Αντισυνταγματικές οι περικοπές των αποδοχών των γιατρών του ΕΣΥ, που έγιναν το 2017

Αντισυνταγματικές έκρινε η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου τις περικοπές των αποδοχών ιατρών Ε.Σ.Υ. της πρωτοβάθμιας υγείας, των επίκουρων γιατρών και των ειδικευομένων, που επήλθαν με τον μνημονιακό νόμο 4472/2017, καθώς προσκρούουν σε μια πλειάδα διατάξεων του Συντάγματος.

Μέσα σε δύο χρόνια οι γιατροί του Ε.Σ.Υ. δικαιώθηκαν δύο φορές από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Το Ανώτατο Πολιτικό Δικαστήριο με τις αποφάσεις του 3/2022 και 4/2022 είχε δικαιώσει αρχικά τους γιατρούς του Ε.Σ.Υ., ενώ είχαν προηγηθεί δεκάδες αποφάσεις Πρωτοδικείων και Εφετείων, αλλά και η υπ’ αριθμ. 1408/2022 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Τώρα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με την υπ’ αριθμ. 2/2024 απόφασή της (πρόεδρος η Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα και εισηγητής ο αρεοπαγίτης Αριστείδης Βαγγελάτος) έκρινε ότι και την περίοδο 2017 έως 2022 οι διατάξεις βάσει των οποίων καταβάλλονταν οι μισθοί στους ιατρούς του Ε.Σ.Υ. ήταν αντισυνταγματικές και συνεπώς μη εφαρμοστέες.

Ειδικότερα, οι αρεοπαγίτες έκριναν ότι οι διατάξεις των άρθρων 138-140 του ν. 4472/2017, με τις οποίες καθορίστηκε αναδρομικά από 1.1.2017 ο βασικός μισθός, τα επιδόματα και τα ωρομίσθια εφημεριών των ιατρών του Ε.Σ.Υ., στο πλαίσιο θεσμοθέτησης εξ υπαρχής νέου ειδικού μισθολογίου για τους γιατρούς, σε συνδυασμό με τα άρθρα 136 και 137 αυτού, αντίκεινται στις αρχές της ιδιαίτερης μισθολογικής μεταχείρισης των ιατρών του Ε.Σ.Υ. (άρθρο 21 του Συντάγματος), της αναλογικότητας (άρθρο 25 του Συντάγματος) και της ισότητας στα δημόσια βάρη (άρθρο 4 του Συντάγματος) και, ως εκ τούτου, είναι ανίσχυρες.

Σε άλλο σημείο η αρεοπαγιτική απόφαση υπογραμμίζει ότι «με τα δεδομένα που ίσχυαν κατά τον χρόνο δημοσίευσης του νόμου 4472/2017, ο δι’ αυτού επαναπροσδιορισμός των αποδοχών των ιατρών του Ε.Σ.Υ., λαμβανόμενος αθροιστικά, μετά τις προηγηθείσες μειώσεις του εισοδήματός τους με νομοθετήματα της προηγηθείσας περιόδου της οικονομικής κρίσης, έχει ως αποτέλεσμα, λόγω του σωρευτικού τους αποτελέσματος και της έκτασής τους, την υπέρβαση του ορίου που θέτουν οι συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη».

Παράλληλα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έκρινε ότι οι διατάξεις του νόμου 4472/2017 αντίκεινται στις ίδιες συνταγματικές αρχές (αναλογικότητας, ισότητας, κ.λπ.) και κατά το σκέλος που ίσχυσαν αναδρομικά από 1.1.2017.

Σύμφωνα με τους αρεοπαγίτες, στην περίπτωση των γιατρών του Ε.Σ.Υ. έπρεπε να εφαρμοσθούν οι διατάξεις του νόμου 3205/2003 όπως ίσχυαν πριν επιβληθούν οι περικοπές και των νόμων 4093/2012 και 4472/2017.

Να σημειωθεί ότι οι διοικήσεις των υγειονομικών περιφερειών από το 2012 έως το 2022 κατέβαλλαν μειωμένες τις αποδοχές.

Ο δικηγόρος των γιατρών του Ε.Σ.Υ. Ιωάννης Τουτζιαράκης, ο οποίος χειρίστηκε την υπόθεση τόσο το 2022 όσο και τώρα, επεσήμανε ότι «οι νομοθέτες επαναλαμβάνουν πεισματικά τα ίδια σφάλματα και διατηρούν σε ισχύ τις παράνομες διατάξεις των προηγούμενων, με τις οποίες επεβλήθησαν αντισυνταγματικές περικοπές αποδοχών».

Αναφέρει ακόμη ο κ. Τουτζιαράκης: «Οι μισθολογικές πολιτικές για τους ιατρούς Ε.Σ.Υ. κρίνονται παράνομες από τα δικαστήρια, αλλά συνεχίζονται με νέα μορφή έως ότου εκδοθούν νέες δικαστικές αποφάσεις, εδώ και δέκα χρόνια. Μετά εκδίδεται νέος νόμος, με τα ίδια σφάλματα, ο οποίος εφαρμόζεται έως ότου κριθεί αντισυνταγματικός. Όμως, αυτή η τακτική έχει οδηγήσει στην μακροχρόνια παράνομη εφαρμογή αντισυνταγματικά μειωμένων αποδοχών των ιατρών Ε.Σ.Υ. με όλες τις παρενέργειες.

Οι συνέπειες αυτής της μισθολογικής πολιτικής η οποία συνεχίζεται και με τον ισχύοντα νόμο 4999/2022 είναι η μετανάστευση άνω των 20.000 ιατρών, η μη επιστροφή όσων σπουδάζουν ιατρική στο εξωτερικό, μετά το τέλος των σπουδών ή της ειδικότητας. Για το λόγο αυτό δεν εμφανίζονται υποψήφιοι σε κενές θέσεις ή δεν αναλαμβάνουν καθήκοντα.

Οι νόμοι αυτοί δημιουργούν κίνητρα στους ιατρούς να αποχωρούν από το Ε.Σ.Υ., είτε για να εργαστούν ιδιωτικά σε νοσοκομεία εντός ή εκτός της χώρας, κάτι που αποτελεί πλέον τροχοπέδη για την ανάπτυξη υπηρεσιών υγείας στην χώρα μας».