Σφίγγει ο κλοιός για τη Meta και συγκεκριμένα για Facebook και Instagram, καθώς όπως αναμενόταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανοίγει τη διαδικασία για έρευνα των εταιρειών αναφορικά με την διαχείριση των πολιτικών διαφημίσεων υπό τον φόβο της ρωσικής επιρροής ενόψει ευρωεκλογών.
Πρόκειται για μία κίνηση που είχε προαναγγελθεί τα προηγούμενα 24ωρα με αναφορές στα διεθνή ΜΜΕ. Οι εικαζόμενες παραβάσεις αφορούν την πρακτική της Meta σχετικά με παραπλανητικές διαφημίσεις, καθώς και το πολιτικό περιεχόμενο των προσφερόμενων υπηρεσιών της, ανέφερε εκπρόσωπος της Κομισιόν. Σύμφωνα, άλλωστε, με τη σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, το δίκτυο διαφημίσεων της Meta είναι ευάλωτο στην παραπληροφόρηση και δυνητικός στόχος των ρωσικών δικτύων.
Πλατφόρμες όπως το Facebook κλήθηκαν να διασφαλίσουν ότι οι πολιτικές διαφημίσεις και τα AI deepfakes επισημαίνονται σαφώς στο πλαίσιο της DSA ενόψει των ευρωεκλογών.
Όπως ανέφερε το Politico σε σχετικό δημοσίευμα τη Δευτέρς, εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα προσέλθουν στις κάλπες στις 6-9 Ιουνίου για να εκλέξουν τους νέους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου, οι οποίοι θα καθορίσουν την ατζέντα της ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ανησυχούν για αύξηση της ρωσικής ανάμειξης που θα μπορούσε να επηρεάσει τις απόψεις των ψηφοφόρων. Ένας Γάλλος υπουργός προειδοποίησε μάλιστα ότι η χώρα «κατακλύζεται από προπαγάνδα».
Αλλά η Meta έχει επίσης ερωτηθεί από τις ρυθμιστικές αρχές εδώ και μήνες για άλλα ζητήματα, όπως ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τα παράνομα ή επιβλαβή βίντεο που ανεβάζουν οι χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέχρι γενικότερες ανησυχίες σχετικά με την παραπληροφόρηση και τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι χρησιμοποιούν τις ψηφιακές υπηρεσίες.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν διευκρίνισε, παράλληλα, ότι οι δημοφιλείς πλατφόρμες δεν περιλαμβάνουν μηχανισμούς παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο καθώς η Meta δεν αντικατέστησε τελικά το σχετικό «εργαλείο» CrowdTangle, καθιστώντας δύσκολο για ερευνητές να αντιληφθούν τις προσπάθειες της εταιρείας να ελέγξει παράνομο περιεχόμενο.
Με δεδομένο ότι σχεδόν 250 εκατομμύρια είναι οι ενεργοί χρήστες του Facebook και Instagram, ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών αλλά και εθνικών εκλογών σε διάφορα κράτη-μέλη, μια τέτοια έλλειψη θα μπορούσε να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στις εκλογικές διαδικασίες, εξηγεί η ανακοίνωση της Κομισιόν, δίνοντας έμφαση ακριβώς στην έλλειψη δυνατότητας παρακολούθησης της παραπληροφόρησης και της δυνατότητας παρέμβασης σε πραγματικό χρόνο από φορείς ελέγχου των πληροφοριών ή εκλογικούς φορείς.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε σχετικά: «Αυτή η Επιτροπή έχει δημιουργήσει μέσα για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών από τη στοχευμένη παραπληροφόρηση και χειραγώγηση από τρίτες χώρες. Εάν υποψιαστούμε παραβίαση των κανόνων, αναλαμβάνουμε δράση. Αυτό ισχύει ανά πάσα στιγμή, αλλά ιδιαίτερα σε περιόδους δημοκρατικών εκλογών. Οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες πρέπει να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και να διαθέσουν αρκετούς πόρους για το σκοπό αυτό και η σημερινή απόφαση δείχνει ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τη συμμόρφωση. Η προστασία των δημοκρατιών μας είναι ένας κοινός αγώνας με τα κράτη μέλη μας. Σήμερα στην Πράγα θέλω να ευχαριστήσω τον πρωθυπουργό Fiala για τον ενεργό ρόλο του στην ανάδειξη του θέματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μαζί με την ενεργοποίηση από το Βέλγιο του μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών».
Η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
“Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία για να αξιολογήσει κατά πόσον η Meta, πάροχος του Facebook και του Instagram, ενδέχεται να έχει παραβιάσει την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA).
Οι εικαζόμενες παραβάσεις καλύπτουν τις πολιτικές και τις πρακτικές της Meta σχετικά με την παραπλανητική διαφήμιση και το πολιτικό περιεχόμενο στις υπηρεσίες της. Αφορούν επίσης τη μη διαθεσιμότητα ενός αποτελεσματικού εργαλείου πολιτικού διαλόγου και παρακολούθησης εκλογών τρίτων σε πραγματικό χρόνο πριν από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της υποβάθμισης από τη Meta του εργαλείου ενημέρωσης του κοινού σε πραγματικό χρόνο CrowdTangle χωρίς επαρκή αντικατάσταση.
