Η Ένωση Νοσοκομειακών Γιατρών Αχαϊας στην έκθεση «Αχαΐα 1934-1944 Δέκα χρόνια αγώνων και ελπίδων»
Την Κυριακή 11 Μαρτίου στις 11πμ, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών, ο Αρχαιολόγος Γιάννης Μόσχος, επιμελητής του Μουσείου, μας ξεναγεί στην έκθεση "Αχαΐα 1934-1944 Δέκα χρόνια αγώνων και ελπίδων" που στηρίζεται στο αρχειακό υλικό του συντοπίτη μας ιστορικού Βασίλη Λάζαρη, ο οποίος θα είναι παρών και θα μας μιλήσει γι αυτή τη σημαντική περίοδο της ιστορίας μας, μέσα από τα εκθέματα.
*Ακολουθεί το κείμενο των υπευθύνων του Αρχ. Μουσείου Πατρών που βοηθάει στην περιήγηση:
Αχαΐα 1934 -1944
Δέκα χρόνια αγώνων και ελπίδων
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών σχεδιάζει και παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια εκθέσεις σχετικές με την τοπική ιστορία και τον πολιτισμό, έχοντας σαν στόχο την ανάδειξη των τοπικών -άγνωστων πολλές φορές- ιστορικών χαρακτηριστικών της πόλης μας και της ευρύτερης περιοχής της. Οι εκθέσεις αυτές απευθύνονται στο ευρύ κοινό και προκαλούν πανελλήνιο ενδιαφέρον, αλλά κυρίως στοχεύουν στη γνώση του παρελθόντος μέσω της εύληπτης και κατανοητής προσέγγισης σπάνιων και ιδιαίτερων εκθεμάτων, για την επιλογή και συγκέντρωση των οποίων απαιτούνται τις περισσότερες φορές ευρύτατες συνέργειες.
Η δεκαετία 1934-1944 υπήρξε για την Ελλάδα μία ταραγμένη περίοδος, που σημαδεύτηκε από πολυάριθμα ιστορικά γεγονότα, πολυσήμαντα για τη νεώτερη ελληνική ιστορία και με απίστευτες συνέπειες στη μεταπολεμική εξέλιξη της χώρας σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς. Τα γεγονότα αυτά, η προσέγγιση και ερμηνεία των οποίων συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, συνθέτουν σελίδες της πρόσφατης ιστορίας μας. Οι πρωτογενείς τους πηγές παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες και για το λόγο αυτό το υλικό που εντοπίζεται και μελετάται προσφέρει συνεχώς νέα και πρωτότυπα στοιχεία, που συμπληρώνουν την εικόνα της εποχής και διαφωτίζουν άγνωστες πτυχές των γεγονότων. Άλλοτε πάλι φέρνουν στην επιφάνεια μικρές λεπτομέρειες, φαινομενικά μόνο, καθώς αποσαφηνίζουν κρίσιμα ζητήματα και επιβεβαιώνουν ή αναιρούν σχηματισμένες ιστορικές απόψεις.
Από την άποψη αυτή το αρχειακό υλικό αλλά και γενικότερα τα υλικά κατάλοιπα εκείνης της περιόδου αποτελούν τεκμήρια της ιστορίας και είναι πολύτιμα εργαλεία στα χέρια των ιστορικών για την ανασύνθεση της ιστορικής εικόνας και της αλήθειας.
Αλλά και η επαφή και η πρόσβαση αυτού του πολύτιμου υλικού και η έκθεσή του στο ευρύ κοινό, δημιουργούν μία βιωματική σχέση με την ιστορία. Η σχέση αυτή οπωσδήποτε βοηθά στην κατανόηση και στην αποκωδικοποίηση όχι μόνο των μεμονωμένων ιστορικών γεγονότων αλλά και της εποχής στην οποία εντάσσονται αυτά και του γενικότερου κλίματος στην οποία συνέβησαν. Επομένως, η έκθεση πρωτότυπου και ποικίλου αρχειακού υλικού αποτελεί έναν εύκολο τρόπο για να σχηματίσει κάποιος μία αντικειμενική και συνάμα συναισθηματική εικόνα του παρελθόντος. Και όσο στις μέρες μας η γνώση όλο και περισσότερο συμποσείται και διαχέεται από τον ηλεκτρονικό μας περίγυρο, τόσο περισσότερο επιβεβλημένη και αντισταθμιστική πρέπει να είναι η απευθείας πρόσβαση σε πρωτότυπο αρχειακό υλικό και η σύνδεσή του με τις ανθρώπινες αισθήσεις της κατανόησης.
