Καουτσούκ: Νέα προειδοποίηση για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις-Τα δάση έγιναν λάστιχο

Τεράστιες εκτάσεις υψηλής βιοποικιλότητας, ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές, αποψιλώνονται και δίνουν τη θέση τους σε φυτείες καουτσουκόδεντρου. Είναι μια τραγική απώλεια για το περιβάλλον, δεδομένου ότι πολλές φυτείες μάλλον δεν καν οικονομικά βιώσιμες.

Η προειδοποίηση έρχεται από διεθνή μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Global Environmental Change, και ζητά την καθιέρωση πιστοποίησης για το καουτσούκ από περιβαλλοντικά φιλικές πηγές.

Είναι η δεύτερη προειδοποίηση το τελευταίο διάστημα, έπειτα από μια μετα-ανάλυση για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του καουτσούκ που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο, και εκτιμούσε ότι μέχρι και 85.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών, μια έκταση συγκρίσιμη με της Αυστρίας, θα πρέπει να αποψιλωθούν προκειμένου να καλυφθεί η παγκόσμια ζήτηση σε καουτσούκ μέχρι το 2024.

«Παρόλο που οι τιμές του φυσικού καουτσούκ παρουσίασαν μεγάλες διακυμάνσεις τα τελευταία 15 χρόνια, είναι πιθανό να συνεχίσουν να ανεβαίνουν, καθώς το φυσικό λάτεξ παραμένει καλύτερο από τις συνθετικές εναλλακτικές λύσεις» αναφέρουν σε ανακοίνωσή τους οι συντάκτες της νέας μελέτης.

Λόγω των οικονομικών κινήτρων, οι φυτείες εξαπλώνονται πέρα από το τροπικό κλίμα της Ινδονησίας μέχρι την ηπειρωτική Νοτιοανατολική Ασία.

Οι νέες περιοχές στις οποίες εξαπλώνονται οι συνθήκες είναι συχνά πολύ άγονες, ξηρές, ψυχρές ή ανεμοδαρμένες, οι καλλιεργητές πρέπει να παρεμβαίνουν προσθέτοντας λιπάσματα και φυτοφάρμακα, κάτι που αυξάνει το κόστος.

Ακόμα κι έτσι, όμως, οι ερευνητές εκτιμούν ότι πολλές φυτείες δεν θα φέρουν ποτέ μεγάλα κέρδη: λόγω της κλιματικής αλλαγής, το 70% των περιοχών όπου καλλιεργείται καουτσουκόδεντρο, καθώς και το 55% των εκτάσεων που θα καταλάβουν μελλοντικά οι φυτείες, θα γίνουν περιβαλλοντικά ακατάλληλες για την καλλιέργεια.

Δεδομένης της υψηλής πιθανότητας οικονομικής αποτυχίας, τονίζει η ερευνητική ομάδα, είναι πραγματικά τραγικό να πλήττεται τόσο πολύ το περιβάλλον. Η απώλεια δασών μειώνει τη βιοποικιλότητα, τη διαθεσιμότητα νερού, την παραγωγικότητα των εδαφών και τις ποσότητες άνθρακα που παραμένουν παγιδευμένες στο έδαφος, αντί να διαρρέουν στην ατμόσφαιρα.

Το πιθανότερο είναι ότι οδηγούμαστε σε μια κατάσταση «lose-lose», προειδοποιεί ο Άντγιε Άρεντς, ερευνητής του βρετανικού Βασιλικού Βοτανικού Κήπου στο Εδιμβούργο και πρώτος συγγραφέας της μελέτης.

Λύση θα μπορούσαν να δώσουν προσεκτικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και οικονομικής βιωσιμότητας, οι οποίες θα καθοδηγήσουν τις πολιτικές των κυβερνήσεων και τον σχεδιασμό της χρήσης γης.

Μια καλή ιδέα θα ήταν επίσης η καθιέρωση ενός διεθνούς συστήματος πιστοποίησης για το καουτσούκ που προέρχεται από φυτείες φιλικές στο περιβάλλον.

Ανάλογο σύστημα πιστοποίησης υπάρχει ήδη για το φοινικέλαιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε τρόφιμα και καλλυντικά, δεδομένου ότι η υψηλή ζήτηση οδηγεί στην ταχύτατη εξάπλωση των καλλιεργειών φοινικόδεντρου σε τροπικές περιοχές στη Νοτιοανατολική Ασία.

Μεγάλο ρόλο θα παίξει σίγουρα και η στάση της βιομηχανίας ελαστικών, στην οποία καταλήγει το 70% της παραγωγής φυσικού καουτσούκ.