Έχοντας να επιδείξει μοναδικά αρχαιολογικά εκθέματα, εγκαινιάζεται σήμερα, Σάββατο 25 Αυγούστου, στις 7.30 το απόγευμα, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου στο κτήριο Μαιζώνος του φρουρίου Νιόκαστρο.
Τα εγκαίνια του Μουσείου θα πραγματοποιήσει ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Κωνσταντίνος Στρατής σε αγαστή συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.
Μετά την τελετή των εγκαινίων, θα ακολουθήσει ξενάγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο και δεξίωση στον περιβάλλοντα χώρο του, με την ευγενική υποστήριξη του δήμου Πύλου – Νέστορος, ενώ η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να αντικρίσουν αρχαιολογικά εκθέματα που αφηγούνται την ιστορία της Πυλίας από την απώτερη προϊστορία έως τα ρωμαϊκά χρόνια, μέσα από ένα εύληπτο εκθεσιακό σενάριο και καινοτόμους τρόπους παρουσίασης που υποστηρίζονται από ψηφιακές εφαρμογές και εντάσσονται αρμονικά στο ιστορικό, διατηρητέο κτήριο του Μαιζώνος του Νιόκαστρου, το οποίο κτίστηκε από το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα, υπό την αρχηγία του στρατηγού Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος, όταν το φθινόπωρο του 1828 παρέλαβαν το Νιόκαστρο από τους Τουρκοαιγύπτιους.
Είχε προηγηθεί η νίκη των τριών συμμαχικών δυνάμεων στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, τον Οκτώβριο του 1827. Πρόκειται για ένα μακρόστενο, λιθόκτιστο διώροφο, διατηρητέο κτήριο με δίρριχτη στέγη και πολλά ανοίγματα.
Το Αντωνοπούλειο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου
Το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου αποτελεί συνέχεια του Αντωνοπούλειου Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου, το οποίο μέχρι και το 2014 λειτουργούσε στο κέντρο της πόλης.
Το Αντωνοπούλειο κτίστηκε κατά τα έτη 1956 - 1958, σε χώρο που παραχωρήθηκε δωρεάν από τον δήμο Πύλου στο κέντρο της πόλης. Η ανέγερση του κτηρίου έγινε με χρήματα που προσέφερε ο ομογενής οδοντίατρος Χρ. Αντωνόπουλος, από τον Πήδασο Πυλίας, προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε το Μουσείο. Ωστόσο, στο ευρύ κοινό έγινε γνωστό ως Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου.
Η αναγκαιότητα ίδρυσης του Αντωνοπούλειου Μουσείου ανέκυψε προκειμένου να συγκεντρωθούν και να εκτεθούν οι αρχαιότητες που είχαν έρθει στο φως από τις ανασκαφές του Κορυφασίου, οι οποίες φιλοξενούνταν σε αίθουσα που είχε παραχωρήσει ο δήμος Πύλου στο Δημαρχείο από το 1949.
Επιπλέον, χρειαζόταν να εκτεθεί η συλλογή χαλκογραφιών και εγγράφων που δώρισε η χήρα του Γάλλου Φιλέλληνα René Puaux, στο Ελληνικό κράτος, το 1938.
Η αρχική έκθεση οργανώθηκε από τον τότε επιμελητή Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας Γ. Παπαθανασόπουλο και το Μουσείο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1961. Έκτοτε, πραγματοποιήθηκαν μια σειρά επανεκθέσεων και αναδιατάξεων των εκθεσιακών και αποθηκευτικών χώρων του Μουσείου και των εκθεμάτων του.
Το 1992, η έκθεση της συλλογής του René Puaux μεταφέρθηκε από το Αντωνοπούλειο Μουσείο Πύλου στο Νιόκαστρο. Την ίδια χρονιά, πραγματοποιήθηκε η τελευταία αναδιάταξη των εκτεθειμένων αρχαίων ευρημάτων στις δύο αίθουσες του Μουσείου, με χρονολογική και τοπογραφική ταξινόμηση.
Περιορισμένες διαστάσεις - βασικές ελλείψεις
Ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 τέθηκε το θέμα της επέκτασης και αργότερα της μεταφοράς του Μουσείου Πύλου.
Οι λόγοι που συνέβαλαν σ’ αυτό ήταν, κυρίως, οι περιορισμένες διαστάσεις του Αντωνοπούλειου Μουσείου που αδυνατούσε πλέον να φιλοξενήσει τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των νέων ευρημάτων, που έρχονταν στο φως από τις ανασκαφές της Πυλίας, της Κυπαρισσίας και της Μεθώνης καθώς και από παραδόσεις πολιτών.
Επίσης, το κτήριο παρουσίαζε βασικές ελλείψεις σε βοηθητικούς χώρους, όπως χώρους υγιεινής και φυλακείου ενώ ο τρόπος παρουσίασης της αρχαιολογικής και ιστορικής πληροφορίας ήταν παρωχημένος.
Έτσι, το 2012, με Υπουργική Απόφαση, εγκρίθηκε η μεταφορά και λειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου στο κτήριο των στρατώνων του Μαιζώνος στο Νιόκαστρο της Πύλου.
Δυναμικός πολυχώρος πολιτισμού
Η μετεγκατάσταση και επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου στο φρούριο Νιόκαστρο Πύλου συμβάλλει στη δημιουργία ενός δυναμικού πολυχώρου πολιτισμού, καθώς στο εσωτερικό του συνυπάρχουν μνημεία, Μουσεία και εκθέσεις που αλληλοσυμπληρώνουν και αναδεικνύουν την ιστορική, θρησκευτική, αρχιτεκτονική και πολιτισμική ενότητα της Πύλου και της ευρύτερης περιοχής.
Το έργο «Επανέκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου, δήμου Πύλου - Νέστορος Περιφέρειας Πελοποννήσου» υλοποιήθηκε την περίοδο 2013 - 2015 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με προϋπολογισμό 1.099.750,00 ευρώ, στο πλαίσιο του Επιχειρηματικού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΝ ΙΙ) (2007 - 2013).