Η παρουσίαση ανέκδοτων αρχειακών και άλλων εγγράφων και πρωτότυπων αντικειμένων με ιδιαίτερο τοπικό ενδιαφέρον, στο πλαίσιο της έκθεσης που φιλοξενείται στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών, απευθύνεται στο ευρύ κοινό, που θέλει να γνωρίσει σε βάθος άγνωστες πτυχές της τοπικής και όχι μόνο ιστορίας. Απευθύνεται τόσο σε εκείνους που πρόλαβαν και βίωσαν τα πρόσφατα ιστορικά γεγονότα και τον απόηχό τους όσο κυρίως στη νεώτερη γενιά, που ελάχιστα έχει διδαχθεί σε βάθος τα σχετικά με τη σημαντική αυτή περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας και περισσότερα έχει μάθει αποσπασματικά από τις βιωματικές εμπειρίες των παλαιότερων.
Η δικτατορία του Μεταξά, ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος, η Γερμανική επίθεση, η Κατοχή, η αντίσταση και η απελευθέρωση μοιάζουν ίσως σήμερα ως τίτλοι μεγάλων ιστορικών κεφαλαίων, που φαίνεται να συνωστίζονται σε ένα τόσο περιορισμένο χρονικό εύρος. Οι συνέπειες των γεγονότων αυτών για τη χώρα μας και η σχέση τους με την παγκόσμια ιστορία καθιστούν πάντοτε επίκαιρη αλλά και επιβεβλημένη τη μελέτη και την παρουσίασή τους. Όταν μάλιστα τα προσεγγίσουμε λογαριάζοντας την επίδραση ή τη συμβολή των τοπικών ιστορικών γεγονότων, επιμερίζοντας ουσιαστικά και λαμβάνοντας ένα κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας, τότε η αξία αυτής της προσέγγισης λαμβάνει μεγαλύτερη αξία και η ευθύνη για την παρουσίασή της στη σωστή της διάσταση μας βαρύνει όλους.
Στο πλαίσιο αυτό η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας, αξιοποιώντας πολύτιμες συνεργασίες για τη συγκέντρωση του εκθεσιακού υλικού, παρουσιάζει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών ένα άγνωστο κομμάτι της τοπικής ιστορίας μιας δύσκολης εποχής, μέσα από το πρωτότυπο και στην πλειονότητά του ανέκδοτο αρχειακό υλικό του συγγραφέα – ιστορικού Βασίλη Λάζαρη.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε έξι μεγάλες ενότητες, οι οποίες αλληλοσυνδέονται θεματικά και αλληλοδιαδέχονται χρονικά, συγκροτώντας ένα πολύπτυχο βιωματικό ένθετο ιστορικής μνήμης. Ιδιαίτερη ήταν η προσπάθεια μέσω της μουσειογραφικής απόδοσης, οι ενότητες αυτές, παρότι έχουν σαφή χρονικά όρια και ιδιαίτερο θεματικό κύκλο ιστορικών γεγονότων, να μην παρουσιαστούν ανεξάρτητες και απομονωμένες, αλλά να προσδιοριστούν στη σωστή τους διάσταση και μάλιστα ως ένα πολλαπλώς συνδεδεμένο σύνολο.
Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την έκθεση των αντικειμένων και των εγγράφων είναι ταπεινά και καθημερινά ενώ οι πρωτότυπες κατασκευές ανάρτησης των εκθεμάτων, παρότι σηματοδοτούν την έκθεση, ωστόσο παραμένουν διακριτικά στο βάθος του πλάνου, αφήνοντας τον επισκέπτη αναπόσπαστο στην περιήγησή του και προβάλλοντας στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα ίδια τα εκθέματα. Ανακατασκευές στοχεύουν στη μερική αλλά ουσιαστική αποτύπωση του χώρου της εποχής και συμβάλλουν ακόμα περισσότερο στο ζητούμενο στόχο της έκθεσης: στην ανάδειξη των ιστορικών χαρακτηριστικών της περιόδου και στην προβολή του αρχειακού υλικού και των πληροφοριών που προσφέρουν. Περιεκτικά συνοδευτικά κείμενα του ιστορικού Βασίλη Λάζαρη, επιμέρους πληροφορίες για το εκτιθέμενο υλικό και ψηφιακά εποπτικά μέσα συμπληρώνουν την εικόνα του επισκέπτη και ερμηνεύουν κατατοπιστικά τα εκθέματα και τα ιστορικά γεγονότα.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας οφείλει θερμές ευχαριστίες σε όλους ανεξαιρέτως τους φορείς και τους ιδιώτες, που προσέφεραν για τις ανάγκες της έκθεσης πολύτιμα εκθέματα, τα οποία κατέστησαν δυνατή την ανασύνθεση του περιβάλλοντος των μεγάλων ιστορικών γεγονότων.
Η έκθεση αυτή είναι αφιερωμένη στη νεολαία, ως εφόδιο της γνώσης του παρελθόντος μας, για να μην ξανασυμβούν ποτέ πόλεμοι, για να μην υπάρξει ποτέ πια φασισμός.
Αναστασία Κουμούση
Δρ. Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας
Ιωάννης Μόσχος
Αρχαιολόγος, Επιμελητής Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών
