Από τις 11 Ιουλίου που ξέσπασε η αναταραχή στις αγορές ηλεκτρισμού, τα έσοδα από το έκτακτο τέλος στο φυσικό αέριο υπολογίζονται σε 30 εκατ. ευρώ, με τον λογαριασμό να «φουσκώνει» όσο οι τιμές συνεχίζουν να κινούνται σε υψηλά επίπεδα.
Ο φόρος που επιβλήθηκε κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης και εισηγήθηκε ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, ως εργαλείο άμυνας της κυβερνητικής πολιτικής, θα ενισχύσει τον «κουμπαρά» των επιδοτήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα. Ετσι απλώνει ένα δίχτυ ασφαλείας στους καταναλωτές από τις απρόσμενες ανατιμήσεις και αποφεύγει δυσάρεστες εκπλήξεις που θα τους περίμεναν με την επιστροφή τους από τις καλοκαιρινές διακοπές, όταν θα παραλάμβαναν τους λογαριασμούς του Αυγούστου.
Η κυβέρνηση, σύμφωνα με το “protothema.gr” σπεύδει να σβήσει τις φωτιές που έχει ανάψει στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ο σφοδρός και παρατεταμένος καύσωνας, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά τη συνδρομή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κυρίως τις μεσημεριανές ώρες, στη συγκράτηση των τιμών, το κόστος χονδρικής τιμής εκτινάχθηκε στα ύψη τις προηγούμενες μέρες, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες κυριαρχούσαν σε όλη την Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, με αποτέλεσμα οι εισαγωγές να είναι ακριβές. Το «τοξικό» κοκτέιλ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, με κίνδυνο σοβαρών αυξήσεων στο ρεύμα έπειτα από μία περίοδο ηρεμίας και χαμηλών τιμών, ενθάρρυναν το έλλειμμα παραγωγής ενέργειας λόγω συντηρήσεων πυρηνικών σταθμών στα Βαλκάνια, αλλά και οι βλάβες στη μεταφορική ικανότητα των ηλεκτρικών καλωδίων που προκάλεσαν ένα πρωτόγνωρο σπιράλ ανατιμήσεων.
Αν οι τιμές συνέχιζαν την ανοδική τους κούρσα και η Πολιτεία δεν παρενέβαινε με τις επιδοτήσεις, με την τρέχουσα μέση τιμή της χονδρεμπορικής το πράσινο τιμολόγιο, στο οποίο βρίσκεται η πλειονότητα των καταναλωτών, θα επιβαρυνόταν με περίπου 18-20 λεπτά ανά κιλοβατώρα από 16,3 λεπτά τον Ιούνιο και 10,3 λεπτά τον Μάιο, καταγράφοντας μέσα σε ένα δίμηνο μια αύξηση πάνω από 60%.
Με το δίχτυ ασφαλείας της οριζόντιας επιδότησης του Αυγούστου για κατανάλωση έως 500 κιλοβατώρες, οι καταναλωτές δεν θα χρεωθούν την τιμή πάνω από τα 15 λεπτά που υπολογίζεται να διαμορφωθεί η βάση της επιδότησης. Το ΥΠΕΝ θα ενεργοποιήσει με τον τρόπο αυτόν ξανά τον κουμπαρά του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης στον οποίο θα κατευθυνθούν τα έσοδα από τη φορολόγηση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας που καίνε φυσικό αέριο.
Το ακριβές ύψος του έκτακτου τέλους θα προσδιοριστεί στις αρχές του επόμενου μήνα, όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική ηγεσία δέχεται εισηγήσεις να μην ξεπεράσει τα 5 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα. Πρόκειται για τον φόρο που επιβάλλεται επί της τιμής του φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο συναλλαγών (TTF) που επιβαρύνει τους ηλεκτροπαραγωγούς για τις ποσότητες που αγοράζουν προκειμένου να λειτουργούν τα εργοστάσιά τους και να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Οπως πάντως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, στην τελική επιβάρυνση θα συνυπολογιστεί και η στάση των παρόχων στα τιμολόγια ρεύματος που θα προσφέρουν για τον επόμενο μήνα. Εάν δηλαδή οι καθετοποιημένοι παίκτες της αγοράς (ΔΕΗ, Metlen, Elpedison, Ηρων) θα δεχτούν πέρα από τα κέρδη που θα επιστρέψουν στην αγορά μέσω του φόρου στο εισαγόμενο καύσιμο να απορροφήσουν μέρος των ανατιμήσεων μέσω του προγράμματος εκπτώσεων στα τιμολόγια.
