Καθώς το ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία και Εταιρική Διακυβέρνηση) εξελίσσεται σε πυλώνα στρατηγικής και αξιολόγησης επιχειρήσεων, οι οργανισμοί καλούνται να αποδείξουν τη δέσμευσή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη. Ωστόσο, μια σκιώδης πρακτική αναδύεται στο προσκήνιο: το greenwashing. Πρόκειται για μια μορφή παραπλάνησης που όχι μόνο υπονομεύει την αξιοπιστία των ESG στόχων, αλλά εκθέτει και την ίδια την επιχείρηση σε σημαντικούς κινδύνους.
Τι είναι το Greenwashing;
Το greenwashing συμβαίνει όταν μια εταιρεία προβάλλει ψευδώς ή υπερβολικά τις περιβαλλοντικές της δράσεις, δίνοντας την εντύπωση ότι είναι πιο «πράσινη» ή βιώσιμη απ’ ό,τι στην πραγματικότητα. Είναι ένα εργαλείο εντυπωσιασμού, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο, που χρησιμοποιείται για να καλλιεργηθεί μια θετική εικόνα προς καταναλωτές, επενδυτές και ρυθμιστικές αρχές.
Πώς Εκδηλώνεται;
Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες μορφές greenwashing είναι:
- Αόριστες ή υπερβολικές δηλώσεις: όπως «100% βιώσιμο» ή «οικολογικό προϊόν», χωρίς πιστοποιήσεις ή τεκμηρίωση.
- Αποσπασματική προβολή: π.χ., ανάδειξη ενός “πράσινου” έργου, ενώ η υπόλοιπη δραστηριότητα της εταιρείας έχει βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Αναληθή ESG metrics: παρουσίαση αναφορών χωρίς ανεξάρτητη επαλήθευση.
- Green branding χωρίς ουσία: χρήση οικολογικών χρωμάτων, λέξεων ή εικόνων για λόγους marketing.
Γιατί είναι Επικίνδυνο το greenwashing;
- Διαβρώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και του κοινού.
- Θέτει νομικούς κινδύνους, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι διεθνείς οργανισμοί ενισχύουν τη ρύθμιση και τους ελέγχους για την πράσινη παραπλάνηση.
- Υπονομεύει την αξιοπιστία ολόκληρου του ESG οικοσυστήματος, οδηγώντας σε κυνισμό και απώλεια νοήματος για τις πραγματικές βιώσιμες προσπάθειες.
- Απομακρύνει την εταιρεία από την ουσιαστική πρόοδο, κρατώντας την σε ένα επιφανειακό επίπεδο συμμόρφωσης.
Ο Ρόλος του Εσωτερικού Ελέγχου
Ως εσωτερικός ελεγκτής με μακρά εμπειρία στον τραπεζικό και εταιρικό τομέα, γνωρίζω από πρώτο χέρι τη σημασία της διαφάνειας και της ουσίας στις αναφορές ESG. Ο Εσωτερικός Έλεγχος μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως φύλακας αξιοπιστίας και πυξίδα ηθικής εφαρμογής των ESG δεσμεύσεων.
Συγκεκριμένα:
- Ελέγχει την ακρίβεια και τη διαφάνεια των ESG metrics.
- Διασφαλίζει την ύπαρξη εσωτερικών ελέγχων και διαδικασιών για την επαλήθευση των περιβαλλοντικών ισχυρισμών.
- Αναγνωρίζει περιοχές υψηλού ρίσκου greenwashing μέσα στον οργανισμό.
- Συνεισφέρει στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της διοίκησης, ώστε η στρατηγική ESG να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε marketing.
Συμπερασματικά
Το greenwashing είναι ένας ύπουλος κίνδυνος που απειλεί την εγκυρότητα της βιωσιμότητας. Αν δεν αναγνωριστεί και δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να ακυρώσει την πρόοδο και να προκαλέσει σοβαρή ζημία σε επιχειρήσεις και κοινωνία. Ο Εσωτερικός Έλεγχος οφείλει να είναι στην πρώτη γραμμή πρόληψης και αποκάλυψης τέτοιων πρακτικών, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ακεραιότητα σε κάθε οργανισμό.
Η Κρίσιμη Σημασία της Επαγγελματικής Πιστοποίησης στον Εσωτερικό Έλεγχο
Δυστυχώς, η αγορά του εσωτερικού ελέγχου μπορεί να έχει πλημμυρίσει από άτομα που αναλαμβάνουν ευθύνες χωρίς την απαραίτητη εκπαίδευση ή εμπειρία. Ορισμένοι, αποκαλούμενοι «ελεγκτές», προσποιούνται ότι διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση και ικανότητα, επηρεάζοντας αρνητικά τις στρατηγικές ESG και τη συνολική ακεραιότητα του οργανισμού. Αυτό μπορεί να προέρχεται από τη διάδοση της αντίληψης ότι οποιοσδήποτε μπορεί να αναλάβει ρόλο ελεγκτή, αν και η ουσιαστική εμπειρία και εξειδίκευση είναι κρίσιμη για την αποφυγή παραπλανητικών πρακτικών όπως το greenwashing.
Η ποιότητα της εκπαίδευσης και η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση ότι οι ελεγκτές θα συμβάλλουν στην επίτευξη πραγματικών και αξιόπιστων ESG στόχων.