Επιπλέον, η Επιτροπή υποψιάζεται ότι ο μηχανισμός επισήμανσης παράνομου περιεχομένου στις υπηρεσίες («αναγγελία και δράση»), καθώς και οι μηχανισμοί προσφυγής των χρηστών και οι εσωτερικοί μηχανισμοί υποβολής καταγγελιών δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες και ότι υπάρχουν ελλείψεις στην παροχή πρόσβασης των ερευνητών σε δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα από τη Meta. Η κίνηση της διαδικασίας βασίζεται σε προκαταρκτική ανάλυση της έκθεσης αξιολόγησης κινδύνου που απέστειλε η Meta τον Σεπτέμβριο του 2023, στις απαντήσεις της Meta στις επίσημες αιτήσεις παροχής πληροφοριών της Επιτροπής (σχετικά με το παράνομο περιεχόμενο και την παραπληροφόρηση, την πρόσβαση σε δεδομένα, τη συνδρομή για πολιτική απαγόρευσης διαφημίσεων και τη γενετική ΤΝ), σε δημόσια διαθέσιμες εκθέσεις και στην ανάλυση της ίδιας της Επιτροπής.
Η παρούσα διαδικασία θα επικεντρωθεί στους ακόλουθους τομείς:
Παραπλανητικές διαφημίσεις και παραπληροφόρηση. Η Επιτροπή υποψιάζεται ότι η Meta δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της διάδοσης παραπλανητικών διαφημίσεων, εκστρατειών παραπληροφόρησης και συντονισμένης μη αυθεντικής συμπεριφοράς στην ΕΕ. Η διάδοση του περιεχομένου αυτού μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τον πολιτικό διάλογο, τις εκλογικές διαδικασίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και για την προστασία των καταναλωτών.
Προβολή πολιτικού περιεχομένου. Η Επιτροπή υποψιάζεται ότι η πολιτική της Meta που συνδέεται με την «προσέγγιση του πολιτικού περιεχομένου», η οποία υποβαθμίζει το πολιτικό περιεχόμενο στα συστήματα συστάσεων του Instagram και του Facebook, συμπεριλαμβανομένων των τροφοδοσιών τους, δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η έρευνα θα επικεντρωθεί στη συμβατότητα της πολιτικής αυτής με τις υποχρεώσεις διαφάνειας και προσφυγής των χρηστών, καθώς και στις απαιτήσεις για την αξιολόγηση και τον μετριασμό των κινδύνων για τον πολιτικό διάλογο και τις εκλογικές διαδικασίες.
Τη μη διαθεσιμότητα αποτελεσματικού εργαλείου πολιτικού διαλόγου και παρακολούθησης εκλογών τρίτων σε πραγματικό χρόνο πριν από τις επικείμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και άλλες εκλογές σε διάφορα κράτη μέλη. Η Meta βρίσκεται σε διαδικασία αποτροπής του «CrowdTangle», ενός δημόσιου εργαλείου πληροφόρησης που επιτρέπει την παρακολούθηση των εκλογών σε πραγματικό χρόνο από ερευνητές, δημοσιογράφους και την κοινωνία των πολιτών, μεταξύ άλλων μέσω ζωντανών οπτικών πινάκων, χωρίς επαρκή αντικατάσταση. Ωστόσο, όπως αντικατοπτρίζεται στις πρόσφατες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τους παρόχους πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών σχετικά με τους συστημικούς κινδύνους για τις εκλογικές διαδικασίες, σε περιόδους εκλογών, η πρόσβαση σε τέτοια εργαλεία θα πρέπει αντ’ αυτού να επεκταθεί. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή υποψιάζεται ότι, λαμβάνοντας υπόψη την αποτυχία της Meta και τη σχεδιαζόμενη διακοπή του CrowdTangle, η Meta δεν αξιολόγησε επιμελώς και δεν μετριάζει επαρκώς τους κινδύνους που σχετίζονται με τις επιπτώσεις του Facebook και του Instagram στον πολιτικό λόγο και στις εκλογικές διαδικασίες, καθώς και άλλους συστημικούς κινδύνους. Δεδομένης της εμβέλειας των πλατφορμών της Meta στην ΕΕ (που αντιπροσωπεύουν πάνω από 250 εκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες), και μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 6-9 Ιουνίου 2024 και μια σειρά άλλων εκλογών που θα διεξαχθούν σε διάφορα κράτη μέλη, η εν λόγω υποβάθμιση θα μπορούσε να προκαλέσει ζημία στον πολιτικό διάλογο και στις εκλογικές διαδικασίες σε σχέση με τις ικανότητες παρακολούθησης της εσφαλμένης και παραπληροφόρησης, τον εντοπισμό της παρέμβασης και της καταστολής των ψηφοφόρων, καθώς και τη συνολική διαφάνεια σε πραγματικό χρόνο που παρέχεται στους ελεγκτές γεγονότων, στους δημοσιογράφους και σε άλλους σχετικούς εκλογικούς φορείς. Η Επιτροπή επιφυλάσσεται να αξιολογήσει τη φύση και την επικείμενη ζημία και αναμένει ότι η Meta θα συνεργαστεί με την Επιτροπή υποβάλλοντας χωρίς καθυστέρηση τις απαραίτητες πληροφορίες για τη διενέργεια της εν λόγω αξιολόγησης. Η Επιτροπή αναμένει επίσης ότι η Meta θα λάβει ταχέως όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει τον αποτελεσματικό δημόσιο έλεγχο της υπηρεσίας της σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας επαρκή πρόσβαση σε ερευνητές, δημοσιογράφους και εκλογικούς υπαλλήλους σε εργαλεία παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο του περιεχομένου που φιλοξενείται στις υπηρεσίες της. Η Meta καλείται επίσης, κατόπιν αιτήματος παροχής πληροφοριών, να κοινοποιήσει εντός 5 εργάσιμων ημερών ποια διορθωτικά μέτρα έχουν ληφθεί για τον σκοπό αυτό. Η Επιτροπή επιφυλάχθηκε του δικαιώματος να λάβει μέτρα σε περίπτωση που οι ενέργειες αυτές κριθούν ανεπαρκείς.
