Τη διαμόρφωση του νέου εκπαιδευτικού τοπίου «χαρτογράφησαν» στο υπουργικό συμβούλιο της 23ης Δεκεμβρίου ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκος Πιερρακάκης και η υφυπουργός Παιδείας, Ζέττα Μακρή.
Συγκεκριμένα, παρουσίασαν – μεταξύ άλλων – δύο σημαντικές νομοθετικές παρεμβάσεις: την ίδρυση των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων καθώς και την εισαγωγή του Διεθνούς Απολυτηρίου στα δημόσια σχολεία.
Πιο αναλυτικά, για τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία (ΔΗΜ.Ω.Σ), δρομολογείται η ίδρυση και λειτουργία 22 νέων σχολείων, εκ των οποίων 11 θα είναι γυμνάσια και 11 λύκεια, με δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο αναλαμβάνει την ανακαίνιση των κτιρίων. Για δε τη λειτουργία τους, πρόκειται να συσταθεί Διοικούσα Επιτροπή, με το Δημόσιο να διατηρεί την πλειοψηφία. Στα Ωνάσεια Σχολεία αναμένεται να φοιτήσουν συνολικά περίπου 6.000 μαθητές και μαθήτριες.
Θα είναι συνδεδεμένα με τα Πανεπιστήμια – Στόχος η εισαγωγή καινοτομιών
Ειδικότερα, στο Δίκτυο των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων θα ενταχθούν 22 υφιστάμενα σχολεία σε περιοχές που αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις. Κάθε Δημόσιο Ωνάσειο Σχολείο θα συνδέεται άμεσα με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η εισαγωγή και εφαρμογή εκπαιδευτικών καινοτομιών.
Η λειτουργία των πρώτων 6+6 σχολείων (ισάριθμων Γυμνασίων και Λυκείων) προγραμματίζεται για τον Σεπτέμβριο του 2025 ενώ τον Σεπτέμβριο του 2026 θα αρχίσουν να λειτουργούν τα άλλα 5 Γυμνάσια και 5 Λύκεια.
Στόχος της ίδρυσης των ΔΗΜ.Ω.Σ. είναι καταρχάς, η ενίσχυση του συνολικού αριθμού των σχολικών μονάδων, στα οποία εισάγονται εκπαιδευτικές καινοτομίες, γεγονός το οποίο σήμερα συμβαίνει στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία, που τυγχάνουν ιδιαίτερα μεγάλης ζήτησης από τις ελληνικές οικογένειες. Επισημαίνεται, επίσης, ότι η ίδρυσή τους σε διάφορες περιοχές της χώρας, που αντιμετωπίζουν κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις ανά τη χώρα, είναι απόλυτα στοχευμένη καθώς με αυτό τον τρόπο, θα ενισχυθούν οι εκπαιδευτικές δυνατότητες των μαθητριών και μαθητών αυτών των περιοχών, μειώνοντας έτσι τις ανισότητες. Όπως σημειώνεται από τον υπουργό Παιδείας, η ενδυνάμωση και η αύξηση της πολυτυπίας των σχολείων, είναι αξίωμα στην μαθησιακή διαδικασία. Η αποτελεσματικότητα ενός εκπαιδευτικού συστήματος κρίνεται από το κατά πόσο επιτυγχάνει να καλύψει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό όχι μόνο τις επιθυμίες, τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα αλλά και τις εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητικού πληθυσμού.
Σε ό,τι αφορά το Πλαίσιο λειτουργίας των ΔΗΜ.Ω.Σ, θα ανήκουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και η επιλογή των εκπαιδευτικών, που θα υπηρετήσουν σε αυτά, θα γίνεται μεταξύ όσων ήδη υπηρετούν στα δημόσια σχολεία, ακολουθώντας τη διαδικασία επιλογής των εκπαιδευτικών στα Πρότυπα Σχολεία.
Από την πλευρά του, το Ίδρυμα Ωνάση αναλαμβάνει να διεκπεραιώσει την ανακαίνιση των σχολείων με ποσό που θα αντιστοιχεί σε μάξιμουμ 1 εκ ευρώ ανά σχολική μονάδα και θα καλύπτει λειτουργικά έξοδα έως και 500.000 κατ’έτος για κάθε σχολείο. Επίσης, το Ίδρυμα θα χορηγεί υποτροφίες και θα συμβάλλει στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.
Η εισαγωγή των μαθητών και μαθητριών στα ΔΗΜ.Ω.Σ. θα γίνεται κατόπιν εξετάσεων στην 1η Γυμνασίου, όπως συμβαίνει σήμερα στα Πρότυπα. Ομοίως, θα ακολουθείται η διαδικασία για την εισαγωγή τους στην 1η Λυκείου.
