουν κληρονομήσει το 2% έως 6% του DNA τους από τους Νεάντερταλ μετά προφανώς από επιμιξίες, νέες αναλύσεις φέτος έδειξαν ότι η επιμιξία με τους ανθρώπους των σπηλαίων ενίσχυσε το ανοσοποιητικό σύστημα των σύγχρονων ανθρώπων, ενώ προέκυψαν νέα στοιχεία στη Ν.Αφρική ότι ο ικανός στην κατασκευή εργαλείων Αυστραλόπιθηκος sediba είναι ο άμεσος πρόγονός μας.

• Ιάπωνες ερευνητές απεικόνισαν για πρώτη φορά τη δομή του «Φωτοσυστήματος 2», μιας φωτοσυνθετικής πρωτεΐνης που χρησιμοποιούν τα φυτά για να διασπάσουν το νερό σε άτομα υδρογόνου και οξυγόνου. Η ανακάλυψη μπορεί μελλοντικά να διευκολύνει την παραγωγή «καθαρής» ενέργειας.

• Οι αστρονόμοι, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Κεκ της Χαβάης, εντόπισαν δύο «παρθένα» νέφη υδρογόνου, τα οποία φαίνεται να έχουν την ίδια αρχική χημική σύνθεση με αυτήν που εκτιμάται ότι υπήρχε κατά τα πρώτα χρόνια μετά το αρχικό «Μπιγκ Μπανγκ» της δημιουργίας. Μια άλλη ομάδα ανακάλυψε ένα άστρο χωρίς σχεδόν καθόλου μέταλλα, όπως ήσαν τα πρώτα άστρα στο σύμπαν, πράγμα που δείχνει ότι πιθανότατα, παρά την βίαιη φύση του σύμπαντος, διατηρούνται στο «βαθύ» διάστημα αρχέγονες «νησίδες» που έχουν διατηρήσει την πρωτογενή σύστασή τους.

• Οι επιστήμονες έριξαν νέο φως στις ευμεγέθεις μικροβιακές κοινότητες που ζουν στο ανθρώπινο σώμα και συμβιώνουν μαζί μας (το λεγόμενο «μικροβίωμα»). Η έρευνα, μεταξύ άλλων, έδειξε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει μια «δική του» κυρίαρχη κατηγορία βακτηρίων στο έντερό του, από τα οποία άλλα προτιμούν το κρέας και τις πρωτεΐνες και άλλα είναι φυτοφάγα.

• Η προσπάθεια δημιουργίας του πρώτου αποτελεσματικού εμβολίου για την ελονοσία σημείωσε σημαντική πρόοδο μετά τη δημοσιοποίηση των πρώτων αποτελεσμάτων μιας μεγάλης κλινικής δοκιμής που έδειξε ότι μειώνει στο μισό περίπου τον κίνδυνο μόλυνσης.

• Πολλές ήσαν το 2011 οι ανακαλύψεις νέων παράξενων εξωπλανητών, κυρίως χάρη στο διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA. Ξεχώρισαν μία ομάδα έξι μεγάλων πλανητών σε τροχιά γύρω από το άστρο Κepler 11, σε απόσταση περίπου 2.000 ετών φωτός από τη Γη, καθώς επίσης ο εντοπισμός δέκα «ορφανών» πλανητών που δεν φαίνεται να περιφέρονται γύρω από κανένα «μητρικό» άστρο, ενός πλανήτη που έχει δύο ήλιους και ενός άλλου που περιφέρεται με αντίστροφη φορά από τη φορά του άστρου του.

• Η ανακάλυψη από χημικούς νέων συνθετικών πορωδών ορυκτών, των ζεολίθων, οι οποίοι μπορούν να έχουν σωρεία πρακτικών εφαρμογών, όπως νέου τύπου απορρυπαντικά για τα πλυντήρια και νέες διαδικασίες καθαρισμού στη βιομηχανία (πετρελαίου, αερίου κ.ά.).Οι νέοι ζεόλιθοι είναι φθηνότεροι, πιο λεπτοί και πιο κατάλληλοι για την επεξεργασία και κάθαρση μεγάλων οργανικών μορίων.

• Τέλος στον τομέα της βιολογίας, ξεχώρισε η ανακάλυψη ότι η απομάκρυνση των παλαιών κυττάρων (που έχουν πάψει πια να διαιρούνται) μπορεί να επιβραδύνει τα συμπτώματα της γήρανσης.