ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΝΔΗΜΙΑ (Του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου)

Πολιτεία και Εκκλησία με ωριμότητα αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα, έλαβαν, με υψηλό κόστος για την καθεμιά την απόφαση υπέρ της ζωής. Η Εκκλησία της Ελλάδος στάθηκε αρωγός της Πολιτείας στην αποτροπή του πρώτου κύματος της πανδημίας του covid19. Η συνετή στάση της Εκκλησίας, ιδιαίτερα κατά την ευαίσθητη περίοδο του εορτασμού του Πάσχα, συνέβαλε αποφασιστικά στο εντυπωσιακό επίτευγμα της Ελλάδος.

Η χώρα μας διαχειρίστηκε την επέλαση της πανδημίας με τις λιγότερες απώλειες από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η υπεύθυνη στάση του Αρχιεπισκόπου και της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ιεραρχών, που τήρησαν με ευλάβεια όλα τα υγειονομικά μέτρα, είχε αποφασιστική συμβολή.

Καθώς προχωρούμε, με μελετημένα και προσεκτικά βήματα στη σταδιακή χαλάρωση των μέτρων, πρέπει να γίνει συνείδηση του κάθε πολίτη ότι ο πόλεμος με τον κορωνοϊό δεν έχει τελειώσει. Τίποτα δεν έχει κριθεί οριστικά. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Χάρη στον οδυνηρό αλλά σωτήριο εγκλεισμό μας, αποκρούσαμε την πρώτη επίθεση του ιού. Συνεχίζει όμως να μας πολιορκεί, ενώ παραμένουμε άοπλοι.

Δε διαθέτουμε ακόμη ούτε το κατάλληλο όπλο για να τον αντιμετωπίσουμε, το φάρμακο, ούτε το υπερόπλο για να τον τρέψουμε σε φυγή, το εμβόλιο. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός έκανε τη ζωή μας δύσκολη. Η μάχη για «να πάρουμε τη ζωή μας πίσω» και να ξαναβρούμε μια μορφή κανονικότητας είναι δυσκολότερη.

Η έκβαση της εξαρτάται από την υπευθυνότητα κάθε φορέα και συλλογικότητας και την ατομική ευθύνη κάθε πολίτη. Ατομική ευθύνη που ταυτίζεται με την κοινωνική αλληλεγγύη και το νέο πατριωτισμό που περιέγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Η ευθύνη της Πολιτείας, ιδίως σε περιόδους κρίσης, είναι ακεραία. Δεν μπορεί όμως να πραγματωθεί χωρίς τη συνυπευθυνότητα των πολιτών. Δεν μπορούμε να ζητάμε από την Πολιτεία τα πάντα, ενώ χρειαζόμαστε την αστυνομία για να κρατήσουμε την απόσταση των 2 μέτρων.

Μείζων στόχος πλέον είναι η σταδιακή άρση των περιορισμών χωρίς οπισθοδρόμηση. Χωρίς να διακινδυνεύσουμε ένα νέο κύμα πανδημίας. Οι συνέπειες θα είναι καταστρεπτικές όχι μόνο για τη ζωή και την υγεία, αλλά και την οικονομία και την εργασία. Γιατί φτώχεια και ανεργία σκοτώνουν εξίσου με τον ιό.

Αποτελεί όρο επιβίωσης, Πολιτεία, Κοινωνία και Εκκλησία να προχωρήσουν συντεταγμένα με υπευθυνότητα και πειθαρχία στις υποδείξεις των επιστημόνων για τη μετάβαση στη νέα κανονικότητα με ασφάλεια.

Η Εκκλησία προετοιμάζεται για το άνοιγμα των ναών από τις 17 Μαΐου για τις λατρευτικές ανάγκες των πιστών. Στην προετοιμασία της οι υγειονομικοί κανόνες εξακολουθούν να διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο ώστε να αποφευχθεί η διασπορά του κορωνοϊού.

Πρόκειται για τα ίδια μέτρα που τηρούνται από το Κοινοβούλιο μέχρι τα Σχολεία. Παραμένει όμως ανοιχτή μια κρίσιμη παράμετρος. Η Δ.Ι.Σ, σε πρόσφατη συνεδρίαση της αποδέχθηκε την απόφαση της Πολιτείας για το άνοιγμα των εκκλησιών, «υπό τις παρούσες υγειονομικές συνθήκες και προϋποθέσεις». Επανέλαβε όμως τη θέση της στο ζήτημα της Θείας Κοινωνίας, την οποία χαρακτήρισε «αδιαπραγμάτευτη».

