Μικρά και μεγάλα μυαλά

Μιχάλης Ψύλος

«Τα μικρά μυαλά έχουν μικρές έγνοιες. Τα μεγάλα μυαλά δεν έχουν χρόνο για έγνοιες», έγραφε στα μέσα του 19ου αιώνα ο μεγάλος Αμερικανός φιλόσοφος Ραλφ Ουάλντο Έμερσον.

Γνωστός και ως πατέρας του «υπερβατισμού»- της θεωρίας ότι η γνώση του εαυτού μας και του κόσμου υπερβαίνει αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας, ο Έμερσον τόνιζε μάλιστα ότι «μια εποχή είναι καλή, μόνο αν ξέρουμε τι να κάνουμε με αυτήν». Ειδικά αν κυριαρχούν «τα μικρά μυαλά», που έχουν «μικρές έγνοιες», όπως βλέπουμε γύρω μας στις περισσότερες πτυχές της κοινωνίας, αλλά και της πολιτικής.

Οι «μεγάλες έγνοιες» έχουν αφεθεί στο ράφι: Τι θα γίνει με το παραγωγικό μοντέλο, που χρειάζεται η χώρα για να παραμείνει όρθια στην εποχή της νέας παγκοσμιοποίησης. Για να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις που πυροδοτούν τεκτονικές αλλαγές, που επαναπροσανατολίζουν τον κόσμο; Αλλάζουν τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού για τις επόμενες δεκαετίες;

Αλλά και να βρούμε ως χώρα απαντήσεις, να κάνουμε προτάσεις για τις τομές που έχουν μπει για συζήτηση στα ευρωπαϊκά τραπέζια.

Για παράδειγμα, ποια είναι η θέση του πολιτικού συστήματος και των κομμάτων για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, που θα καθορίσει το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης για τα επόμενα πολλά χρόνια; Ένα Σύμφωνο που θα καθορίσει τη δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθούν στο εξής όλες οι κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος.

Η ισπανική προεδρία προσπαθεί να βρει μια συμβιβαστική λύση: Ανάμεσα στις γερμανικές, άκαμπτες συνταγές ενός ενιαίου «κορσέ» για όλους προκειμένου να μειωθεί το χρέος και στην ανάγκη του Νότου να υπάρξει ευελιξία ώστε να μην «σκοτωθεί» η ανάπτυξη και μαζί της η επιβίωση της κοινωνίας.

Την ίδια ώρα ουδείς σκέφτεται την επιστροφή της Ευρώπης στην εποχή του Ούλοφ Πάλμε ή του Βίλι Μπραντ. Σε μια εποχή που η Γηραιά Ηπειρος ήταν φάρος κοινωνικής δικαιοσύνης και διεθνούς συνεργασίας. Με αυτόνομο λόγο, χωρίς εξαρτήσεις. Για να αντιμετωπίσει την ογκούμενη γεωπολιτική αστάθεια με τις συνέπειές της στις τιμές της ενέργειας και στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Η Ευρώπη έχει χάσει εδώ και καιρό το «ματς» από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακολουθώντας ασυζητητί τα κελεύσματά της άλλης ακτής του Ατλαντικού. Μόνο που μ’ αυτά και μ’ αυτά, το χάσμα στα κατά κεφαλήν εισοδήματα έχει διευρυνθεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οικονομική πολιτική είναι σθεναρή και προσεκτική στην ανάπτυξη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα έθνος, η Ευρώπη δεν είναι. Ούτε θα γίνει ποτέ.

Αλλά, τι τα συζητάμε όλα αυτά; Ειδικά στην Ελλάδα, έχουμε να ασχοληθούμε με πολύ «σοβαρότερα» θέματα, όπως οι… Ομπρέλες. «Πάντα μ’ αρέσει να περπατώ στη βροχή, έτσι κανένας δεν μπορεί να με δει που κλαίω», έλεγε ο μεγάλος Τσάρλι Τσάπλιν.