Όσο για τους ήδη φοιτούντες μαθητές στη 2η και 3η τάξη των Γυμνασίων και Λυκείων, τα οποία θα ενσωματωθούν στο Δίκτυο ΔΗΜ.Ω.Σ., δεν αλλάζει κάτι, καθώς παραμένουν και φοιτούν σε αυτά κανονικά.
Συνολικά, ο αριθμός των μαθητών, οι οποίοι θα απορροφηθούν από τα Ωνάσεια Σχολεία, εκτιμάται πως να είναι περίπου 6.000.
Τέλος, το μοντέλο ίδρυσης και λειτουργίας του Δικτύου των ΔΗΜ.ΩΣ, θα είναι αντίστοιχο με εκείνο του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου: θα ρυθμίζεται μέσω Σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του κοινωφελούς ιδρύματος «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Σ. ΩΝΑΣΗΣ».
Από το Σεπτέμβριο του 2026 το διεθνές απολυτήριο
Σε ότι αφορά την εισαγωγή του Διεθνούς Απολυτηρίου, αυτή θα γίνει από το σχολικό έτος 2026-27. Σύμφωνα με τη νομοθετική ρύθμιση, η οποία παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο, πρόκειται να εισαχθεί το Διεθνές Απολυτήριο (ΙΒ – International Baccalaureate) σε τουλάχιστον 5 Πρότυπα και Πειραματικά λύκεια της χώρας και σταδιακά θα επεκταθεί στα υπόλοιπα. Υπενθυμίζεται ότι, σήμερα η χώρα αριθμεί 42 Πρότυπα Σχολεία – 21 γυμνάσια και 21 λύκεια – στα οποία φοιτούν 9.036 μαθητές. Επίσης, 104 Πειραματικά Σχολεία – 23 νηπιαγωγεία, 41 δημοτικά, 22 γυμνάσια, 18 λύκεια – συνολικής δυναμικότητας 15.686 μαθητών.
Αν και η σχετική νομοθετική πρόβλεψη είναι 30 ετών – ισχύει από το 1995 στη χώρα μας – μέχρι τώρα, το Διεθνές Απολυτήριο IB (International Baccalaureate) εφαρμόζεται μόνο σε 15 ιδιωτικά σχολεία. Με την εισαγωγή του ΙΒ στα Πρότυπα και Πειραματικά δημόσια σχολεία, μειώνονται οι ανισότητες και ενισχύεται η πολυτυπία των σχολείων. Επιπλέον, αναμορφώνεται το πλαίσιο που διέπει τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία, ειδικά σε ό,τι αφορά τους κανόνες αδιάβλητου, καθώς αυτοί διασφαλίζονται από την αρμόδια διεθνή επιτροπή με έδρα την Ελβετία.
Η ίδρυση Αθλητικών Σχολείων
Με βάση τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα, ο υπουργός Παιδείας προανήγγειλε την ίδρυση δύο Αθλητικών Σχολείων, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, από το Σεπτέμβριο του 2026.
Υπάρχει δε προοπτική μέσα στα επόμενα χρόνια, να λειτουργήσουν Αθλητικά Σχολεία σε όλη την Ελλάδα.
Τα Αθλητικά Σχολεία θα απευθύνονται σε ιδιαίτερα ταλαντούχους μαθητές και αθλήτριες, αρτιμελείς και αναπήρους. Απώτερος στόχος να καλύπτονται απόλυτα τόσο οι εκπαιδευτικές όσο και οι αθλητικές τους ανάγκες.
Στο πλαίσιο λειτουργίας των Αθλητικών σχολείων, θα αξιοποιηθεί ιδιαίτερα η
εξ αποστάσεως εκπαίδευση για τις περιόδους αναγκαστικής απουσίας των μαθητών-αθλητών για προετοιμασία ή συμμετοχή σε αγώνες.
Η διοίκηση των Αθλητικών Σχολείων θα ασκείται από ειδική πενταμελή Κεντρική Επιτροπή Εποπτείας.
Ο θεσμός του Ανοιχτού Σχολείου
Η μετατροπή του σχολείου σε ένα χώρο ζωντανό και πολυλειτουργικό, με έμφαση στη δημιουργία, την επικοινωνία και την υγιή αλληλεπίδραση, θεσμοθετείται το Ανοιχτό Σχολείο από το Υπουργείο Παιδείας.
Το υπουργείο ορίζει ένα πλαίσιο με ζώνες ανοιχτών δράσεων: τα απογεύματα, τα σαββατοκύριακα, ορισμένα σχολεία κάθε δήμου θα παραμένουν ανοιχτά και θα διατίθενται στους μαθητές και στην τοπική κοινωνία για διάφορες δραστηριότητες. Ενδεικτικά, στο
στο Ανοιχτό Σχολείο προβλέπονται αθλητικές δραστηριότητες και ελεύθερο παιχνίδι σε συνεργασία με αθλητικά σωματεία, όπου συμμετέχουν μαθητές και κάτοικοι της περιοχής. Οι σχολικές βιβλιοθήκες μετατρέπονται σε λέσχες ανάγνωσης, ενώ θα πραγματοποιούνται συναντήσεις με συγγραφείς, πολιτιστικές εκδηλώσεις, διαλέξεις, θεματικές εκθέσεις αλλά και σχολές γονέων.
