Παρουσιάστηκε η μελέτη στην αίθουσα εκδηλώσεων του Επιμελητηρίου Αχαΐας και το ενδιαφέρον φορέων ήταν έντονο, την οποία ανέθεσε το Επιμελητήριο Αχαΐας στο Πανεπιστήμιο Πατρών για το Πατρινό Καρναβάλι.
Η ερευνητική εργασία βασίστηκε σε δείγμα 462 δημοτών της Πάτρας, 50 αρχηγών πληρωμάτων, 264 επισκεπτών και 64 επιχειρήσεων, αξιοποιώντας ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους, δίνοντας σαφή εικόνα για τη φυσιογνωμία του θεσμού, τα οφέλη και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
Η μελέτη, μέσα από τις μετρήσεις που έγιναν, εκτίμησε ότι το 2025 ήρθαν για το Καρναβάλι της Πάτρας περίπου 100.000 επισκέπτες, ενώ δημιουργήθηκε ένας οικονομικός κύκλος έως 77 εκατ. ευρώ!
Την παρουσίαση των ευρημάτων ανέλαβαν ο κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Πατρών Κώστας Κουνετάς, ο επίκουρος καθηγητής Κώστας Λαβίδας, η διδάκτωρ Ζωή Καρανικόλα και ο υποψήφιος διδάκτορας Αριστείδης Φρούζος.
Το προφίλ των δημοτών
Η πλειονότητα των συμμετεχόντων στο καρναβάλι είναι γυναίκες (52%), ηλικίας άνω των 45 ετών, παντρεμένοι με ή χωρίς παιδιά (70%) και με υψηλό μορφωτικό επίπεδο (55%). Το εισόδημά τους κυμαίνεται κυρίως έως τα 1.500 ευρώ, ενώ κυριαρχούν επαγγελματικά οι δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι (40%), οι ελεύθεροι επαγγελματίες (18%) και οι συνταξιούχοι (24%).
Ενδεικτικό της διαχρονικότητας του θεσμού είναι πως το 37,4% των δημοτών δηλώνει «πιστός θιασώτης» του Καρναβαλιού, με το 43,3% να εμπλέκεται περιστασιακά, ενώ μόλις το 19,3% δηλώνει αδιάφορο. Σημαντικό είναι ότι η αδιαφορία αυτή δεν ταυτίζεται με εχθρότητα προς τον θεσμό, καθώς το 91,7% των «αδιάφορων» δεν επιθυμεί την κατάργησή του.
Η άνοδος των γκρουπ
Αξιοσημείωτη είναι η αύξηση της συμμετοχής σε καρναβαλικά γκρουπ, που φτάνει το 23,4% (από 18,3% το 2009), με κυρίαρχες τις ηλικίες 25-44 και τις γυναίκες. Η εμπλοκή σε γκρουπ σχετίζεται με υψηλή αφοσίωση, αφού το 73,1% όσων συμμετέχουν δηλώνει «πιστός θιασώτης». Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν τον ρόλο της μεσαίας γενιάς στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των εκδηλώσεων.
Φιλοξενία και τουρισμός
Μόνο το 21,5% των δημοτών δήλωσε ότι φιλοξένησε επισκέπτες, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη διερεύνησης δυνατοτήτων μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων. Οι επισκέπτες προέρχονται κυρίως από Αθήνα (56,6%) και Θεσσαλονίκη (12,3%), με μέσο αριθμό φιλοξενούμενων τα 3,7 άτομα και διαμονή περίπου 3,5 νυχτών.
Υποδομές, ενημέρωση
Οι βασικές εστίες δυσαρέσκειας αφορούν τις υποδομές (στάθμευση, ρύπανση, κυκλοφοριακή συμφόρηση), με βαθμολογία κοντά στο 8/10, υποδεικνύοντας την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων. Αντίθετα, ζητήματα ασφάλειας, εγκληματικότητας και βανδαλισμών κυμαίνονται σε πιο ανεκτά επίπεδα (6-7/10).
Η ενημέρωση για το Καρναβάλι έχει περάσει στη νέα εποχή, με τα blogs/sites (35,7%) και τα social media (17,5%) να ξεπερνούν πλέον τα παραδοσιακά μέσα. Η από στόμα σε στόμα πληροφόρηση (26,4%) παραμένει ισχυρή, αλλά η τάση καθιστά επιτακτική την ενίσχυση της ψηφιακής παρουσίας.