Πράσινα, κίτρινα ή μπλε τιμολόγια;
«Πρέπει όλοι οι καταναλωτές να έχουν στο μυαλό τους ότι αν την 1η Αυγούστου ο πάροχος που έχουν είναι ακριβός, θα πρέπει να φύγουν και να επιλέξουν τον φθηνότερο», αναφέρει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, εκτιμώντας ότι η αποκλιμάκωση των τιμών τις τελευταίες μέρες δείχνει μια συνειδητοποίηση της πραγματικότητας και μια υπαναχώρηση από τις ακραίες τιμές των προηγούμενων ημερών. Τονίζει μάλιστα ότι ειδικά στις επιχειρήσεις που δεν θα επιδοτηθούν από την επικείμενη ρύθμιση της έκτακτης στήριξης, η μετακίνηση σε ένα φθηνότερο μπλε ή ακόμη και ένα κίτρινο κυμαινόμενο τιμολόγιο μπορεί να αποτελεί μια ασφαλή λύση.
Από το στρατόπεδο πάντως των προμηθευτών, το μήνυμα που μεταφέρεται είναι ότι περιμένουν τη στάση που θα κρατήσει η ΔΕΗ στο πράσινο τιμολόγιο για να καθορίσουν τη δική τους τιμολογιακή πολιτική. Αυτή την περίοδο στην αγορά της λιανικής επικρατούν δύο απόψεις σε σχέση με τα προτεινόμενα κυβερνητικά μέτρα που γίνονται αντικείμενο συζητήσεων. Εκείνη που θέλει τη ΔΕΗ να επωφελείται από την πολιτική της κυβέρνησης, καθώς θα μπορέσει να αυξήσει τα τιμολόγια και με την επιδότηση (χωρίς να χρειαστεί να προχωρήσει η ίδια σε μεγάλες εκπτώσεις) οι πελάτες της να συνεχίσουν να αισθάνονται προστατευμένοι από το ράλι τιμών του Ιουλίου, αφού θα πληρώσουν 15 λεπτά την κιλοβατώρα από 13,6 λεπτά τον Ιούλιο που είναι μια μικρή διαφορά.
Η ΔΕΗ όμως φαίνεται να επωφελείται και για δύο επιπλέον λόγους: ο ένας είναι ότι τα υδροηλεκτρικά της έμειναν εκτός του κάδρου της φορολόγησης, τα οποία όμως τις μέρες της κρίσης προσέφεραν ασυνήθιστα υψηλές τιμές. Ο άλλος είναι επειδή η ΔΕΗ πουλάει περισσότερη ενέργεια από αυτή που παράγει, με αποτέλεσμα να εισπράττει μέρος της επιδότησης των πελατών της από τη φορολόγηση των «ανταγωνιστών» της.
Ωφελημένοι όμως εκτιμάται ότι βγαίνουν και οι άλλοι προμηθευτές ενέργειας και ειδικά όσοι εναλλακτικοί πάροχοι είχαν τιμολόγια πάνω από 160 ευρώ ανά μεγαβατώρα τον Ιούλιο, που είναι και οι περισσότεροι. Οι τελευταίοι έχουν δημιουργήσει μια «δυσπιστία» στους πελάτες τους με τα πράσινα τιμολόγια, γιατί χρεώνονται με πολύ υψηλότερες τιμές σε σχέση με τον δεσπόζοντα προμηθευτή (ΔΕΗ). Με την επιδότηση του Αυγούστου, αναφέρουν στελέχη του κλάδου, θα προστατευτούν και οι καταναλωτές των ιδιωτών προμηθευτών, γιατί όλοι θα «κουμπώσουν» μια τιμή πάνω στην επιδότηση των 15 λεπτών ανά κιλοβατώρα.
