Αθηνά Κακούρη: «Με την Άγκαθα Κρίστυ; Όχι, δεν μπορώ να συγκριθώ!»
Σε επίτιμη διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, αναγορεύτηκε την περασμένη Τετάρτη η διακεκριμένη πατρινή συγγραφέας, Αθηνά Χ. Κακούρη, ως αναγνώριση του σημαντικού και ρηξικέλευθου έργου της.
Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Τελετών «Οδυσσέας Ελύτης» του Πανεπιστημίου Πατρών. Προηγήθηκε προσφώνηση από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών, καθηγητή Χρήστο Ι. Μπούρα, ενώ εκ μέρους της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, χαιρετισμό έκανε ο πρόεδρος του Τμήματος Φιλοσοφίας, αναπλ. καθηγητής, Μιχαήλ Παρούσης.
Χαιρετισμό έκανε η πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας, καθηγήτρια Ευφημία Δ. Καρακάντζα, ενώ η παρουσίαση της τιμώμενης έγινε από την καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας, Κατερίνα Κωστίου.
Μετά την ανάγνωση του Ψηφίσματος και του Τίτλου της επιτίμου διδάκτορος από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών, έγινε η αναγόρευση της Αθηνάς Χ. Κακούρη, από την πρόεδρο, καθηγήτρια Ευφημία Δ. Καρακάντζα. Ακολούθησε η περιένδυση της τιμώμενης με την τήβεννο και επίδοση του μεταλλίου του Πανεπιστημίου Πατρών από τον πρύτανη και η ομιλία της τιμώμενης, με τίτλο:
«Το Ιστορικό Μυθιστόρημα: «Ιστορικό» ή «Μυθιστόρημα»;»
Η Αθηνά Κακούρη, εμφανώς συγκινημένη, μίλησε στον απόηχο της αναγορεύσεώς της:
– Μια ακόμα διάκριση στο πλούσιο βιογραφικό σας. Ποια αισθήματα σας διακατέχουν;
«Κατάπληκτη και συγκινημένη. Ήταν κάτι που ποτέ, μα ποτέ μου δεν το περίμενα. Στα εβδομήντα χρόνια πού γράφω, προσπάθησα πάντοτε να είναι η δουλειά μου όσο το δυνατόν καλύτερη, αλλά και πάντα είχα την επίγνωση του πόσο πολύ απέχω από την Τζέην Ωστεν, τον Μπαλζάκ, τον Τσέχωφ, τις απόλυτες κορυφές. Άρχισα να γράφω σαν ένα παιχνίδι, με χρονογραφήματα και αστυνομικά διηγήματα. Μετέφρασα πολύ, που είναι μια εξαιρετική άσκηση στην κατανόηση και την απόδοση ιδεών με ακρίβεια. Και κατέληξα να υπηρετώ την ελληνική Ιστορία ἀφενός με μυθιστορήματα, πού ζωντανεύουν στιγμές του τόπου μας από την εποχή του Διαφωτισμού μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και ἀφετέρου με προσπάθειες να γράψω Ιστορία με τρόπο εύληπτο και που να ενδιαφέρει τούς σύγχρονούς μου. Πολύ δουλειά, ναι. Πάντοτε πολύ ευσυνείδητα. Και χωρίς ποτέ να διστάσω να πω το πού με οδήγησε η έρευνα μου. Δεν περίμενα όμως ποτέ ότι θα λάβω μια τέτοια τιμητική διάκριση».
– Έχετε, εν τούτοις, λάβει ως τώρα πολλά βραβεία…
«Ναι, σχεδόν εξαρχής. Όμως το να σε αναγορεύουν επίτιμο διδάκτορα είναι απείρως πιο τιμητικό! Η χαρά μου πολλαπλασιάζεται από το γεγονός ότι ἡ διάκριση προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Οι σχέσεις μου με την Πάτρα είναι πολλές – εδώ γεννήθηκα και έζησα ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου, εδώ επανέρχομαι ταχτικά κάθε χρόνο, έχω μελετήσει την Πάτρα της σταφίδας, έχω παλαιότατες σχέσεις με την ιστορική εφημερίδα «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ», έχω καταθέσει στο Πανεπιστήμιο το αρχείο μου. Το 2014 με είχε καλέσει το Πανεπιστήμιο Πατρών και είχα εκφωνήσει τον πανηγυρικό για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου
– Τι σας έκανε περισσότερη εντύπωση από τη λαμπρή αυτή τελετή;
«Το μέγεθος του ακροατηρίου και το μείγμα των ακροατών. Η αίθουσα -πού δεν είναι καθόλου μικρή- ήταν γεμάτη. Παρούσες, φυσικά, οι Πανεπιστημιακές Αρχές, παρών ήταν επίσης ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Πατρών και άλλοι επίσημοι. Στην αίθουσα όμως κάθονταν δίπλα – δίπλα ένας μεγάλος αριθμός φοιτητών και νέων επιστημόνων, καθηγητές από άλλες Σχολές, και ανάμεσά τους αγαπητοί γείτονές μου από το χωριό όπου ξεκαλοκαιριάζω, Πατρινοί και Πατρινές, στενοί μου φίλοι ή γνωστοί μου ή άτομα πού απλώς έχουν διαβάσει βιβλία μου και τούς άρεσαν.
