Στο Αφγανιστάν, το de facto καθεστώς των Ταλιμπάν ετοιμάζεται να εισηγηθεί την εκδίωξη των γυναικών από τις σχολές ιατρικής και μαιευτικής, προκαλώντας τεράστιους φόβους για την κατάσταση του τομέα υγείας της χώρας, ο οποίος ήδη δοκιμάζονταν.
Ως αποτέλεσμα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος αυτής της απόφασης θα γίνει ορατός σε μερικά χρόνια, αλλά θα είναι πέρα μα πέρα καταστροφικός.
Στην κλινική της στην Καμπούλ, η Ναζμουσαμά Σεφαζό υποδέχεται και συντονίζει αρκετές νέες με πτυχία, οι οποίες στράφηκαν σε σπουδές νοσηλευτικής και μαιευτικής αφού τους απαγορεύτηκε η πρόσβαση στο πανεπιστήμιο πριν από δυο χρόνια.
Η γυναικολόγος όμως ανησυχεί ολοένα πιο έντονα. Πώς θα μπορέσει να υποδεχθεί όλες αυτές που θα αρχίσουν σύντομα να της χτυπούν την πόρτα χωρίς να έχουν τελειώσει τις σπουδές τους; Και πώς θα μπορέσει να συνεχίσει τη λειτουργία της κλινικής της όταν δεν υπάρχει πια καμία γυναίκα που θα σπουδάζει ή θα έχει ολοκληρώσει τις σπουδές;
«Μπορεί να μη δούμε τον αντίκτυπο αμέσως, αλλά σε τρία ως τέσσερα χρόνια η μητρική θνησιμότητα θα αρχίσει να ανεβαίνει», προβλέπει, ενώ ήδη στο Αφγανιστάν, σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, καταγράφονται 638 θάνατοι ανά 100.000 γεννήσεις παιδιών.
Πρόκειται για έναν από τους υψηλότερους δείκτες στον πλανήτη, που αποδίδεται ιδίως από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Παιδική Ηλικία στην «οξεία έλλειψη εκπαιδευμένου υγειονομικού προσωπικού, ιδίως γυναικών».
Ανησυχία για το πώς θα γίνονται οι γεννήσεις
«Ολοένα περισσότερα παιδιά θα γεννιούνται στο σπίτι. Αλλά τι θα γίνεται με τις επιπλοκές; Με τις επεμβάσεις; Πολλές δεν μπορούν να γίνονται σε σπίτια», τονίζει η Δρ. Σεφαζό.
Οι αρχές δεν το έχουν ανακοινώσει επίσημα ακόμη, αλλά πολλοί αξιωματούχοι του τομέα λένε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως ενημερώθηκαν προφορικά από το υπουργείο Υγείας πως προσεχώς καμιά γυναίκα δεν θα είναι σε θέση να σπουδάσει ιατρική.
Σύμφωνα με πηγή στο υπουργείο, σήμερα 35.000 νέες σπουδάζουν σε πάνω από 150 ιδιωτικά ινστιτούτα και κάπου δέκα δημόσια σχολεία για να πάρουν πτυχία νοσηλευτριών, μαιών, υπαλλήλων εργαστηρίων, βοηθών οδοντιάτρων και ούτως καθεξής.
Αφότου κυκλοφόρησαν οι πληροφορίες αυτές την περασμένη εβδομάδα, ορισμένα ινστιτούτα επέλεξαν να κλείσουν αμέσως. Άλλα οργάνωσαν εξετάσεις όπως-όπως, ενώ κάποια ευελπιστούν ότι θα μπορέσουν να ανοίξουν ξανά μετά τις χειμερινές διακοπές, εκτός αν λάβουν γραπτώς διάταγμα ή εντολή να διακόψουν τη λειτουργία τους.
Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον χωρίς γυναίκες που θα παρέχουν υπηρεσίες υγείας διαγράφεται δυσοίωνο, σύμφωνα με τη Δρ. Σεφαζό. «Οι μαίες και οι νοσοκόμες είναι σαν τα φτερά του πουλιού», εξηγεί. «Αν το πουλί δεν έχει φτερά, δεν μπορεί να πετάξει».