Το Ανοιχτό Σχολείο θα λειτουργεί υπό την ευθύνη των Δήμων και τις δράσεις θα παρακολουθεί ο Επόπτης Ποιότητας, ο οποίος θα επιφορτίζεται με την κατάθεση πλάνου εφαρμογής με δράσεις επάνω σε συγκεκριμένους άξονες.
Την εκπόνηση του Προγράμματος Σπουδών καθώς και τον αναλυτικό οδηγό δράσεων θα εκπονήσει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Η ενδυνάμωση της αυτονομίας των σχολικών μονάδων της χώρας
Με στόχο την καταπολέμηση του ‘συγκεντρωτισμού’, που διακρίνει το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας – αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ – το υπουργείο Παιδείας προσανατολίζεται στην ενδυνάμωση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας σε όλα τα σχολεία. Για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων, ενισχύονται οι αρμοδιότητες των διευθυντών των σχολείων, οι οποίοι θα υπόκεινται ταυτόχρονα σε αυστηρό έλεγχο και λογοδοσία.
Υπενθυμίζεται, ότι ο ρόλος του διευθυντή είχε ήδη ενδυναμωθεί με το Ν.4823/2021 και τώρα, με τη νέα νομοθετική ρύθμιση να έρχεται να ενισχύσει περαιτέρω τις αρμοδιότητές του. Μεταξύ άλλων, ο διευθυντής ή η διευθύντρια του σχολείου θα μπορεί να επιλέγει Υποδιευθυντή, να προτείνει την κατά προτεραιότητα αξιολόγηση εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας του και να οργανώνει το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα με έλεγχο παιδαγωγικής διάστασης από Σύμβουλο και Επόπτη Ποιότητας.
Η ψηφιοποίηση των σχολείων
Με το σχέδιο νόμου διευρύνεται η ψηφιοποίηση σε όλα τα επίπεδα της εκπαιδευτικής κοινότητας. Αναλυτικά, θα υιοθετηθεί η πλήρης ψηφιοποίηση του απουσιολογίου, του Μητρώου μαθητών, των Πρακτικών, του βιβλίου ύλης και ημερολογίου σχολικής ζωής. Παράλληλα, απλουστεύεται η διαδικασία καταχώρησης απουσιών και για πρώτη φορά, συντάσσεται Ενιαίο Μητρώο Εκπαιδευτικών στο Υπουργείο Παιδείας. Επίσης, ήδη μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 δρομολογούνται πιλοτικά μία σειρά εφαρμογές:
e-αιτήσεις: για μεταθέσεις, μετατάξεις, αποσπάσεις, άδειες εκπαιδευτικών
e-teachers: ως δίαυλος επικοινωνίας με το σχολείο τους, τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης.
e-parents: για πρόσθετη προβολή πληροφοριών για τη διδαχθείσα ύλη, ημερολόγιο δράσεων, υπεύθυνες δηλώσεις γονέων κ.τλ.
e-Schools: για ολοκληρωμένο Ψηφιακό Πληροφοριακό Σύστημα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (πιλοτική εφαρμογή του β’εξάμηνο 2025).
Τα Κέντρα Μελέτης
Με τη θέσπιση αυστηρού πλαισίου κανόνων, πλαισιώνονται πλέον τα Κέντρα Μελέτης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Τα Κέντρα Μελέτης, η λειτουργία των οποίων μέχρι σήμερα γίνονταν με σαφή ελλείμματα σε ό,τι αφορά τους όρους ασφαλείας, τις υγειονομικές προδιαγραφές, την πιστοποίηση προσωπικού, τις προδιαγραφές κτηριακών υποδομών και μεταφοράς ή τους ρυθμισμένους όρους εργασίας για το προσωπικό, μπαίνουν σε τάξη.
Αποκτούν πλέον τη μορφή δομών εκπαιδευτικού χαρακτήρα και τίθενται υπό την εποπτεία του ΥΠΑΙΘΑ. Στα Κέντρα Μελέτης Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θα μπορούν να εγγραφούν παιδιά 5 έως 12 ετών.
Μέσω του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, θα διασφαλίζεται η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών ασφαλούς παραμονής των μαθητών (φύλαξης), η προετοιμασία και μελέτη των σχολικών μαθημάτων της επόμενης ημέρας καθώς και η ανάπτυξη μαθησιακών δεξιοτήτων.