Κόκκινος Ιούλιος
Ο Ιούλιος θα έχει μεγάλη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και υψηλή τιμή που εκτιμάται στα 196 ευρώ η μεγαβατώρα (19,6 λεπτά η κιλοβατώρα), με αποτέλεσμα οι λογαριασμοί που θα πάρουν οι καταναλωτές στα χέρια τους να είναι αισθητά υψηλότεροι από τους προηγούμενους, αναφέρει ο γενικός διευθυντής της «Φυσικό Αέριο ΕΕΕ» και πρόεδρος του Συνδέσμου των Εναλλακτικών Προμηθευτών (ΕΣΠΕΝ) Γιάννης Μητρόπουλος. Τονίζει όμως ότι η επιδότηση έρχεται να ανακουφίσει σε μεγάλο βαθμό τους πολίτες και να αμβλύνει τις αντιδράσεις που μπορεί να προκαλέσουν οι αυξήσεις τιμολογίων σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες.
Για παράδειγμα, όσο προχωρά ο Ιούλιος φαίνεται ότι το κόστος ρεύματος είναι τόσο υψηλό που τα κίτρινα ex post τιμολόγια (δηλαδή τα τιμολόγια που διαμορφώνονται εκ των υστέρων με βάση τη χονδρεμπορική του μήνα εφαρμογής) θα ξεπεράσουν τα 18 λεπτά η κιλοβατώρα ή ακόμη και τα 20 λεπτά, ανάλογα με την τιμή που θα κλείσει η χονδρεμπορική τιμή. Εξίσου ψηλά θα είναι και τα κίτρινα ex ante τιμολόγια (που προαναγγέλλονται αρχές του μήνα και υπολογίζονται με βάση τη χονδρεμπορική του προηγούμενου), τα οποία θα ενσωματώσουν τις τσουχτερές τιμές του Ιουλίου που όμως λόγω της επιδότησης η χρέωση θα «κουμπώσει» κοντά στα 15 λεπτά.
Πιο σύνθετη είναι η εικόνα στα μπλε τιμολόγια που προσφέρουν σταθερές χρεώσεις από 6 έως 12 μήνες και παρέχουν την ασφάλεια που χρειάζονται οι καταναλωτές σε περιόδους ανατιμήσεων. Τα τελευταία θα παραμείνουν ελκυστικά αν και οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων τα επανατοποθετούν στην αγορά στα 140 ευρώ η μεγαβατώρα. Σήμερα, υπάρχουν μπλε τιμολόγια με χρέωση κάτω από 10 λεπτά η κιλοβατώρα, τα οποία τουλάχιστον για το άμεσο διάστημα δεν θα τα ξαναδούμε. «Δεν κλείνεις προθεσμιακά συμβόλαια σε μια περίοδο αναστάτωσης που οι τιμές είναι στα ύψη», τονίζουν στελέχη της αγοράς και αναφέρουν ότι αυτή την περίοδο τα σταθερά πλησιάζουν τις τιμές των πράσινων επιδοτούμενων τιμολογίων. «Εάν η αγορά περιμένει να αποκλιμακωθούν οι τιμές σε δύο μήνες, το κόστος των μπλε τιμολογίων θα είναι πολύ πιο ανταγωνιστικό», λένε οι προμηθευτές ενέργειας.
Μπορούν οι εταιρείες να βάλουν «πλάτη» και να πέσουν κι άλλο οι τιμές στο ρεύμα; Η κυβέρνηση περιμένει πολλά σε αυτόν τον τομέα από τους καθετοποιημένους παίκτες της αγοράς και κυρίως τη ΔΕΗ. Οι υπόλοιποι προμηθευτές είναι περισσότερο προβληματισμένοι, καθώς υπολογίζουν τα μεγάλα κόστη της χονδρεμπορικής τιμής αλλά και τις εκκαθαρίσεις από τους συντελεστές κανονικοποίησης που έχουν διαμορφώσει ένα περιβάλλον αυξημένου κόστους για τον κλάδο που δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια εκπτώσεων.