Υπάρχει μια αντίφαση στην απόφαση της Ιεραρχίας. Όταν γίνονται αποδεκτές οι επιστημονικές υποδείξεις για τα μέτρα υγειονομικής προστασίας σε όλες τις λατρευτικές εκδηλώσεις, από τα χειροφιλήματα έως τον ασπασμό των εικόνων, δεν μπορεί να μην απολυμαίνεται το κουταλάκι της Θείας Κοινωνίας ή να μην αντικαθίσταται από πλαστικό μιας χρήσης.

Γιατί ουδείς μπορεί να αγνοήσει το επιστημονικό δεδομένο της ταχύτατης μετάδοσης του ιού με το σάλιο του ασθενούς. Δε διανοούμαι να πιστέψω ότι η Εκκλησία μπορεί να αναλάβει το βάρος της ευθύνης απέναντι στην υγεία και τη ζωή των πιστών. Πολύ δε περισσότερο όταν στην πλειοψηφία του ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Όπως υπενθύμισε διακεκριμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος, μέχρι τον 9ο αιώνα, ο πιστός έπαιρνε από το «δισκάριο» τον άρτο, τον βουτούσε στο «ποτήριο με τον οίνο» και έτσι κοινωνούσε των αχράντων μυστηρίων. Η αλήθεια της Εκκλησίας είναι η πίστη και όχι το υλικό αντικείμενο που θεοποιείται.

Όσοι ισχυρίζονται ότι καμιά ασθένεια δε μεταδίδεται με τη Θεία Κοινωνία, δεν έχουν παρά να μεταβούν στα νοσοκομεία αναφοράς του covid19, συνοδευόμενοι ενδεχομένως και από βουλευτές που για λόγους ψηφοθηρικούς υπερθεματίζουν, να κοινωνήσουν τους ασθενείς και στη συνέχεια να μεταλάβουν και οι ίδιοι. Εάν δεν προσβληθούν θα έχουν δώσει αδιάσειστη απάντηση σε εκείνους που δυσπιστούν.

Υπενθυμίζω ότι τα πρώτα κρούσματα της πανδημίας και ο πρώτος νεκρός εμφανίστηκαν στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Ηλεία, έπειτα από ομαδική επίσκεψη στους Άγιους Τόπους και προσκύνημα στον Πανάγιο Τάφο. Ανάμεσα τους κι ένας Ιερωμένος.

Η Πολιτεία ασφαλώς δε μπορεί να απαγορεύσει τη Θεία Κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση όμως, οφείλει να λάβει όλα τα προσήκοντα μέτρα, ώστε να τηρούνται με αυστηρότητα οι υγειονομικοί κανόνες στη δύσκολη φάση της χαλάρωσης των μέτρων. Το παράδειγμα της Ν.Κορέας είναι διδακτικό.

Η Ν. Κορέα χάρη στη μεθοδικότητα και την προσοχή στη λεπτομέρεια αναδείχθηκε παγκοσμίως σε χώρα πρότυπο ως προς τη διαχείριση της πανδημίας. Πέτυχε να ελέγξει τη διασπορά του κορωνοϊού, μέσω μιας επιθετικής ιχνηλάτισης των επαφών και μαζικών τεστ στις ύποπτες ομάδες.

Για τους καθολικούς πιστούς εκτός από την τήρηση των αποστάσεων και της μάσκας μέσα στις εκκλησίες, επέβαλε στους υπεύθυνους των ναών την καταγραφή των στοιχείων των πιστών ώστε να είναι εύκολη η ιχνηλάτιση των επαφών. Εντούτοις, με τη χαλάρωση των μέτρων ο ιός επανέκαμψε. Ένας ασυμπτωματικός νεαρός μόλυνε 70 πελάτες των μπαρ που επισκέφθηκε στη Σεούλ. Τα κρούσματα εκτοξεύθηκαν και διατάχθηκε εκ νέου το κλείσιμο των μπαρ και των χώρων εστίασης.

Η αποτελεσματική ιχνηλάτιση των επαφών σε χώρους όπου συναθροίζονται περισσότερα άτομα, αποτελεί κυρίαρχο μέτρο. Και για την περιχαράκωση των κρουσμάτων και για τον εντοπισμό των υπεύθυνων της διασποράς του ιού.

Ο ιός δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε πιστούς των διαφόρων θρησκειών ούτε σε πιστούς των πολιτικών εκκλησιών. Είμαστε όλοι ίσοι απέναντι του και πιο ευάλωτοι οι ασθενέστεροι. Θέλω να ελπίζω ότι η Εκκλησία της Ελλάδος δε θα συμπαραταχθεί με το μέτωπο του ανορθολογισμού και της ανυπακοής που υπονομεύουν την ασφαλή πορεία προς τη νέα κανονικότητα.