Τον μηχανισμό επισήμανσης παράνομου περιεχομένου. Η Επιτροπή υποψιάζεται ότι ο μηχανισμός ειδοποίησης και δράσης της Meta, ο οποίος επιτρέπει στους χρήστες να κοινοποιούν την παρουσία παράνομου περιεχομένου στις υπηρεσίες της, δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Αυτό περιλαμβάνει την υπόνοια ότι δεν πληρούνται οι απαιτήσεις, με τις οποίες ο μηχανισμός αυτός πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμος και φιλικός προς τον χρήστη. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή υποψιάζεται ότι η Meta δεν έχει θέσει σε εφαρμογή αποτελεσματικό εσωτερικό σύστημα διεκπεραίωσης καταγγελιών για την υποβολή καταγγελιών κατά των αποφάσεων ελέγχου περιεχομένου που έχουν ληφθεί.
Εάν αποδειχθούν, οι παραλείψεις αυτές θα συνιστούσαν παραβάσεις των άρθρων 14 (1), 16 (1), 16 (5), 17 (6), 20 (1), 20 (3), 24 (1), 16 (1), 34 (1), 34 (2), 35 (1) και 40 (12) της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Η Επιτροπή θα διεξαγάγει τώρα διεξοδική έρευνα κατά προτεραιότητα. Η κίνηση επίσημης διαδικασίας δεν προδικάζει την έκβασή της.
Η τρέχουσα έναρξη της διαδικασίας δεν θίγει οποιαδήποτε άλλη διαδικασία την οποία η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να κινήσει σχετικά με οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που ενδέχεται να συνιστά παράβαση βάσει της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες.”
Επόμενα βήματα
Μετά την επίσημη κίνηση της διαδικασίας, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συλλέγει αποδεικτικά στοιχεία, για παράδειγμα αποστέλλοντας πρόσθετα αιτήματα παροχής πληροφοριών, διεξάγοντας συνεντεύξεις ή επιθεωρήσεις.
Η κίνηση επίσημης διαδικασίας εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να λάβει περαιτέρω μέτρα επιβολής, όπως προσωρινά μέτρα και αποφάσεις μη συμμόρφωσης. Η Επιτροπή έχει επίσης την εξουσία να αποδεχθεί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Meta για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που ανέκυψαν στο πλαίσιο της διαδικασίας. Η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες δεν ορίζει νόμιμη προθεσμία για τη λήξη της επίσημης διαδικασίας. Η διάρκεια μιας διεξοδικής έρευνας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η πολυπλοκότητα της υπόθεσης, ο βαθμός συνεργασίας της ενδιαφερόμενης εταιρείας με την Επιτροπή και η άσκηση των δικαιωμάτων υπεράσπισης.
Η κίνηση επίσημης διαδικασίας απαλλάσσει τους συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών ή οποιαδήποτε άλλη αρμόδια αρχή των κρατών μελών της ΕΕ από τις εξουσίες εποπτείας και επιβολής της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες σε σχέση με τις εικαζόμενες παραβάσεις των άρθρων 14 (1), 16 (1), 16 (5), 16 (6), 17 (1), 20 (1), 20 (3), 24 (5), 25 (1) και 40 (12).
Ιστορικό
Το Facebook και το Instagram ορίστηκαν ως πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες (VLOP) στις 25 Απριλίου 2023 στο πλαίσιο της πράξης της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες, δεδομένου ότι και οι δύο έχουν περισσότερους από 45 εκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες στην ΕΕ. Ως VLOP, τέσσερις μήνες από τον χαρακτηρισμό τους, δηλαδή στα τέλη Αυγούστου 2023, το Facebook και το Instagram έπρεπε να αρχίσουν να συμμορφώνονται με μια σειρά υποχρεώσεων που ορίζονται στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες.