Από τις δράσεις, ξεχωρίζουν το Καρναβάλι των Μικρών, τα Παιχνίδια του Κρυμμένου Θησαυρού και η Κυριακάτικη Παρέλαση (βαθμολογίες άνω του 7,8/10). Αντίθετα, η Τελετή Έναρξης και η Έκθεση Στολών (7/10) υποδεικνύουν ανάγκη ανανέωσης.
Οι αρχηγοί πληρωμάτων: Φύλακες του θεσμού
Οι 50 αρχηγοί πληρωμάτων που συμμετείχαν στην έρευνα είναι κυρίως άνδρες (68%), άνω των 45 ετών, παντρεμένοι και μορφωμένοι, με εισόδημα 1.451–2.000€. Οι περισσότεροι είναι αυτοαπασχολούμενοι (40%) και ιδιωτικοί υπάλληλοι (36%). Οι συμμετέχοντες στα γκρουπ αυξήθηκαν το 2025, με πάνω από τους μισούς να δηλώνουν συμμετοχή σε πληρώματα με 140 και πλέον άτομα, έναντι 120 το 2011.
Όλοι δήλωσαν συμμετοχή στη Βραδινή Παρέλαση Σαββάτου και την Κυριακάτικη Παρέλαση, ενώ σημαντική είναι και η παρουσία τους σε παράλληλες δράσεις, όπως τα Παιχνίδια Κρυμμένου Θησαυρού. Οι κυριότεροι λόγοι συμμετοχής είναι κοινωνικοί και πολιτισμικοί, όπως η παρέα και η δημιουργική έκφραση, ενώ η πρόθεση συνέχισης της συμμετοχής παραμένει ισχυρή, ακόμα και υπό αυξημένο κόστος.
Οικονομικό αποτύπωμα
Οι 264 επισκέπτες είναι κυρίως νέοι (18-34), φοιτητές και ιδιωτικοί υπάλληλοι, με χαμηλό εισόδημα (έως 1.000€ για το 40%). Το 36,8% ήρθε για πρώτη φορά, 35,2% εμπλέκεται περιστασιακά και 28% δηλώνει «πιστός». Η μέση ημερήσια δαπάνη κυμαίνεται από 31,85€ (για μη διανυκτερεύοντες) έως 103,86€ (για διαμένοντες σε ξενοδοχεία), με βασική κατηγορία εξόδων το φαγητό και το ποτό.
Οι επιχειρηματίες
Στα αξιοσημείωτα της έρευνας είναι πως οι επιχειρηματίες που συμμετείχαν, εκτίμησαν πως φέτος ήρθαν λιγότεροι επισκέπτες, ενώ δήλωσαν πως προετοιμάζονται λιγότερο σε σύγκριση με πριν από μία δεκαετία και δεν συνηθίζουν να προσλαμβάνουν εποχικό προσωπικό για να καλύψουν τις ανάγκες των εκδηλώσεων. Παρά τις προσπάθειες για προβολή, οι επιχειρήσεις να εκτιμούν ότι η θετική εξωτερική εικόνα της πόλης έχει αποδυναμωθεί και η προσέλευση ξένων επισκεπτών μειωθεί. Οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ότι το Καρναβάλι φέρνει νέους πελάτες αλλά απαιτεί στρατηγικές για την ενίσχυση της οικονομικής του επίδρασης και της εξωτερικής προβολής, ώστε να διατηρήσει τη σημασία του σε ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
«Φαινόμενο Μπιλμπάο»
Το Πατρινό Καρναβάλι, σύμφωνα με τη μελέτη, προσεγγίζει τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου «φαινομένου Μπιλμπάο»: συνδυάζει πολιτιστικό κεφάλαιο, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή. Οι θετικές του επιδράσεις περιλαμβάνουν αύξηση εισοδήματος και απασχόλησης, εξωστρέφεια και αναβάθμιση της εικόνας της Πάτρας.
Συγκεκριμένα, για το 2025, ο συνολικός αριθμός επισκεπτών εκτιμάται να είναι έως 101.210 άτομα και το εισόδημα που διαχέεται σταδιακά στο ευρύτερο φάσμα της οικονομίας φτάνει μέχρι τις 77.759.828 ευρώ!
Παράλληλα, αναδεικνύονται και προκλήσεις όπως η εμπορευματοποίηση του πολιτισμού, κυκλοφοριακά προβλήματα, ζητήματα καθαριότητας και περιορισμένη προβολή.