Η επικεφαλής της αποστολής του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν (MANUA), η Ρόζα Οτουνμπάγεβα, τόνιζε στο Συμβούλιο Ασφαλείας μόλις προχθές Πέμπτη ότι η απαγόρευση θα είχε «φονικές συνέπειες», πάνω απ’ όλα «για τις γυναίκες και τα κορίτσια, αλλά και για τους άνδρες και τα αγόρια», αφού θα «στερήσει από τους Αφγανούς λειτουργικό και ανοικτό σε όλους σύστημα υγείας».
Η χώρα, με ιδιαίτερα υψηλή γεννητικότητα, έπασχε ήδη από έλλειψη γυναικολόγων-μαιευτήρων, επισημαίνει ο Μικαέλ Λε Πε, διευθυντής του παραρτήματος τη μη κυβερνητικής οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) στο Αφγανιστάν.
Η ζήτηση το δίχως άλλο θα είναι υψηλότερη στο μέλλον. Το 2022, οι αρχές υπολόγισαν πως σχεδόν ο ένας στους δύο Αφγανούς είναι κάτω των 15 ετών.
«Μπορείτε να φανταστείτε τον αντίκτυπο σε μερικά χρόνια, όταν μεγάλο μέρος των σημερινών κοριτσιών θα φθάσει σε αναπαραγωγική ηλικία», υπογραμμίζει ο κ. Λε Πε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Στην Καμπούλ, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (ΔΕΕΣ) φοβάται πως θα είναι «αδύνατον να εξασφαλιστεί επαρκές προσωπικό» ώστε να μπορεί να «προσφέρεται φροντίδα στις γυναίκες».
«Αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες», προεξοφλεί ο εκπρόσωπός της Ασίλ Ντεπρέ.
Για τον Τάριε Μάγκνουσον Ουάτερνταλ, διευθυντή της Νορβηγικής Επιτροπής για το Αφγανιστάν (NAC), αυτές που θα υποστούν τα χειρότερα θα είναι οι αγροτικές περιοχές, όπου το 70% του πληθυσμού δεν έχει παρά ελάχιστη πρόσβαση σε υπηρεσίας υγείας.
Η ΜΚΟ για την οποία εργάζεται μαζί με το υπουργείο Υγείας εκπαιδεύει φοιτήτριες. Αν κι ελπίζει πως οι σχολές θα ανοίξουν ξανά σύντομα, σκέφτεται να στείλει καθηγήτριες σε κλινικές για να εκπαιδεύουν κόσμο.
Η Δρ. Σεφαζό και άλλοι γιατροί εξετάζουν το ενδεχόμενο να παραδίδονται μαθήματα ψηφιακά. Αλλά πώς μπορεί να γίνει κάτι χωρίς πρακτική άσκηση, διερωτάται. Κι ακόμη κι αν τα κατάφερνε, τα πιστοποιητικά σπουδών ή τα πτυχία δεν θα επικυρώνονταν από τις αρχές των Ταλιμπάν.
Η Χαντιγιά, 22 ετών, δεν έχει καμιά ελπίδα πλέον. Τέλειωσε την πρώτη της χρονιά σε σχολή μαιευτικής στην Καμπούλ αφού είχε ήδη εγκαταλείψει σπουδές πληροφορικής, κατόπιν σπουδές αγγλικών — πεδία που το ένα μετά το άλλο έπαψαν να είναι διαθέσιμα για τις νέες Αφγανές.
«Μπορεί να έχουμε ακόμα μαίες σήμερα, όμως η ιατρική αλλάζει καθημερινά και πολύ σύντομα (τα γνωσιακά τους εφόδια) θα έχουν πια ξεπεραστεί», προειδοποιεί η νεαρή Αφγανή. «Είναι σαν να ζούμε σε κλουβί», συνεχίζει, «όλα τα κορίτσια σκέφτονται πώς θα μπορέσουν να πάνε αλλού να σπουδάσουν για να επιτύχουν τους στόχους τους».
Και η νέα καταλήγει: «Όταν βλέπω την κατάσταση, λέω πως δεν πρέπει να γεννηθεί ποτέ κανένα παιδί εδώ».
