Γερμανία: Πρόβλημα αξιοπιστίας για τα μέσα ενημέρωσης

Το συμπέρασμα της έρευνας του Pew Research Center είναι σαφές: Τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης έχουν πρόβλημα αξιοπιστίας. Η αμερικανική εταιρεία δημοσκοπήσεων ρώτησε μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2017, 16.000 πολίτες σε οκτώ ευρωπαϊκά κράτη σε σχέση με τη στάση τους απέναντι στα ΜΜΕ.

Στα αποτελέσματα ξεχώρισαν δύο βασικές κατηγορίες: άτομα με λαϊκιστικές αντιλήψεις και άτομα που δεν υιοθετούν τέτοιες. Από την πρώτη κατηγορία μόλις 47% εμπιστεύονται τα ΜΜΕ. Σοβαρή έλλειψη εμπιστοσύνης καταγράφεται κυρίως σε θέματα που αφορούν την εγκληματικότητα και τη μετανάστευση. Στα άτομα που δεν τείνουν προς λαϊκιστικές αντιλήψεις το ποσοστό εμπιστοσύνης ανέρχεται σε 78%.

Η έρευνα δεν απαντά στο γιατί συμβαίνει αυτό, ωστόσο ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος AfD και της μιντιακής στρατηγικής του, στο στόχαστρο της οποίας βρέθηκαν από νωρίς τα ΜΜΕ της χώρας που κατηγορήθηκαν συστηματικά για ψευδολογία. Οι πρώτες επιθέσεις ξεκίνησαν στις διαδηλώσεις του ξενοφοβικού κινήματος Pegida το φθινόπωρο του 2014, που έλαβε διαστάσεις κυρίως στην ανατολική Γερμανία.

Πολλοί κάτοικοι της ανατολικής Γερμανίας ένιωθαν ότι τα κυριαρχούμενα από τις δυτικογερμανικές ελίτ μίντια τούς λάμβαναν ελάχιστα υπόψη. Αργότερα, όταν οι διαδηλωτές, που εν μέρει διαμαρτύρονταν ανοιχτά στο πλευρό ακροδεξιών, δέχθηκαν επιθέσεις από τα ΜΜΕ και έγιναν θέμα πολιτικών συζητήσεων, το AfD έσπευσε να αξιοποιήσει προς όφελός του την όλη κατάσταση.

Το γεγονός ότι κυρίως δημοσιογράφοι των δημόσιων ΜΜΕ της χώρας δεν τήρησαν επαρκώς αντικειμενική στάση κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης στο διάστημα 2015/16, παίρνοντας σε πολλές περιπτώσεις το μέρος των προσφύγων, το επιβεβαίωσαν στο μεταξύ και ορισμένοι επιστήμονες στον χώρο των μίντια.

Ο πολιτικός επιστήμονας Βέρνερ Πάτσελτ, που ερευνά στο Πανεπιστήμιο της Δρέσδης, κάνει λόγο για «κατεστραμμένο θεμέλιο εμπιστοσύνης» ανάμεσα στα παραδοσιακά, main stream μίντια και πολλούς ανατολικογερμανούς. Οι υποστηρικτές του AfD στράφηκαν για την ενημέρωσή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στο Facebook το ακροδεξιό κόμμα έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση συγκριτικά με τους πολιτικούς ανταγωνιστές του. «Το AfD ήταν το πρώτο κόμμα που επικεντρώθηκε εξαιρετικά στον ψηφιακό χώρο», επισημαίνει ο Β. Πάτσελτ. Αυτό ήταν κατά τον γερμανό επιστήμονα και αποτέλεσμα του αποκλεισμού του κόμματος από τα παραδοσιακά ΜΜΕ.

Η έρευνα του Pew εστίασε και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τα ευρήματα, το Facebook έχει εξελιχθεί στη σημαντικότερη πηγή ειδήσεων ανάμεσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ειδικά στη Γερμανία παρατηρήθηκε ισχυρή τάση των «λαϊκιστών» να ενημερώνονται διά του συγκεκριμένου μέσου