Εκδόθηκε η πρώτη Τεχνική Οδηγία του ΤΕΕ (ΤΟΤΕΕ) με τίτλο: «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη σύνταξη και αναθεώρηση των ΤΟΤΕΕ που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο της Εθνικής Συμμαχίας Αειφόρου Δόμησης» – ΤΟΤΕΕ 0, όπως έκανε γνωστό το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας.
Αυτή αποτελεί την πρώτη από μια σειρά τεχνικών οδηγιών που θα ακολουθήσουν και φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα πιο «πράσινο» μέλλον στις κατασκευές στην Ελλάδα.
Τι σημαίνει όμως αυτό; Και γιατί είναι σημαντικό;
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, το ΤΕΕ δίνει έμφαση στη δημιουργία αυτής της νέας «πράσινης» σειράς τεχνικών οδηγιών που, μαζί με άλλες που ετοιμάζονται από το Επιμελητήριο των μηχανικών, μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον ολόκληρο τον κατασκευαστικό κλάδο, σε επίπεδο επαγγελματιών και τεχνικών, σε επίπεδο υλικών και σε επίπεδο διαδικασιών. «Θα μπορέσουμε όλοι να ακολουθήσουμε νέα πρότυπα, πιο πράσινες διαδικασίες, να χρησιμοποιήσουμε πιο πράσινα υλικά για να κάνουμε όλες τις υποδομές και τα κτίρια της χώρας πιο φιλικά στο περιβάλλον», τονίζει ο Γιώργος Στασινός.
Μέσα από την Εθνική Συμμαχία Αειφόρου Δόμησης, που προωθεί το ΤΕΕ σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία (Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Υποδομών & Μεταφορών, Ανάπτυξης, Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών) οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες της χώρας θα μπορούν να αποκτήσουν εργαλεία για να κάνουν με πιο βιώσιμο τρόπο τη δουλειά τους. «Και θα εκπαιδευτούν για αυτό, θα πιστοποιούνται, θα έχουν γνώσεις, δεν θα είναι ένας ισχυρισμός στον αέρα», τονίζει ο πρόεδρος του ΤΕΕ.
Θεμέλιο για έναν πιο φιλικό στο περιβάλλον τεχνικό τομέα στη χώρα μας
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός σημειώνει ότι «η νέα ”ΤΟΤΕΕ 0” αποτελεί ένα βασικό κείμενο, που ορίζει τους κανόνες και τις διαδικασίες που θα ακολουθούνται για τη σύνταξη και αναθεώρηση όλων των Τεχνικών Οδηγιών που θα σχετίζονται με την αειφόρο δόμηση, με σεβασμό στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία» και προσθέτει:
«Η ”ΤΟΤΕΕ 0” αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς τεχνικών οδηγιών -των ”ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης”- που υλοποιούν το ΤΕΕ και οι Έλληνες διπλωματούχοι μηχανικοί, παράγοντας πρότυπο και πρωτοποριακό σε ευρωπαϊκό επίπεδο τεχνικό επιστημονικό έργο, και θα αξιοποιηθούν ευρέως από μηχανικούς, μελετητές, τεχνικές εταιρείες, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ώστε οι κατασκευές στην Ελλάδα να γίνουν πιο σύγχρονες, ασφαλείς, φιλικές προς το περιβάλλον και ενεργειακά αποδοτικές.
Αυτή η πρωτοβουλία είναι αποτέλεσμα της συμμετοχής του ΤΕΕ στην Εθνική Συμμαχία Αειφόρου Δόμησης. Στόχος μας είναι όλες οι νέες ΤΟΤΕΕ να εξειδικεύουν χρηστικά στην πράξη τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, των διεθνών προτύπων και των ευρωπαϊκών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσα από τις ”ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης” προωθείται η εξοικονόμηση ενέργειας, η χρήση ανανεώσιμων πηγών, η κυκλική οικονομία, η αξιοποίηση πράσινων τεχνολογιών και η δημιουργία κτηρίων με μηδενικές εκπομπές ρύπων. Αυτά είναι κρίσιμα ζητήματα όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για τη δημόσια υγεία, την οικονομία και την ποιότητα της ζωής όλων μας.
Καλώ όλες/όλους τις/τους μηχανικούς μέλη του ΤΕΕ, τις/τους επαγγελματίες του τεχνικού κόσμου, όσες/όσους εμπλέκονται στο οικοσύστημα των δομικών προϊόντων και κατασκευών, τους ιδιοκτήτες και χρήστες των κτηρίων, να συμπορευθούν σ’ αυτή τη μεγάλη εθνική προσπάθεια».
