Μοναδικά ευρήματα για την ελληνική «Πομπηία»-Η Αρχαία Ελίκη
Πανηγυρική και με άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία, ήταν η εκδήλωση λήξης του επετειακού έτους «Αρχαίας Ελίκης», η οποία πραγματοποιήθηκε από την Εταιρεία Φίλων Αρχαίας Ελίκης, στο Πολιτιστικό Κέντρο Αιγίου.
Η κεντρική ομιλήτρια και πρόεδρος της ΕΦΑΕΛ Ντότρα Κατσωνοπούλου, έκανε αναδρομή στην έρευνα ανακάλυψης της πρωτεύουσας της Αρχαίας Αχαΐας, με την αφετηρία στα μέσα του περασμένου αιώνα, την προσπάθεια του μεγάλου αρχαιολόγου Σπύρου Μαρινάτου, ο οποίος είχε αποκαλέσει την Ελίκη, «Πομπηία της κλασικής Ελλάδας».
Οι έρευνές του (1950-1970) επικεντρώθηκαν στον Κορινθιακό αλλά δεν κατέληξαν σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, με επακόλουθο το θέμα να μείνει ξεχασμένο.
Η πρωτοβουλία της αρχαιολόγου Ντ. Κατσωνοπούλου, με τον Αμερικανό φυσικό Στίβεν Σότερ και με το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, επανέφεραν στο προσκήνιο τις έρευνες το 1988, αλλά με διαφορετική διεπιστημονική προσέγγιση, εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας sonar και πρωτοποριακή τεχνικής γεωεπιστημών, δηλαδή γεωτρήσεων, παράλληλα με επανεξέταση αρχαίων πηγών, που τελικά οδήγησαν στην ξηρά και στην Αρχαία Λιμνοθάλασσα.
Το 1995 ανακαλύφθηκαν τα πρώτα θαμμένα αρχαία τοίχη στην πεδιάδα της Ελίκης, ενώ από το 2000 και εντεύθεν, η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως πληθώρα αρχιτεκτονικών και άλλων ευρημάτων της Αρχαίας Ελίκης, για τα τελευταία 5000 χρόνια.
Ετσι, σήμερα, είναι παραδεκτό ότι η θέση της αρχαίας πόλης βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ Ελίκης-Ριζομύλου και Νικολαιίκων.
Στα 30 χρόνια ερευνών, ξεχώρισαν:
>Η ανακάλυψη του πρωτοαστικού παράλιου κέντρου της Πρωτοελλαδικής Ελίκης (3η χιλιετία π.Χ.) στον Ριζόμυλο, του πρώτου στην Αχαΐα, που δείχνει κατοίκηση, περί τα 1000 χρόνια αργότερα, στη σπουδαιότερη πόλη της Ιωνικής και Αχαϊκής Δωδεκάπολης, την Ελίκη. Ο οικισμός βρέθηκε σε βάθος 3-5.5 μ., έχει πολεοδομική οργάνωση και διαθέτει ευρύχωρα κτίρια, εντυπωσιακό περιεχόμενο δωματίων και χώρων ανέπαφο
> Η ανακάλυψη πλούσιου οικισμού της μετασεισμικής Ελληνιστικής Ελίκης (3ος-2ος αι. π.Χ.), λίγες δεκαετίες μετά το σεισμό του 373 π.Χ. Εξέχουσα θέση κατέχει μεγάλο κτιριακό συγκρότημα με εγκαταστάσεις βαφής υφασμάτων και νημάτων, ακέραια και σε εξαιρετική κατάσταση, εύρημα μοναδικό στη Μεσόγειο. Αυτό αποδεικνύει ότι η Ελίκη δεν εξαφανίστηκε αλλά αναπτύχθηκε εκ νέου. Επίσης βρέθηκαν καλοδιατηρημένοι τάφοι ενηλίκων και παιδιών.
> Η ανακάλυψη λειψάνων κτιρίων της Κλασικής Ελίκης (5ος-4ος αι. π.Χ.) με ενδείξεις από το διάσημο σεισμικό φαινόμενο, σε Ριζόμυλο και Νικολαίικα, που δείχνουν ότι η Ελίκη εκτεινόταν εκεί. αλλα ευρήματα είναι τα χάλκινα νομίσματα που απεικονίζουν τον θεό Ποσειδώνα.
> Η ανακάλυψη κτιριακών καταλοίπων και κινητών ευρημάτων της Γεωμετρικής Ελίκης (9ος-αρχές 7ου αι. π.Χ.), στα Νικολαίικα και ανήκουν στην περίοδο ακμής της Αρχαίας Ελίκης. Πρόκειται για τα πρώτα ευρήματα κεραμικής που έρχονται στο φως.
> Η ανακάλυψη της Ρωμαϊκής Ελίκης, με σημαντικό αριθμό κτιρίων και νεκροταφείων με πλούσια κτερίσματα (μεταξύ Ελίκης-Ριζομύλου-Νικολαιίκων), που καταδεικνύει τη συνέχειά της. Κορυφαίο εύρημα αποτελεί η «λεωφόρος» που ακολούθησε ο περιηγητής Παυσανίας (2ο αιώνα μ.Χ.),μήκους 1.300 μ., εύρημα μεγάλης κλίμακας στη Β.Πελοπόννησο.
Η κ. Κατσωνοπούλου υποστήριξε πως η ερευνητική ομάδα κατόρθωσε να επιλύσει το αίνιγμα και «είναι αναγκαία η συνέχιση ανασκαφών στην περιοχή, για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου».
