Νεπάλ: το χρονικό ενός προαναγγελθέντος σεισμού

Ο σεισμός που σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους στο Κατμαντού και έθαψε ορειβάτες στο Έβερεστ συνέβη σε μια από τις πλέον σεισμογόνες ζώνες του πλανήτη, εκεί όπου η τεκτονική πλάκα της Ινδίας συγκρούεται με την πλάκα της Ασίας και ανυψώνει τα Ιμαλάια. 

Οι σεισμολόγοι περίμεναν μια  μεγάλη δόνηση, και ορισμένοι μάλιστα πιστεύουν ότι το τελευταίο συμβάν δεν ήταν αρκετά ισχυρό για να απελευθερώσει την συσσωρευμένη ενέργεια.

Πριν από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια, η υποήπειρος της Ινδίας, τότε ένα νησί στον ωκεανό, χτύπησε την ηπειρωτική Ασία. Ακόμα και σήμερα, η τεκτονική πλάκα της Ινδίας σπρώχνει την πλάκα της Ασίας, τη λεγόμενη ευρασιατική πλάκα, και γλιστρά κάτω της με ρυθμό γύρω στα 4-5 εκατοστά το χρόνο. Η διαδικασία αυτή δημιούργησε τη μεγάλη οροσειρά των Ιμαλαΐων, η οποία συνεχίζει να ψηλώνει και να ψηλώνει.

Όμως στο όριο των δύο τεκτονικών πλακών συσσωρεύονται τάσεις που απελευθερώνεται με σεισμούς όταν τα ρήγματα ανοίξουν απότομα.

Οι σεισμολόγοι είχαν προειδοποιήσει για συσσώρευση τάσεων στο Νεπάλ, αναφέρει την Κυριακή ο δικτυακός τόπος του Nature. Όμως η δόνηση της 25ης Απριλίου, έντασης 7,8 βαθμών, συνέβη πιο ανατολικά και ήταν λιγότερο ισχυρός από ό,τι περίμεναν ορισμένοι ειδικοί. 

Μιλώντας στο BBC, η ομάδα του Λορέν Μπολινγκέρ, γεωλόγου της γαλλικής ερευνητικής υπηρεσίας CEA, ανέφερε ότι είχε προειδοποιήσει για σεισμό στο Κατμαντού μόλις πριν από δύο εβδομάδες, σε συνέδριο της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Νεπάλ.

Ο ίδιος πιστεύει ότι ο σεισμός του Σαββάτου ήταν αποτέλεσμα ενός φαινομένου ντόμινο που συνεχίζεται τουλάχιστον από το 1255 μΧ. Τη χρονιά εκείνη εκδηλώθηκε ισχυρή δόνηση ανατολικά του Κατμαντού, η οποία φαίνεται ότι μετέφερε τάσεις προς τη δυτική πλευρά του ίδιου μεγάλου ρήγματος. Το σταδιακό άνοιγμα του ρήματος σαν φερμουάρ θα μπορούσε να είχε προκαλέσει το μεγάλο σεισμό που χτύπησε το Κατμαντού 89 χρόνια μετά, το 1344. 

Στο σημείο όπου εκδηλώθηκε ο σεισμός του 1255, σημειώνει ο Μπολινγκέρ, συνέβη και ο σεισμός των 8,1 βαθμών που σκότωσε πάνω από 10.000 ανθρώπους το 1934. 

Επομένως, ο σεισμός του Σαββάτου δεν αποκλείεται να ήταν η επανάληψη της ιστορίας των σεισμών του 1255 και του 1344.

Σε κάθε περίπτωση, οι μελέτες του Μπολινγκέρ, οι οποίες βασίστηκαν σε ραδιοχρονολόγηση του άνθρακα που βρέθηκε μέσα στο ρήγμα, δείχνουν ότι η περιοχή του ρήγματος που ενεργοποιήθηκε το Σάββατο δεν είχε  μετακινηθεί από το 1344.

Ο Μπολινγκέρ και οι συνεργάτες του προειδοποιούν μάλιστα ότι το τελευταίο χτύπημα του Εγκέλαδου ίσως δεν ήταν αρκετά ισχυρό για να απελευθερώσει όλη τη συσσωρευμένη τάση.

Όπως είπε ο ίδιος, «οι πρώτοι υπολογισμοί υποδεικνύουν ότι ο σεισμός του Σαββάτου πιθανότατα δεν ήταν αρκετά μεγάλος για να ανοίξει το ρήγμα μέχρι την επιφάνεια, και πιθανότατα θα πρέπει να περιμένουμε ακόμα έναν ισχυρό σεισμό στα δυτικά και τα νότια αυτής της περιοχής τις επόμενες δεκαετίες».