Οι επιστήμονες έριξαν φως στο πώς η καταιγιστική θερμότητα που εξαπέλυσε ο Βεζούβιος πριν δύο χιλιάδες χρόνια μετέτρεψε τον εγκέφαλο ενός θύματος σε γυαλί, ένα φαινόμενο που δεν έχει καταγραφεί σε κανέναν άλλο αρχαιολογικό χώρο μέχρι σήμερα.
Η έκρηξη του ηφαιστείου το 79 μ.Χ. έθαψε τους ρωμαϊκούς οικισμούς της Πομπηΐας και του γειτονικού Ερκουλάνουμ (Αρχαίο Ηράκλειο) και Pompeii κάτω από μέτρα στάχτης και ελαφρόπετρας, σκοτώνοντας χιλιάδες. Αλλά ένας άνδρας, τα λείψανα του οποίου ανακαλύφθηκαν στο Ερκουλάνουμ είχε μια ιδιαίτερα ασυνήθιστη μοίρα: ο εγκέφαλός του μετατράπηκε σε ένα αντικείμενο που μοιάζει με το ηφαιστειογενές πέτρωμα οψιανό.
Η διαδικασία, γνωστή ως υαλοποίηση, συμβαίνει όταν το οργανικό υλικό εκτίθεται σε ακραία θερμότητα και στη συνέχεια ψύχεται γρήγορα, στερεοποιώντας σε ένα ποτήρι ή λούστρο. Η μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific Reports» διερευνά πώς έλαβε χώρα αυτή η σπάνια μεταμόρφωση.
Το γυαλί δεν σχηματίζεται εύκολα στη φύση, επειδή ένα υγρό πρέπει να θερμανθεί και στη συνέχεια να κρυώσει αρκετά γρήγορα ώστε να αποφευχθεί η κρυστάλλωση καθώς γίνεται στερεό, με μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της ουσίας και του περιβάλλοντος. Για το θύμα του Ερκουλάνουμ αυτές οι προϋποθέσεις φαίνεται να πληρούνται τις πρώτες στιγμές της καταστροφής.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένα λεπτό αλλά πολύ ζεστό σύννεφο τέφρας που έφτανε σε θερμοκρασίες πάνω από 510 βαθμούς Κελσίου σάρωσε την πόλη. Αυτό θα είχε ακαριαία σκοτώσει τους κατοίκους του ενώ θα άφηνε πίσω του λίγα μόλις εκατοστά στάχτης και θα προκαλούσε πολύ μικρή δομική ζημιά.
Κάτω από τέτοιες συνθήκες, η ύλη του εγκεφάλου θα υποστεί τυπικά αυτό που είναι γνωστό ως σαπωνοποίηση, διασπώντας σε ένα σαπουνοποιημένο μείγμα γλυκερίνης και λιπαρών οξέων. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση καθώς το σύννεφο τέφρας διασκορπίστηκε, ο εγκέφαλος του άνδρα ψύχθηκε αρκετά γρήγορα ώστε να στερεοποιηθεί
«Μόνο αργότερα η πόλη θάφτηκε από λιγότερο θερμές αποθέσεις πυροκλαστικής ροής πέτρας, ελαφρόπετρας και ηφαιστειακής τέφρας», δήλωσε ο καθηγητής Γκουίντο Τζιορντάνο του Πανεπιστημίου Roma Tre, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.
Το γυαλί δεν θα είχε σχηματιστεί μόνο από αυτές τις πυροκλαστικές ροές, καθώς οι θερμοκρασίες ήταν πολύ χαμηλές για υαλοποίηση και θα είχαν κρυώσει αργά λένε οι ερευνητές.