Ήταν αυτό που σε ξένες χώρες επιδιώκουν πολύ, την ανάμειξη των Πανεπιστημιακών με τον κόσμο της πόλης, town and gown (τήβενος και πόλη) το λένε οι αγγλόφωνοι. Είναι ένα ανακάτωμα που μπορεί να ωφελήσει και τις δύο πλευρές.»
– Η ίδια η τελετή, πώς σας φάνηκε;
«Θα ερχόμουν και σ’ αυτό. Ανάφερα το μεγάλο ακροατήριο πρώτα επειδή αυτό χτύπησε το μάτι μου μπαίνοντας – αυτό με εντυπωσίασε. Η τελετή η ίδια με συγκίνησε πολύ. Ήταν συγχρόνως επίσημη και θερμή. Εκφωνήθηκαν φράσεις στα αρχαία ελληνικά από πρόσωπα με χαμόγελο και λόγοι πού δεν ακολουθούσαν αυστηρά κάποιο γραμμένο χαρτί. Τα όσα ελέχθησαν είχαν χιούμορ, αμεσότητα και έδωσαν πολλές σωστές πληροφορίες για το έργο μου, τεκμηριώνοντας έτσι την επιλογή του Πανεπιστημίου».
– Η πρόεδρος του Τμήματος, Ευφημία Καρακάντζα, μιλώντας για εσάς, σας συνέκρινε με την Αγκαθα Κρίστι, ενώ η καθηγήτρια, Κατερίνα Κωστίου, ανέλυσε διεξοδικά το έργο σας. Και κατόπιν σας περιέβαλαν με την τήβεννο. Αλήθεια, πώς σας φάνηκε η φάση αυτή της τελετής;
«ήταν υποβλητική, αλλά καθόλου πομπώδης. Όπως ξέρετε, το κάθε Πανεπιστήμιο έχει και τη δική του τήβεννο και πρέπει να πω πως του δικού μας μου άρεσε πολύ. Είναι μαύρη μεν, όπως συνηθίζεται αλλά έχει και άλλα χρώματα, μπεζ και ένα γλυκό πράσινο και όμορφα χρυσά ποικίλματα. Και ένα πολύ όμορφα σχεδιασμένο καπέλο. Όσο για τη σύγκριση με την Άγκαθα Κρίστυ, ήταν σίγουρα πολύ κολακευτική για μένα. Αλλά δε νομίζω ότι μπορώ να συγκριθώ μαζί της, διότι αυτή υπήρξε πολύ πιο δημιουργική από μένα, πιο παραγωγική και ευφάνταστη.»
– Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο θέμα της αντιφωνήσεώς σας;
«Είναι μια συνοπτική εξέταση των ισορροπιών που πρέπει να υπάρχουν ανάμεσα στην ιστορία και τη μυθοπλασία, του πώς η βαθιά γνώση της πρώτης δίνει στον συγγραφέα το σωστό υλικό για τη δεύτερη και του πόσο επικίνδυνο μπορεί να γίνει ένα μυθιστόρημα, αν παραβεί τους βασικούς κανόνες της ιστοριογραφίας.»
– Πώς θα συνοψίζατε την όλη εκδήλωση;
«Ως μία ευχή: Να προκόβει το Πανεπιστήμιό μας και με τέτοιες εκδηλώσεις, να συνεχίσει να προσφέρει στους φοιτητές του μια ποικίλη και ελπιδοφόρα εικόνα του κόσμου εκεί έξω, που τούς περιμένει».
