Ένα σπάνιο και εξαιρετικά καλοδιατηρημένο κρανίο Παχυκεφαλόσαυρου, ηλικίας περίπου 67 εκατομμυρίων ετών, εντάχθηκε πρόσφατα στη συλλογή του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον, ανοίγοντας νέους δρόμους για τη μελέτη ενός από τα πιο αινιγματικά είδη δεινοσαύρων.
Ο Παχυκεφαλόσαυρος πήρε το όνομά του από τον ιδιαίτερα παχύ θόλο στο κρανίο του, ένα ανατομικό χαρακτηριστικό που εξακολουθεί να προβληματίζει τους επιστήμονες. Παραμένει ασαφές αν η ενισχυμένη αυτή δομή χρησιμοποιούνταν για συγκρούσεις με τους αντιπάλους του ή αν εξυπηρετούσε πιο ήπιες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Σύμφωνα με τους ερευνητές του μουσείου, το νέο εύρημα μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην επίλυση πολλών ερωτημάτων, αναφέρει η Washington Post.
Το κρανίο θα εκτεθεί στο κοινό για μία εβδομάδα, από τις 22 Δεκεμβρίου, προτού μεταφερθεί σε εργαστήρια για σειρά εξειδικευμένων και υψηλής τεχνολογίας αναλύσεων. Οι επιστημονικές μελέτες αναμένεται να διαρκέσουν τουλάχιστον ένα με δύο χρόνια. Μετά την ολοκλήρωσή τους, θα πάρει τη μόνιμη θέση του στην Αίθουσα Απολιθωμάτων του μουσείου. Παράλληλα, το Smithsonian σχεδιάζει να κάνει διαθέσιμο ένα τρισδιάστατο ψηφιακό μοντέλο του κρανίου, ώστε όποιος διαθέτει 3D εκτυπωτή να μπορεί να φτιάξει το δικό του πλαστικό αντίγραφο.
Ένα σπάνιο εύρημα
Το απολίθωμα εντοπίστηκε στη Νότια Ντακότα από ιδιώτη κυνηγό δεινοσαύρων και ανασκάφηκε το προηγούμενο έτος. «Το όνειρο των παλαιοντολόγων είναι να περπατούν σε μια ερημιά και να δουν ένα κρανίο να τους κοιτάει από το έδαφος. Αυτό ακριβώς συνέβη εδώ – μια κόγχη ματιού εξείχε από το έδαφος. Ήταν μια ονειρεμένη ανακάλυψη», λέει ο διευθυντής του μουσείου, Κερκ Τζόνσον.
Τέτοιου είδους ευρήματα θεωρούνται εξαιρετικά σπάνια, καθώς τα βαριά κρανία των Παχυκεφαλόσαυρων συχνά καταστρέφονται με την πάροδο του χρόνου, αλλοιώνοντας κρίσιμες λεπτομέρειες της μορφολογίας τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά ορισμένες φθορές, το κρανίο διατηρείται σε εντυπωσιακή κατάσταση.
Το καλοκαίρι, το απολίθωμα αγοράστηκε σε δημοπρασία του οίκου Σόθμπις από τη φιλάνθρωπο Γουέντι Σμιντ και τον σύζυγό της Ερικ Σμιντ, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Google, οι οποίοι στη συνέχεια το δώρισαν στο Σμιθσόνιαν. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η σχεδόν πλήρης οδοντοστοιχία, τα ίχνη αιμοφόρων αγγείων στα οστά και η παρουσία ενός σπάνιου, εύθραυστου οστού του λαιμού, που κάποτε ήταν συνδεδεμένο με τη γλώσσα, και δεν έχει βρεθεί σε άλλα απολιθώματα Παχυκεφαλόσαυρου, θα επιτρέψουν λεπτομερή ανάλυση της διατροφής, της ηλικίας και της ανατομίας του ζώου.
Ερωτηματικά για τον εγκέφαλο
Κάτω από τον παχύ θόλο του κρανίου υπήρχε ένας εγκέφαλος, που από άποψη ανάπτυξης θα ήταν «ανάμεσα σε εκείνον ενός αλιγάτορα και εκείνον ενός εμού», όπως εξηγεί ο Μάθιου Καράνο, επιμελητής δεινοσαύρων του μουσείου.
Ένας μύθος της παλαιοντολογίας που εδώ και πολλά χρόνια έχει καταρριφθεί, είναι ότι οι δεινόσαυροι ήταν χαζοί – μια ιδέα που προέκυψε από την τεράστια διαφορά, σε κάποια είδη, του μεγέθους του εγκεφάλου σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Όμως οι εγκέφαλοι των δεινοσαύρων δεν διαφέρουν πολύ, από ανατομική άποψη, από εκείνους πολλών σύγχρονων ζώων, λέει ο Καράνο. «Σίγουρα δεν ήταν πιο χαζοί από έναν αλιγάτορα. Και μερικοί από αυτούς ήταν αρκετά πιο έξυπνοι».
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι το βαρύ κρανίο του Παχυκεφαλόσαυρου «προστατεύει κάποια δόση ιδιοφυΐας», λέει, αν και «είναι ένα απόλυτο μυστήριο για εμάς».