Επόμενο κρίσιμο βήμα το πρώτο «Παρατηρητήριο Αειφόρου Δόμησης»
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ τονίζει επίσης πως «σειρά έχει η εξειδίκευση στο Πρόγραμμα ”Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή” (ΠΕΚΑ) 2021-2027 μίας στοχευμένης δομής που να υποστηρίζει επιτελικά την Αειφόρο Δόμηση, υπό τη μορφή ενός ”Παρατηρητηρίου Αειφόρου Δόμησης”» και εξηγεί:
«Αυτό το Παρατηρητήριο θα έχει ως σκοπό την παρακολούθηση των εφαρμοζόμενων τεχνικών προδιαγραφών, των επιδόσεων των δομικών κατασκευών, συνολικά, αλλά και όλων των υλικών ή/και προϊόντων δομικών κατασκευών που ενσωματώνονται σε αυτές. Και παράλληλα της επάρκειας, από πλευράς προσόντων, για τα φυσικά πρόσωπα, και εφαρμοζόμενων διαδικασιών, όσον αφορά τις επιχειρήσεις, σε όλη την έκταση της αλυσίδας αξίας της δόμησης.
Ειδικότερα, η λειτουργία του Παρατηρητηρίου πρέπει να συνίσταται στην παραγωγή τιμών benchmarking, τόσο για το σύνολο των δομικών κατασκευών σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά και τη χρήση τους, όσο και για κάθε επιμέρους υλικό και προϊόν δομικών κατασκευών που προορίζεται να ενσωματωθεί σε νέες κατασκευές ή κατά τις επεμβάσεις σε υφιστάμενες, ή ακόμα και που έχει ήδη ενσωματωθεί σε αυτές. Το Παρατηρητήριο, μέσω κατάλληλα διαμορφωμένων δημόσια διαθέσιμων εφαρμογών που θα προσφέρει, θα αποτελεί εργαλείο για προμηθευτές, μελετητές, κατασκευαστές, αλλά ακόμη και ιδιοκτήτες, ώστε να αποτιμούν τον βαθμό αειφορικότητας υλικών, προϊόντων δομικών κατασκευών και των ίδιων των κατασκευών και να λαμβάνουν με αυτοματοποιημένο τρόπο συστάσεις για επεμβάσεις που μπορούν να υλοποιήσουν προς την κατεύθυνση της αειφορικότητας της κατασκευής».
Σύμφωνα με τον Γιώργο Στασινό, η δημιουργία «Παρατηρητηρίου Αειφόρου Δόμησης» είναι μια κρίσιμη πρωτοβουλία «που η Πολιτεία οφείλει να αναλάβει τώρα, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των αλλαγών κατεύθυνσης των ευρωπαϊκών πολιτικών προς την Ανθεκτικότητα, την Ασφάλεια, τη Στέγαση και τις Υποδομές, και της κρισιμότητας της ανάγκης για προσαρμογή και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».
«Για να το πω πιο απλά, υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για βιωσιμότητα βασισμένη σε στοιχεία, όσον αφορά το δομημένο περιβάλλον. Είναι προϋπόθεση ανάπτυξης αλλά και ευκαιρία για τη χώρα να επενδύσει σε πιο πράσινες κατασκευές βασισμένες σε επαρκή, αναλυτικά και σε βάθος δεδομένα για κάθε υλικό, για κάθε εργασία, στον τεχνικό τομέα» σημειώνει ο πρόεδρος του ΤΕΕ και προσθέτει:
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του τεχνικού τομέα που ήδη συντελείται, με σημαντική συμβολή του ΤΕΕ μέσα από τα ηλεκτρονικά συστήματα που σχεδιάζει, αναπτύσσει και λειτουργεί, μας δίνει πλέον τις δυνατότητες να κάνουμε τον πράσινο μετασχηματισμό πιο ουσιαστικό, πιο γρήγορα, με διαφάνεια και αξιοπιστία. Αυτά μπορεί να υπηρετήσει καταλυτικά το Παρατηρητήριο Αειφόρου Δόμησης, ως δομή αλλά και ως πληροφοριακό σύστημα που αλληλεπιδρά με άλλα συστήματα.
