Δέκα διαφορετικές κατηγορίες καρκίνου του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού τελικά δεν είναι μια αλλά δέκα διαφορετικές ασθένειες. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μεγάλη διεθνής μελέτη η οποία χαιρετίστηκε ως «ορόσημο» από τους ειδικούς. Η ανακάλυψη αναμένεται να οδηγήσει σε βελτιωμένες, εξατομικευμένες θεραπείες οι οποίες θα στοχεύουν σε κάθε συγκεκριμένο τύπο καρκίνου.

Τα αποτελέσματα για τις ασθενείς δεν θα είναι ωστόσο άμεσα. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, θα χρειαστεί να περάσουν τουλάχιστον τρία χρόνια έως ότου τα ευρήματά τους μπορέσουν να εφαρμοστούν στην κλινική πράξη.

Εξονυχιστικός γονιδιακός έλεγχος

Η μελέτη, η οποία είναι η μεγαλύτερη στο είδος της που έχει γίνει ως σήμερα, διεξήχθη από ερευνητές στη Βρετανία και στον Καναδά. Οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα καρκίνου του μαστού από 2.000 γυναίκες και εξέτασαν ενδελεχώς τις μεταλλάξεις αλλά και τη δραστηριότητα των γονιδίων σε κάθε όγκο – δηλαδή ποια ήταν υπερδραστήρια και ποια ήταν «εκτός λειτουργίας».

Όπως περιγράφουν στο σχετικό άρθρο τους, το οποίο δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature», οι ερευνητές είδαν ότι οι διάφορες μεταβολές που υφίσταντο τα κύτταρα όταν μετατρέπονταν σε καρκινικά μπορούσαν να ταξινομηθούν σε 10 διαφορετικές κατηγορίες – κάτι το οποίο υποδηλώνει ότι η ασθένεια που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε «καρκίνο του μαστού» είναι πολύ πιο σύνθετη και πολυπρόσωπη από αυτό που υποδηλώνει η γενική ονομασία της.

«Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μια ασθένεια αλλά δέκα διαφορετικές ασθένειες» τόνισε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Κάρλος Κάλντας, επικεφαλής της έρευνας. Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε τύπος χρήζει ενδεχομένως διαφορετικής θεραπευτικής αντιμετώπισης, κάτι το οποίο εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη διαφορετική εξέλιξη της νόσου από ασθενή σε ασθενή και τη διαφορετική απόκριση των ασθενών στις θεραπείες.

Ο χάρτης του καρκίνου

Για να εξηγήσουν πιο παραστατικά τα ευρήματά τους οι ερευνητές παρομοίωσαν τον καρκίνο του μαστού με έναν παγκόσμιο χάρτη. Όπως είπαν χαρακτηριστικά, με τους τρόπους εξέτασης που χρησιμοποιούνται σήμερα ο χάρτης μπορεί να χωριστεί πολύ χονδρικά σε «ηπείρους». Τα ευρήματά τους όμως προσθέτουν πολύ περισσότερες λεπτομέρειες, επιτρέποντάς μας να διακρίνουμε πλέον ξεχωριστές «χώρες».

Σήμερα οι ειδικοί διακρίνουν μόνο δυο γενικές κατηγορίες καρκίνου του μαστού, τους ορμονοεξαρτώμενους και τους μη ορμονοεξαρτώμενους τύπους της ασθένειας. Οι δέκα διαφορετικές κατηγορίες που ανέδειξε η νέα μελέτη πραγματικά αλλάζουν εντελώς την «τοπογραφία» της νόσου προσφέροντας σαφέστερη εικόνα των τρόπων με τους οποίους μπορεί να εκδηλωθεί.

Πέραν των γενετικών διαφορών που εντόπισαν, οι ερευνητές είδαν επίσης ότι τα ποσοστά επιβίωσης διαφέρουν αισθητά από κατηγορία σε κατηγορία. Δύο από αυτές συνδέονται με ποσοστά επιβίωσης περίπου 40% στη 15ετία, ενώ δύο άλλες με ποσοστό επιβίωσης περίπου 75% στο ίδιο διάστημα.

Εξατομικευμένες θεραπείες

Ο εντοπισμός των δέκα διαφορετικών κατηγοριών και η μελέτη των χαρακτηριστικών τους ελπίζεται ότι θα οδηγήσει σε καλύτερες, εξατομικευμένες θεραπείες για κάθε τύπο καρκίνου του μαστού. «Τα αποτελέσματά μας θα ανοίξουν τον δρόμο ώστε οι γιατροί στο μέλλον να μπορούν να διαγνώσουν τον τύπο του καρκίνου που έχει μια γυναίκα καθώς και τους τύπους φαρμάκων που θα λειτουργήσουν εναντίον του και εκείνους που δεν θα λειτουργήσουν με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι σήμερα» δήλωσε ο καθηγητής Κάλντας.

Σήμερα υπάρχει μόνο μια στοχευμένη θεραπεία για έναν από τους δέκα τύπους που εντοπίστηκαν – το μονοκλωνικό αντίσωμα Herceptin, το οποίο ήδη χρησιμοποιείται σε ασθενείς με καρκίνο θετικό στους υποδοχείς Her2.

Το μέλλον που περιγράφει ο καθηγητής αν και ιδιαίτερα ελπιδοφόρο, δεν είναι άμεσο. Περαιτέρω έρευνες θα πρέπει να αποδείξουν αν η νέα κατηγοριοποίηση  μπορεί να έχει οφέλη για τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού προτού αποτελέσει ένα «εργαλείο» ευρείας χρήσης από τους γιατρούς. Η διαδικασία αυτή υπολογίζεται ότι μπορεί να διαρκέσει από τρία ως πέντε χρόνια.