Τι πρέπει να γίνει με τις τράπεζες

(Του Ηρακλή Ρούπα)

Δεν χρειάζεται να είναι ειδικός κανείς για να αντιληφθεί ότι το πολιτικό «παιγνίδι» που γίνεται σήμερα και η προέκταση που αυτό έχει στην λειτουργία των τραπεζών, τις καταθέσεις και τις επενδύσεις -καθώς η πολιτική ρητορική διανθίζεται με γραφικές προτάσεις για ιδιότυπη φορολόγηση καταθέσεων και άλλα τινά- είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Όσοι παίζουν με τις λέξεις προτείνοντας ωραιοποιημένες «λύσεις», είτε δεν έχουν καμία γνώση των ιδιαιτεροτήτων του τραπεζικού συστήματος, είτε δεν γνωρίζουν ότι η ψυχολογία παίζει σημαντικό ρόλο στην πορεία μίας οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση όμως οφείλουν να αντιληφθούν ότι η άγνοιά τους εγκυμονεί κινδύνους.

Σε μία εποχή που οι τράπεζες – όχι όμως και οι τραπεζίτες-αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα διατήρησης της κερδοφορίας του διεθνώς και ωθούνται στην ανάληψη όλο και μεγαλύτερου επενδυτικού ρίσκου, η αξιοπιστία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος δέχεται συνεχή πλήγματα. Η πρόσφατη δε καταγραφή σημαντικών ζημιών από “JPMorgan” δείχνει αυτήν ακριβώς την ολοένα διογκούμενη ανάγκη αναζήτησης κερδοφόρων επενδύσεων. Έστω και αν αυτές προκύπτουν από την «επινόηση» αγορών και προϊόντων. Ο κορεσμός της παγκόσμιας οικονομίας και η ολοένα μειούμενη διάθεση για δάνεια αποτελούν την βασική εξήγηση για την παραπάνω διαπίστωση.

Ασφαλώς τα προβλήματα του Νότου στην Ευρώπη και κατ΄επέκταση του τραπεζικού συστήματος των χωρών αυτών δεν είναι δυνατόν να έχει προέλθει από διαφορετικούς παράγοντες παρά την αναζήτησης κέρδους μέσω «επινοήσεων». Αυτή η πραγματικότητα όμως που ισχύει και στην χώρα μας δεν δικαιολογεί «επινοήσεις» πολιτικών σχεδιασμών που είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω πολιτικού «αμοραλισμού» προτείνουν λύσεις , ή προβαίνουν σε ουτοπικές διαβεβαιώσεις που μόνον το άκουσμά τους αρκεί για να προκαλέσει πανικό και να εντείνει την είδη υφιστάμενη δυσλειτουργία του τραπεζικού συστήματος.

Προτάσεις αποσπασματικού τύπου όπως κρατικοποίηση τραπεζών, ή οικειοθελούς δανεισμού μέσω καταθέσεων αν μη τι άλλο άγνοια και επικινδυνότητα καταδεικνύουν. Αν δε κάποιοι πολιτικοί «ινστρουχτορες» θεωρούν ότι μπορούν να παίζουν με τις εντυπώσεις, είναι καιρός να συμφωνήσουν όλοι πως παρά την τραγικά χαριστική αντιμετώπιση των τραπεζών από το κράτος από την έναρξη της κρίσης, άγνοια των δομών λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος διεθνώς είναι αδύνατον να συμβάλλει στην παραγωγική παράθεση προτάσεων λύσης και πιθανώς αναμόρφωσης του τρόπου λειτουργίας του στην χώρα μας.

Είναι άλλο θέμα να συζητάμε για την σκανδαλωδώς ευνοϊκή μεταχείριση των τραπεζών την περίοδο της κρίσης και εντελώς διαφορετικό θέμα να προκαλείται διόγκωση του προβλήματος με προσεγγίσεις λαϊκίστικου περιεχομένου και επιδείνωση της αρνητικής ψυχολογίας . Η «διάσωση» ή ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα με λανθασμένες ενέργειες και αποσπασματικά μέτρα χωρίς την ανάληψη της ευθύνης από τις διοικήσεις. Για τον λόγο αυτό ίσως απαιτείται με την εφαρμογή του προγράμματος αναχρηματοδότησης η ύπαρξη ελέγχου της λειτουργίας των από το κράτος -για συγκεκριμένο όμως χρονικό διάστημα- και προώθηση νομοθετικής ρύθμιση που να επιτρέπει στις διοικήσεις να προβαίνουν σε συνολική αναχρηματοδότηση των προβληματικών δανείων και επανασχεδιασμό της πιστοδοτικής τους πολιτικής για το διάστημα αυτό. Η μέχρι σήμερα πορεία τους δυστυχώς έχει προτάξει ως πραγματικότητα το γεγονός ότι τον ρόλο αυτό δεν είναι δυνατόν να τον επιτελέσει η Τράπεζα της Ελλάδος καθώς σε αρκετές περιπτώσεις έχει αναδείξει έλλειμμα ελεγκτικής αποτελεσματικότητας.

Οδηγούμενοι εκ νέου σε προεκλογική περίοδο, οι παραπάνω διαπιστώσεις έχουν σαν στόχο να αναδείξουν το γεγονός πως το πρόβλημα των τραπεζών πρέπει να αντιμετωπισθεί με σοβαρότητα και όχι με λαϊκισμό. Είναι δυνατόν, εάν επιτευχθεί η αναγκαία ισορροπία μετά την αναχρηματοδότηση τους –με γνώμονα πάντα το γεγονός ότι ο Έλληνας φορολογούμενος έχει είδη στηρίξει την «αντιπαραγωγική» διάσωσή τους –αυτές να λειτουργήσουν άμεσα ως πρώτος πυλώνας στήριξης της οικονομίας μέχρι την επανεκκίνηση της. Όσοι όμως συνδέουν την «πολιτική τους ανέλιξη» με «επικριτικές κορώνες» λειτουργούν με πρότυπα παρελθουσών ετών. Σε παρόμοιες περιπτώσεις ιστορικά ή άγνοια σε συνδυασμό με την σκόπιμη διασπορά λανθασμένων εκτιμήσεων προκειμένου για την δημιουργία εντυπώσεων «ειδικού σκοπού» λάμβανε συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς και όχι κατ΄ανάγκη θετικούς συνειρμούς…