Σκεφθείτε, για παράδειγμα, ότι μπορεί να έχει ως κύρια λειτουργία την παρακολούθηση και ανάλυση δεδομένων απόδοσης σε πραγματικό χρόνο από ψηφιακά δίδυμα κτιρίων και υποδομών. Αυτό παράγει, ως κύριο αποτέλεσμα, συνεχώς ενημερωμένα benchmarks, αναλύσεις απόδοσης κύκλου ζωής και προγνωστικά συντήρησης. Μέσα από πηγές δεδομένων, όπως δίκτυα αισθητήρων, πλατφόρμες IoT, μοντέλα BIM, ψηφιακά διαβατήρια προϊόντων (DPPs), περιβαλλοντικές δηλώσεις. Όλα αυτά δίνουν δυνατότητα αλληλεπίδρασης και έτσι το παρατηρητήριο μπορεί να παρέχει benchmarks και ειδοποιήσεις σε πραγματικό χρόνο και παράλληλα τα ψηφιακά δίδυμα να τροφοδοτούν ανώνυμα δεδομένα για συλλογική ανάλυση. Για αποτύπωση σε μίκρο- και μάκρο- κλίμακα του τί πραγματικά κάνουμε, τί πραγματικά επιτυγχάνουμε με τις κατασκευές και τη λειτουργία τους. Μίλησα πρόσφατα για την ανάγκη της χώρας να προχωρήσει σε ψηφιακά δίδυμα παντού. Με την ΤΟΤΕΕ Ο, τις επερχόμενες Τεχνικές Οδηγίες και το Παρατηρητήριο Αειφόρου Δόμησης, μαζί με τα ψηφιακά συστήματα του ΤΕΕ, βάζουμε τις βάσεις για έναν πραγματικά πράσινο και ψηφιακό τεχνικό τομέα στην Ελλάδα».
Καταλήγοντας ο πρόεδρος του ΤΕΕ επισημαίνει:
«Όλες/όλοι μαζί μπορούμε να χτίσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Η Πολιτεία πρέπει να αναλάβει δράση και όλοι όσοι απασχολούμαστε στον τεχνικό τομέα να συμμετέχουμε».
Οι δέκα απαιτήσεις-κατευθύνσεις των «ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης»
Σύμφωνα με το κείμενο της «ΤΟΤΕΕ 0», το οποίο συντάχθηκε από Ομάδα Εργασίας ειδικών με το αντικείμενο μηχανικών, κατόπιν σχετικής Απόφασης της Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ και έχει ενσωματώσει τα σχόλια τόσο της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Υποδομών Ποιότητας του ΤΕΕ όσο και της διενεργηθείσας δημόσιας διαβούλευσης, οι «ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης» προάγουν την ορθή ανάπτυξη και την αντιμετώπιση νέων τεχνολογικών προκλήσεων και την εναρμόνιση του ελληνικού βιομηχανικού και κατασκευαστικού τομέα με τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις τής αειφορίας.
Η σύνταξη νέων και η αναθεώρηση υφιστάμενων «ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης» συντελούνται με τρόπο που αυτές να διασφαλίζουν και να προάγουν:
1. Γενικότερα, την προληπτική προστασία των οικοσυστημάτων από τη ρύπανση, την ενίσχυση ορθής διαχείρισης – απόθεσης και ελάττωσης αποβλήτων, την εξοικονόμηση πόρων στο πλαίσιο της αειφορίας, χωρίς πρωταρχικό στόχο την εξοικονόμηση κόστους, και, ειδικότερα, την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τον βιοκλιματικό σχεδιασμό, κ.λπ.∙
2. Την υιοθέτηση και ορθή χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, φιλικών με το περιβάλλον, σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, ώστε οι ΤΟΤΕΕ Αειφόρου Δόμησης να συμβάλλουν στην ορθή ανάπτυξη του τεχνικού κλάδου, με την καθοδήγηση των επαγγελματιών για την ορθή εφαρμογή των βέλτιστων λύσεων στην επιλογή μίας παραγωγικής διαδικασίας, στη χρήση εξοπλισμού και σε όλα τα στάδια της κατασκευής ενός τεχνικού έργου∙
3. Την εναρμόνιση, επικαιροποίηση και συμμόρφωση με τα Διεθνή (Πρότυπα ISO, IEC), τα Περιφερειακά (ειδικά τα Ευρωπαϊκά – Πρότυπα EN) και τα Εθνικά Πρότυπα (Πρότυπα ΕΛΟΤ), τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (ιδίως την Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων – Energy Performance of Buildings Directive, EPBD – όπως ισχύει) και τις ελληνικές νομοθετικές διατάξεις∙
4. Την προώθηση στον κατασκευαστικό τομέα των Πράσινων Δημοσίων Συμβάσεων (ΠΔΣ), που αποτελούν στρατηγικό εργαλείο για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, ενσωματώνοντας περιβαλλοντικά κριτήρια στις διαδικασίες προμηθειών και αναθέσεων του δημόσιου τομέα, βάσει των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων που θέτει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τις ΠΔΣ, που εγκρίθηκε με την Υπουργική Απόφαση αριθμ. 14900 (ΦΕΚ 466/Β’/08.02.2021)∙
