Μετά την καταστροφή, πρώτη φορά μπαίνουν δημοσιογράφοι στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα

Οκτώ μήνες μετά το σαρωτικό τσουνάμι που προκάλεσε το δεύτερο χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα της ιστορίας, ο διαλυμένος σταθμός Φουκουσίμα-Νταΐτσι μοιάζει ακόμα με σκηνικό από ταινία καταστροφής, αναφέρουν οι πρώτοι ρεπόρτερ που μπαίνουν στο χώρο μετά την έναρξη της κρίσης.

Θα είναι εξάλλου μια κρίση μεγάλης διάρκειας, δεδομένου ότι το εργοστάσιο θα παραμείνει επικίνδυνο για δεκαετίες. Και, μακριά από τη Φουκουσίμα, οι Ιάπωνες έρχονται αντιμέτωποι με μια πρωτοφανή ενεργειακή κρίση.

Ραδιενεργό εργοτάξιο

Περίπου 30 δημοσιογράφοι, οι περισσότεροι από την Ιαπωνία, ξεναγήθηκαν το Σάββατο στο εργοστάσιο φορώντας προστατευτικές στολές και μάσκες.

Όπως αναφέρει ο απεσταλμένος του Associated Press, στη γύρω περιοχή και μέσα στο εργοστάσιο επικρατούν εικόνες διάλυσης: αναποδογυρισμένα φορτηγά βρίσκονται διάσπαρτα στους δρόμους και πολλά ακόμα συντρίμμια παραμένουν εκεί που τα άφησε το φονικό κύμα στις 11 Μαρτίου.

Αυτό όμως έχει μικρή σημασία, δεδομένου ότι όλη η περιοχή σε ακτίνα 20 χλμ θα παραμείνει μη κατοικήσιμη επ άόριστον.

Η ξενάγηση των δημοσιογράφων είχε στόχο να δείξει ότι η κατάσταση έχει αρχίσει πλέον να βελτιώνεται. Μέχρι σήμερα, οι αρχές επέμεναν ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας ήταν υπερβολικά υψηλά για επισκέψεις και οι εργάτες έπρεπε να εστιάσουν απερίσπαστοι στο έργο τους.

Περίπου 3.000 εργάτες, συγκριτικά με τους 6.400 εργαζόμενους που απασχολούσε κάποτρε ο σταθμός Φουκουσίμα-Νταΐτσι, πηγαινοέρχονται καθημερινά στον τεράστιο χώρο για την απομάκρυνση των ραδιενεργών υλικών και σταθεροποίηση των αντιδραστήρων.

Λίγο πιο πέρα από το εργοστάσιο, ένα γήπεδο ποδοσφαίρου χρησιμοποιείται ως βάση για την επιχείρηση καθαρισμού. Περισσότερα από 480.000 μολυσμένες προστατευτικές στολές, γάντια και μάσκες, όλα μίας χρήσης, έχουν συσσωρευτεί μέχρι στιγμής σε σακούλες και μεγάλα κουτιά μέσα στο γήπεδο.

Η ενημέρωση των δημοσιογράφων έγινε μέσα στην κεντρική αίθουσα ελέγχου του εργοστασίου, όπου μπορεί κανείς να βγάλει τη μάσκα και την προστατευτική στολή.

«Τις πρώτες εβδομάδες μετά το ατύχημα, πολλές φορές πίστεψα ότι θα πεθαίναμε όλοι» δήλωσε ο επικεφαλής του εργοστασίου Μασάο Γιοσίντα. «Οι συνθήκες είναι ακόμα πολύ σκληρές για τους εργάτες μέσα στο συγκρότημα» είπε.

Έργο δεκαετιών

Εκπρόσωπος της Tepco, της εταιρείας που διαχειρίζεται το σταθμό, επανέλαβε την εκτίμηση ότι οι αντιδραστήρες που υπέστησαν ζημιές -οι τέσσερις από τους έξι αντιδραστήρες του εργοστασίου»- θα έχουν τεθεί σε «εν ψυχρώ διακοπή» μέχρι τα τέλη του έτους.

Στην κατάσταση αυτή, η θερμοκρασία στην καρδιά του αντιδραστήρα δεν υπερβαίνει τους 100 βαθμούς και η αλυσιδωτή αντίδραση δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Αυτό θα έφερνε βέβαια ανακούφιση, δεν θα ήταν όμως το τέλος. Σύμφωνα με προκαταρκτική έκθεση της κυβέρνησης που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Νοεμβρίου, οι εργασίες καθαρισμού και απομόνωσης του σταθμού θα διαρκέσουν γύρω στις τρεις δεκαετίες.

Τα πυρηνικά καύσιμα είναι πιθανό να έχουν λιώσει από τη θερμοκρασία και να έχουν σχηματίσει λίμνες μάγματος κάτω από τους αντιδραστήρες. Κανείς δεν θα μπορέσει να πλησιάσει ξανά αυτά τα σημεία.

Όπως συνέβη και στο Τερνόμπιλ, οι αντιδραστήρες του Φουκουσίμα-Νταΐτσι θα πρέπει πιθανότητα να καλυφθεί με μια μόνιμη «σαρκοφάγο» από μπετόν και ατσάλι.

Στο μεταξύ, πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η ιαπωνική κυβέρνηση ενδέχεται να υποτίμησε τη διαρροή ραδιενέργειας. Σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση του Νορβηγικού Ινστιτούτου Έρευνας Αέρα, η διαρροή καισίου-137 ήταν διπλάσια από ό,τι υπολογίζεται στην Ιαπωνία και έφτασε το 40% της αντίστοιχης διαρροής στο Τσερνόμπιλ.

Ενεργειακή κρίση

Εκτός όμως από τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας, η Ιαπωνία αντιμετωπίζει εξάλλου μια σοβαρή ενεργειακή κρίση. Πριν από το τσουνάμι, κάλυπτε το ένα τρίτο των αναγκών της σε ηλεκτρικό ρεύμα με πυρηνική ενέργεια, και σχεδίαζε να αυξήσει το ποσοστό στο 50%.

Τώρα, οι 43 από τους 54 αντιδραστήρες της χώρας βρίσκονται εκτός λειτουργίας είτε λόγω προβλημάτων είτε λόγω των ελέγχων ρουτίνας.

Ακόμα κι αν λάβουν το πράσινο φως, οι αντιδραστήρες δεν μπορεί να τεθούν ξανά σε λειτουργία χωρίς άδεια των τοπικών αρχών. Δεδομένου ότι η κοινή γνώμη έχει στραφεί τώρα κατά της πυρηνικής ενέργειας και οι τοπικές αρχές δέχονται πιέσεις, πολλοί εκτιμούν ότι μέχρι τον Μάιο θα έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας όλοι οι πυρηνικοί σταθμοί.

Η Tepco προειδοποίησε πριν από λίγες εβδομάδες ότι η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος αρκεί για τις ανάγκες του χειμώνα αλλά, μετά από αυτό, οι επιπτώσεις της κρίσης θα γίνουν ακόμα εντονότερες.

Το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών της Ιαπωνίας εκτιμά τώρα ότι, χωρίς πυρηνική ενέργεια, η χώρα θα πρέπει να αυξήσει τις εισαγωγές καυσίμων, κάτι που θα μειώσει το ΑΕΠ κατά 1,2% και θα κοστίσει 7,2 τρισ. γεν (94 δισ. δολάρια) το χρόνο.